Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке»
жүктеу/скачать 12,18 Mb. Pdf көрінісі
|
Зарина мақола 722 бет
- Бұл бет үшін навигация:
- Kalit so’zlar
| ФИО авторов: Akramov Izzatillo Murodjon o’g’li,
Mamasodiqov Shoxrux Ubaydullo o’g’li Andijon iqtisodiyot va qurilish instituti 2-bosqich Iqtisodiyot 02-20 guruh talabalari Название публикации: «MAMLAKATIMIZ IQTISODIYOTI SHAROITIDA KAMBAG’ALLIKNI QISQARTIRISH CHORA-TADBIRLARI» Annotatsiya: Berilgan maqolada hozirgi kunda mamlakatimizda kambag’allikni qisqartirish borasida mamlakatimiz Prezindenti tomonidan ilgari surilayotgan turli xil chora-tadbirlar va istiqbollar tahlil qilib o’tilgan. O’zbekistonda kambag’al aholi qatlami a’zolariuchun berilayotgan imkoniyatlardan keltirib o’tilgan va bu sohalardagi yangi islohotlar ham berilgan. Kalit so’zlar: o’rta ta’lim, Oliy Majlis, iqtisodiy taraqqiyot, institutsional asoslar, Jahon banki, YUNISEF, pandemiya, BMT, temir daftar. Hozirgi kunda aholining kambag‘al qatlami mamlakatga xos bo‘lgan tezkor iqtisodiy o‘sishdan foyda ko‘rish imkoniyatidan mahrum bo‘libgina qolmay, jamiyatning turli sohalarida ishtirok etish imkoniyati cheklanganligi tufayli rivojlanishga ham hissa qo‘sha olmaydi. Davlat bepul o‘rta ta’limni ta’minlaydi, tibbiy xizmatlarning asosiy paketini kafolatlaydi, ijtimoiy ahamiyatli va xavfli sharoitlar uchun parvarish zaif deb tasniflangan guruhlarga ixtisoslashgan yordam va kam ta’minlangan oilalarga imtiyozlar beradi. Ammo, bundanda ko‘pi amalga oshirilishi lozim.Chunki kambag‘allik holatida tushib qolishdan ko‘ra, undan chiqib ketish ko‘p karra qiyinroq. O‘zi qishloq sharoitida yashovchi kambag‘al odam kasal bo‘lib qolgan sharoitda doktorga uchrashish uchun shaharga qatnashiga to‘g‘ri keladi. Uning dori- darmon xarajatlariga yo‘l kira ham qo‘shiladi. Kambag‘al oila farzandi pul topish ilinjida ta’lim olish imkoniyatidan mahrum bo‘lib qolishi mumkin, bu esa uning kelajakdagi daromadlari darajasiga ta’sir etadi. Shuning uchun, ham ko‘p hollarda kambag‘allik va kambag‘allik qopqoni tushunchalari birga ishlatiladi. Hozirda mazkur yo‘nalishda tizimli, ya’ni, aholi kambag‘al qatlamining: doimiy daromad manbaini yaratish; davr talabidan kelib chiqib inson kapitalini rivojlantirish; to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘llab-quvvatlash kabi ta’sirchan mexanizmlar orqali chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Ammo mazkur muammo bugungi pandemiya sharoitida keskin tus olib, global miqyosda yechimini talab qiladigan masalalar sirasiga aylandi. Ma’lumki, davr 533 talablaridan kelib chiqib, davlatimiz rahbarining shaxsiy tashabbuslari o‘laroq, mamlakatda kambag‘allikni qisqartirish masalasi davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. Respublikamizda ko‘p yillardan beri ko‘tarilmagan mazkur og‘riqli masala birinchi marotaba Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning siyosiy jasoratlari tufayli 2020-yilning 24 yanvaridagi Oliy Majlisga Murojaatnomadan iqtibos: “Har qanday mamlakatda bo‘lgani kabi bizda ham kam ta’minlangan aholi qatlamlari mavjud. Turli hisob-kitoblarga ko‘ra, ular taxminan 12-15 foizni tashkil etadi. Bu o‘rinda gap kichkina raqamlar emas, balki aholimizning 4-5 millionlik vakillari haqida bormoqda”.Mamlakatimizda kambag‘allikni qisqartirish borasida maqbul davlat siyosatini amalga oshirish maqsadida Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi tashkil etildi va ushbu yo‘nalishda uning asosiy vazifalari belgilab olindi. 