Талданатын (зерттелетін) материалдар

Қазақтың  өте  бай  ауыз  әдебиеті  мұралары:  батырлар  жырлары-

нан, лиро-эпостардан, ертегілерден, аңыздардан, тұрмыс-салт жыр-

ларынан және ХV-ХІХ ғасырларда жасап өткен ақын-жыраулардың 

толғау-жырларынан  жиналды.  Сондай-ақ  тарихи  тақырыптарға 

жазылған көркем шығармалар тілінен ерте кезеңдерде ата-бабалары-

мыз  қолданған  қару-жарақтардың,  әскери  құрылымдардың,  сауыт-

саймандардың,  күнделікті  тіршілікке  қатысты  заттардың  атаула-

ры қамтылды. Мұндай атаулар қазіргі кезде еркін және жиі (актив) 

жұмсалмаса  да,  бүгінгі  оқырмандар  оқитын  әр  алуан  әдебиеттерде 

кездесетіндіктен, олар (көне, ескірген сөздер) қазіргі қазақ тілінің 

ескіліктері  статусында  талданады:  мағыналары  түсіндіріледі, 

генезисі көрсетіледі. Мұндай бірліктер аса көп болмағанмен, жалпы 

тарихқа  қатысты  тақырыптарға  жазылған  ғылыми  және  ғылыми-

көпшілік қолды шығармалардан да табылады.

Лексикалық  ескіліктердің  сақталған  тұстарының  және  бірі 

–  мақал-мәтелдер  мен  тұрақты  тіркестер  болғандықтан,  сөз 

қоймасының бұл түрлеріне де назар аударылды. Бірен-саран ескі эле-

менттер ауызекі сөйлеу тілінде де сақталғандықтан, олар жергілікті