Ұйымдастыру.
Оқушылармен амандасу, түгендеу.
Психологиялық ахуал туғызу: Жылулық шеңберін құру
Иә , жоқ әдісі бойынша еске түсіру:
1. 3х ≥ 6 теңсіздігі қатаң бола ма?
а) ия ә) жоқ
2. Белгілері бірдей теңсіздіктерді мүшелеп азайтуға бола ма?
а) ия ә) жоқ
3. [ -14,2; -14,7] аралығына тиісті бүтін сан бар ма
а) ия ә) жоқ
4 х ≤ 10. жауабы: [ 10; - ∞ )
Аралық дұрыс жазылған ба?
а) ия ә) жоқ
5. 8 саны [ 8; 15 ) аралықтың ең кіші бүтін саны бола ма?
а) ия ә) жоқ
Дескриптор:
- санды теңсіздік қасиеттерін қолданады;
- сан аралықтың түрлерін біледі, оларға қатысты сандарды салыстырып таба алады;
- екі санды салыстыру қасиетін біледі.
- берілген шарт бойынша шешімдерін таңдайды
Қалыптастырушы бағалау: +, - әдісі
.
Сабақтың ортасы
7минут
10минут
Жаңа сабақ
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздік.
5x-2<8; х-5>0; 3х+5>21-х – бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер.
Анықтама. ax > bнемесе ax < b түріндегі теңсіздіктер бір айнымалы сызықтық теңсіздіктер деп аталады, мұндағы а және b – кез келген сандар, а ≠ 0. х – айнымалы.
Анықтама. Айнымалының теңсіздікті тура санды теңсіздікке айналдыратын мәнін бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктің шешімі (түбірі) деп атайды. Мысалы,x + 6 < 18. х-тің орнына 2 мәнін қойсақ, онда 2+ 6 < 18, 8 < 18 дұрыс теңсіздігін аламыз.
х– теңсіздіктің шешімі (түбірі).
Теңсіздікті шешу дегеніміз не?
Теңсіздікті шешу – оның барлық шешімін табу немесе шешімдері болмайтынын дәлелдеу.
Сызықты теңсіздікті шешудің алгоритмі
Мысал. Теңсіздікті шешу.
5(x – 3) > 2x – 3
Амалдардың сипатталуы:
Шешу жолы:
1. Жақшаны ашамыз.
5x – 15 > 2x – 3
2. x -і бар қосылғыштарды теңсіздіктің бір жағына, ал сандарды екінші жағына таңбаларын ауыстырып көшіреміз.
5x – 2x > – 3 + 15
3. Ұқсас мүшелерін біріктіреміз.
3x > 12
4. Теңсіздіктің екі жағын да x -тің алдында тұрған санға бөлеміз (егер ол сан оң болса, онда теңсіздік белгісі өзгермейді; егер ол сан теріс болса, онда теңсіздік белгісі қарама-қарсыға өзгереді).
3x > 12 : 3
x > 4
5. Аналитиrалық модельден x > 4 геометриялық модельге көшіреміз.
4
6. Осы теңсіздіктің шешімінің жиынтықтарын көрсетіп, жауабын жазамыз.
Жауабы:
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздікті шешу үшін:
1.Теңсіздіктің бір жақ бөлігін немесе екі жақ бөлігін де теңбе тең түрлендіріп, ықшамдау керек;
2.Теңсіздіктегі белгісізі бар мүшелерді теңсіздіктің бір жақ бөлігіне, бос мүшелерді теңсіздіктің екінші жақ бөлігіне жинақтау керек;
3.Теңсіздіктегі ұқсас мүшелерді біріктіру керек;
4.Теңсіздіктің екі жағында белгісіздің коэффициентіне бөлу керек;
5.Теңсіздіктің шешімдерін тауып, қажет болса, оны сан арлығында белгілеу керек.
Топтарға тапсырма: «Үштік» әдісі (ойлан, жұптас,бөліс)
1-топ: 3х-7 < 2х+1
Жауабы: ( -∞; 8 )
2-топ: 1-х ≤ 2х-5
Жауабы: х ≥ 2 немесе [2;+∞)
3-топ: 3(х+1)+2 > 3х+7
Жауабы: Ø
4-топ: 4х+7 > 2(2х+1)
Жауабы: ( -∞; +∞)
5-топ: Жауабы: ( - 22; +∞)
Дескриптор:
Мәндес теңсіздікке түрлендіре алады.
Теңсіздік мүшелерін бір жақ бөлігінен екінші жаққа ауыстырғанда таңбаларын өзгертеді;
Ұқсас мүшелерді біріктіре алады
Шешімдерін тауып сан аралығында белгілейді.
ҚБ: Топ басшылары топтардың жұмыстарын тексереді
Жұптық жұмыс: «Уақытпен кездесу» әдісі арқылы оқушыларға жұптық жұмысқа есептер беріледі. . Оқушылар: Оқушылар бұл әдісте берілген есептерді жұбымен бірге шығарады.
Білім алушы
Теңсіздік екі жақ бөлігін теріс санға бөлгенде теңсіздік белгісін қарама-қарсы белгіге ауыстырады;
Теңсіздік мүшелерін бір жақ бөлігінен екінші жаққа ауыстырғанда таңбаларын өзгертеді;
Шешімін тауып сан аралығында белгілей алады
ҚБ: әр жұп көршілес жұптың жұмысын тексереді
Математика. 6-ынып
Т.А.Алдамуратова,
Алматы Атамұра, 2018
3 мин
Сергіту сәті:
«Дирижер» әдісі
Жүргізуші бір қимыл көрсетіп, сұқ саусағымен кімді көрсетсе, сол адам сол қимылды қайталауы керек. Кім тез қайталай алмаса, сол ойыннан шығады. Жүргізуші бір қимылды бірнеше адамға жасата отырып, белгілі бір дыбыстар шығаруы керек.
Бекіту
10-минут
Жеке жұмыс.
Білім алушы:
Теңсіздіктерді шешу алгоритмін қолдану арқылы мәндес теңсіздікке түрлендіре алады.
Жақша ашады және ұқсас мүшелерді біріктіреді
Теңсіздік мүшелерін бір жақ бөлігінен екінші жаққа ауыстырғанда таңбаларын өзгертіп мәндес теңсіздікке түрлендіре алады.
Шешімдерін тауып сан аралығында белгілейді.
1) Теңсіздікті шешіп , шешімдер жиынын сан аралығы арқылы көрсетіңдер:
-5х ≥ 20
4х-5<3x+2
3x+9>x+15
2х+711
Дескриптор:
Теңсіздік екі жақ бөлігін теріс санға бөлгенде теңсіздік белгісін қарама-қарсы белгіге ауыстырады;
Теңсіздік мүшелерін бір жақ бөлігінен екінші жаққа ауыстырғанда таңбаларын өзгертеді;
Шешімін тауып сан аралығында белгілей алады
2) Теңсіздікті шешіңдер :
а)
ә) 4(x- 3)+5x3x
Дескриптор:
Жақша ашады және ұқсас мүшелерді біріктіреді
Теңсіздік мүшелерін бір жақ бөлігінен екінші жаққа ауыстырғанда таңбаларын өзгертіп мәндес теңсіздікке түрлендіре алады.
Шешімдерін тауып сан аралығында белгілейді
ҚБ: Есеп жауаптары интербелсенді тақтада көрсетіледі.
Сабақтың соңы
5мин
Оқушылар сабақтан алған әсерлерін,ой-толғаныстарын білдіреді
Үйге тапсырма: №951 57- бет.