2020-yilning boshida O‘zbekiston tarixida ilk marotaba kambag‘allik tushunchasi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan ko‘tarilib, mazkur yo‘nalish ijtimoiy-iqtisodiy siyosatning asosiy kun tartibiga aylandi. Prezidentimiz tomonidan BMT Bosh Assambleyasining 75-sessiyasida qashshoqlikni tugatish va kambag‘allikka qarshi kurashishni Assambleya navbatdagi sessiyasining asosiy mavzularidan biri sifatida belgilash hamda ushbu masalalarga bag‘ishlangan global sammitni o‘tkazish taklifi bilan chiqdi. Mamlakatimizda kambag‘allikni qisqartirish vositalarining quyidagi asosiy strategik yo‘nalishlari amaliyotga joriy etilmoqda: Mamlakatimizda kambag‘allikni qisqartirishning institutsional asoslari yaratilib, kambag‘allikni qisqartirish masalalarini muvofiqlashtiruvchi vazirlik hamda ushbu yo‘nalishda ilmiy-tadqiqot ishlarini olib boruvchi ilmiy markaz tashkil etildi.O‘tgan davr mobaynida mamlakatimizda bevosita kambag‘allikni qisqartirish borasida xalqaro tashkilotlar (BMT Taraqqiyot dasturi, Shanxay Hamkorlik tashkiloti, YUNISЕF va boshq.), moliyaviy institutlar (Jahon banki, Osiyo taraqqiyot banki) hamda ushbu yo‘nalishda ilg‘or tajribaga ega 534 mamlakatlar ilmiy markazlari (Xitoy kambag‘allikni qisqartirish xalqaro Markazi) bilan mustahkam aloqalar o‘rnatildi. Pandemiya sharoitida ehtiyojmand aholini moddiy va nomoddiy qo‘llab- quvvatlash maqsadida joylardagi 4 ta sektor, mahalla organlari, keng jamoatchilik vakillari hamda deputatlar bilan birgalikda kambag‘al va moddiy yordamga muhtoj oilalar ro‘yxati - “Temir daftar” tizimi tashkil etildi. “Temir daftar”ga kiritilgan ehtiyojmand oilalarni qo‘llab-quvvatlash borasida amalga oshirilgan ishlar: “Temir daftar”ga kiritilgan 613,9 ming oila, ularning 2,6 mln nafarga yaqin a’zolarining 687,6 ming nafar mehnatga layoqatli ishsizlari bandligini ta’minlash orqali 582,9 ming oila “temir daftar”dan chiqarildi. Daftarga kiritilgan oilalarning doimiy daromad manbaini yaratish choralari ko‘rildi. Boquvchisini yo‘qotgan, nogironligi mavjud ijtimoiy yordamga muhtoj oilalardagi shaxslarni qo‘llab-quvvatlash choralari ko‘rilmoqda. Daftarga kiritilgan oilalarga tibbiy, psixologik hamda huquqiy xizmatlar ko‘rsatilmoqda. Shuningdek, ularni moddiy qo‘llab-quvvatlash hamda ularni daromad manbaiga erishishini ta’minlash maqsadida “Saxovat va ko‘mak” jamg‘armasidan 501,9 mlrd so‘m mablag‘ ajratilgan. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 28-apreldagi “Moddiy yordam va ko‘makka muhtoj oilalarni, xotin-qizlar va yoshlarni ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 250-sonli qarori qabul qilindi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 30-iyuldagi “Kam ta’minlangan va ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalar farzandlarini qo‘llab- quvvatlashning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-5204-son qarori qabul qilindi. 535 Jahon banki va BMT Taraqqiyot dasturi kabi xalqaro tashkilotlarning taklif va tavsiyalari asosida Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 27-avgustdagi “Minimal iste’mol xarajatlari qiymatini hisoblash tartibini amaliyotga joriy etish to‘g‘risida”gi 544-son qarori qabul qilindi. Amalga oshirilayotgan ishlarni yanada takomillashtirish maqsadida Bundan tashqari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 21-dekabrdagi “Aholining kam ta’minlangan qatlamlarini qo‘llab-quvvatlash va ijtimoiy himoyasini yanada kuchaytirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-56-son qarori qabul qilindi. O‘rta va uzoq muddatlarda kambag‘allikni qisqartirishning strategik maqsadlarini belgilash maqsadida, Jahon banki va BMT Taraqqiyot Dasturi ekspertlari bilan birga “2021-2030-yillarga qadar O‘zbekiston Respublikasida kambag‘allikni qisqartirish strategiyasi” loyihasi ishlab chiqildi. Xulosa o’rnida shuni ta’kidlashim lozimki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning qashshoqlikni tugatish va kambag‘allikka qarshi kurashishni asosiy mavzularidan biri sifatida belgilash hamda ushbu masalalarga bag‘ishlangan yechimlari judayam o‘rinli va dolzarbdir. Bugungi kunda O‘zbekistonda kambag‘allikni kamaytirish masalasi davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. Ko‘zlangan ezgu maqsadlarning ro‘yobi esa nafaqat yurtdoshlarimiz turmush farovonligini yuksaltirishga, balki mamlakatimizning jahondagi rivojlangan davlatlar safiga qo‘shilishiga mustahkam zamin yaratadi. жүктеу/скачать 12,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|