ғ дыбысы сонор у дыбысына айналған (ауысқан): қатығ>қатыу. Ал
қазіргі емлеміз бойынша жазылуы – қату (+ла + н + у). Қатулану
сөзінің о бастағы «қатты, берік болу, күшті болу» деген мағынасына
үстеме «қатты ашулану, буырқану, айбат шегу» деген ауыспалы
мағынасы да бар. Бұл екі тұлғаның плеонастық құбылыс жасап
(яғни бір мағынадағы екі сөздің қатарынан айтылуы), қабаттаса да
қолданылған жерлері кездеседі. Мысалы, «Қобыланды» жырында:
Қабағынан қар жауып,
Қатуланып, қаттанды, –
деп келеді. Қаттану етістігі көрсетілген мағынада жеке де қол-
данылады. Мысалы, «Ер Тоған батыр» жырында:
Сонда ханың қаттанып,
Жеңсіз берен бұл киді, –
деген жолдарды оқимыз.
Сөйтіп, қаттану сөзінің мағынасы «мықты болу, берік болу,
қатаю», ал қатулану сөзі – қаттану сөзінің морфологиялық вариан-
ты, яғни өзгеше тұлғаланған түрі.
Достарыңызбен бөлісу: |