Медиа ақпараттық сауаттылық МҰҒалімдерге арналған ресурстық кітап
жүктеу/скачать 5,8 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4.1-сурет. Жасөспірім шақтың ерекшеліктері ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЭМОЦИЯЛАРЫ
| Жеткіншек үлкендерде бар
артықшылықтарды әзірге пайдалана алмайды. Осылайша, жеткіншек тезірек ересек болуға ұмтылып, өзгеру (бір кезеңнен екіншісіне өту) күйіне тап болады. Алайда ересектерге жүктелетін күрделі әрі жауапты мәселелерді шешуге әзірге шамасы жетпейді. 4.1-сурет. Жасөспірім шақтың ерекшеліктері ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЭМОЦИЯЛАРЫ Көбіне жасөспірімдердің эмоциясы қарым-қатынаспен байланысты. Жасөспірімдердің эмоционалды күйлеріне мыналар тән: 1) Эмоциялық қозғыштық. Бұл жасөспірімдердің өз сезімдерін сыртқа шығаруымен байқалады. Жасөспірімдер бұл жаста мінездің қы- збалығымен ерекшеленеді. Көңілдері қалаған іске құлшына кіріседі, өз көзқарастарын қорғайды, ересектер тарапынан сәл де болсын әділетсіз қарым-қатынас орын алса, достарын немесе өзін қорғауға дайын тұрады. 2) Бір-екі сынып төмен оқитын оқушылармен салыстырғанда эмоционалды күйзеліс жағдайы/уайымы біраз уақытқа созылады. Өкпе- реніштерін ұзақ уақыт бойы ұмыта алмайды. 3) Балалық шағында жанын ауыртқан сезімдері жайлап ұмытыла бастайды. Мысалы, бала кезінде жақынының немесе бейтаныс адамдардың қайғысына уайымдаған болса, бұл кезеңде жасөспірім айналасындағылардың қайғысын көрмеуі және естімеуі мүмкін. 4) Жасөспірім шақта балаларға шеккен тыс беймазалық (мазасыздық) тән. Ол адамдармен интимдік жеке қарым-қатынастардың пайда болуымен байланысты. Осыған байланысты күлкілі болып қаламын ба деген үрей де мазалайды. 5) Сезімдердің қарама-қайшылығы. Бұл шақта қасындағы жолдасының дұрыс жасамағанын біле тұра, бар жан-тәнімен қорғаштайтын жағдайлар жиі болады. Өзінің қадір-қасиетін сезінуі жоғары болса да, жылаған ұят екенін біле тұра, кейде көз жасына ерік береді. 6) Өзге адамдардың өздері туралы қандай пікірде екенін, не ойлайтынын ойлап, қатты уайымдайды. Ол ғана емес, өзіндік сана-сезімі өскен сайын пайда болатын өзін-өзі бағалауы да қосымша уайым тудырады. 7) Қандай да бір топ қатарына кіру сезімі қатты дамиды. Сондықтан, қасындағы замандастырының мақұлдамауын ересектер немесе мұғалімдердің әрекетіне қарағанда ауыр қабылдайды. Айналасындағы топ шеттете ме деген қорқыныш пайда болады. Музыка, киім, спорт, қызығушылық – барлығында да елден қалмауға тырысып бағады. Бір жағынан сәнді болып, топтан ерекшеленгісі келеді, екінші жағынан дәл сол топтың ішінде жүреді. Егер сыныптағы екі-үш бала планшет алса, онда қалған балалар да «қалып кетпеу» үшін сол планшетке жетуге барын салады. Егер қайсы бір жасөспірімге ата-анасы сатып алып бермесе, онда планшет ол үшін маңызды емес екенін білдіргісі келеді. Міне, сондай оқушылар топтан ерекшеленіп тұрады. 8) Достыққа жоғары талап қою. Жаөспірімдер арасында достық деген – өте нәзік нәрсе. Достарды талғап таңдайды, балалармен салы- стырғанда біреумен дос болу интимді әрі ұзаққа созылады. Қасындағы досының ықпалынан жасөспірімдер өзгеріп, соған ұқсап кетуі де мүмкін. Топ болып достасу да жиі кездеседі. 9) Бұл кезеңде жастарда ықылас, тілек, құлшыныс молынан болады. Оны жүзеге асыру үшін өмірлік тәжірбие мен күштің жетіспеуі- нен екеуінің арасында қарама-қайшылық асқына түседі. Көп нәрсемен айналысуға құлшыну, бірақ қызығушылықтардың тұрақсы- здығы осыдан туындайды. Мәселен, кеше тенниске қызықты, бүгін оны тастап, гитара үйірмесіне жазылды. Қызығушылықтар- дың тұрақсыздығы – өзін-өзі іздеу амалдарының бірі. жүктеу/скачать 5,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|