– «Жібек жолының эко-
номикалық белдеуі» бастама-
сы шеңберінде қандай жоба-
лар ЕАЭО елдері үшін пайда-
лы бола алады?
– Соңғы жылдары «Ұлы Жі-
бек жолын» қайта жаңғырту – ке-
шенді еуразиялық трансконти-
нентальдық көпір құру өзекті
мәселеге айналуда. Қазіргі күрделі
әлемдік экономикалық жағдайлар-
да «Жібек жолының экономикалық
белдеуі» ЕАЭО елдерінің эконо-
микалық өсуінің қуатты серпіні
болуы мүмкін. Сонымен бірге, Еу-
разиялық экономикалық одақ пен
Жібек жолының экономикалық
белдеуінің құрылысын байланы-
стыру бастамасын дамыту мақса-
тында ЕАЭО мүше мемлекеттер
Еуразиялық экономикалық ко-
миссия мен Қытай Халық Респуб-
ликасы Үкіметінің арасында Еура-
зиялық экономикалық одақ пен
Жібек жолының экономикалық
белдеуінің құрылысын байланыс-
тыру мәселелері бойынша өзара
іс-қимыл туралы меморандум жа-
сасу мүмкіндігін пысықтауда.
Еуразиялық экономикалық
одақ пен Жібек жолының эконо-
микалық белдеуінің құрылысын
байланыстыру ЕАЭО-қа мүше мем-
лекеттер мен Қытай Халық Респу-
бликасының арасында әр түрлі
салалардағы ынтымақтастықтың
жаңа перспективаларын ашады.
Қытай тарапының бастамасы
бойынша «Жібек жолының эконо-
микалық белдеуі» жаңа Жібек жо-
лының негізгі бағыттары Еуропа
мен Оңтүстік Азияда шешуші эко-
номикалық белсенділік орталықта-
рының бағыттарында ҚХР батыс
өңірлерінен үш негізгі халық-
аралық дәліз бойынша қаралады:
1. Орталық Азия, Ресей арқылы
Қытайдан Еуропаға дейін (Балтық
теңізіне дейін);
2. Орталық Азия, Батыс Азия
арқылы Қытайдан Парсы шыға-
нағына, Жерорта теңізіне дейін;
3. Оңтүстік-Шығыс Азия,
Оңтүстік Азия арқылы Қытайдан
Үнді мұхитына дейін.
ЭПШП Солтүстік бағыты Қа-
зақстан аумағы арқылы өтеді деп
болжануда (Орталық Азия, Ресей
арқылы Қытайдан Еуропаға дей-
ін), «Батыс Еуропа – Батыс Қытай»
халықаралық транзитті автомо-
биль дәлізінің құрылысы бойынша
ауқымды жоба аяқталатын болады,
бұл Қытайдан Еуропаға ең қысқа
автожол бағыты болып табылады
және барлық қатысушы елдер үшін
транзит әлеуетін көтеруде маңы-
зы зор.
«Батыс Еуропа – Батыс Қытай»
автожол жобасының негізгі ба-
сымдығы тауардың жолда болу
уақытын үнемдеу болып табылады.
Есеп бойынша, мұндай уақыт ор-
таша алғанда 10 тәулікті құрайды.
Салыстыратын болсақ, теңіз жолы
– 45 тәулікті, Транссіб бағыты – 14
тәулікті қамтиды.
Қытай мен ЕО арасындағы та-
уар айналымының шамамен 8%-ы
2020 жылға қарай «Батыс Еуропа
– Батыс Қытай» автомобиль көлігі
дәлізі арқылы өтетін болады. Ал
бұл шамамен 50 млрд. АҚШ долла-
рын құрайды.
Осы жобаларды дамыту ЕАЭО
аумағы бойынша Шығыс-батыс
тиімді бағытын құруға, сондай-ақ
трансконтинентальдық тасымал-
даушылар үшін тікелей транзит
жолын ашуға мүмкіндік береді.
20 млн. шаршы км. астам аумақты
құрайтын және дамып жатқан
перспективті көлік-логистикалық
жобалармен бірге әлемдік құр-
лықтың 14% алып жатқан ЕАЭ-
О-ның бірыңғай кеден аумағы ал-
дағы уақытта трансконтиненталь-
дық тасымалдаушылардың жүк-
терді жеткізу рәсімдерін барынша
тездетуіне, экономикалық шығын-
дарды азайтуға мүмкіндік береді,
ол жүк тасымалдау мен барлық
Еуразиялық құрлықта және Жібек
жолының бойында орналасқан
мемлекеттердің өзара саудасын
ұлғайтуға алып келеді.
Барынша үйлесімді стратеги-
ялық бастамалардың осы екі жоба-
сын бірлесіп тәжірибе жүзінде іске
асырудың арқасында синергети-
калық әсер ЕАЭО елдерінің эко-
номикалық дамуы үшін барынша
маңызды және терең болып табы-
лады.
–Ұлттықтан жоғары басқа-
ру органдарында еліміздің
мүддесі қаншалықты
ескеріліп, назарға алынады?
ЕАЭО туралы шарттың негізі Ке-
ден одағы мен Бірыңғай экономи-
калық кеңістіктің жұмыс істеуі шең-
берінде мемлекеттер бұрын қол
жеткізген уағдаластықтар болып
табылаты өздеріңізге белгілі.
ЕАЭО-дағы ұлттықтан жоға-
ры басқару органы ЕЭК болып
табылады және ол қабылдайтын
барлық шешімдер консенсусқа
негізделген. ЕАЭО туралы шартта
кез-келген мүше мемлекеттің еге-
мендігі мен тәуелсіздігін қамтама-
сыз ететін құралдар арсеналы жет-
кілікті (БҰҰ қағидаттары, консен-
сус, органдар иерархиялары, ЕЭК
Алқасы мушелері мен лауазымды
тұлғаларының тең болуы).
Осылайша, ұлттықтан жоғары
органның шеңберінде егемендікті
сақтаудың шешуші тетігі – шешім-
қараша | ноябрь | november № 11 (23)
43
дер қабылдау кезіндегі консенсус.
Бұл біздің келісімімізді алмай,
бірде-бір шешім қабылдануы мүм-
кін емес екенін білдіреді. Инте-
грацияның барлық деңгейлерінде
стратегиялық маңызды шешімдер
қабылдаудың консенсустық тетігі –
бұл тежеу және қарсы күштің пәр-
менді жүйесі.
– Отандық бизнес Еуразия-
лық экономикалық одақта
бәсекеге қабілетті ме?
Еуразиялық экономикалық
одақ отандық бизнес үшін ауқым-
ды мүмкіндіктер аясын ашады.
Біріншіден, Кеден одағының,
ЕЭК және ЕАЭО пайда болуына
байланысты еліміздің инвести-
циялық тартымдылығы артты. Қа-
зақстан Еуразиялық интеграция-
лық бірлестікте бизнес жүргізудің
салыстырмалы түрдегі барынша
қолайлы жағдайлары есебінен
өте үлкен басымдыққа ие болуда.
Біз барынша тиімді салық жүйесін
құрдық. Бұл ретте, ол барынша
тұрақты және салық төлеушілер
үшін барынша оңтайлы салықтық
жүктемеге ие.
Еуразиялық экономикалық
одақ бойынша әріптестеріне қа-
рағанда Қазақстанның барынша
либералды салық саясаты мен ин-
вестициялық ахуалының арқасын-
да шетел капиталын тартуға, сон-
дай-ақ, бірлескен өндірістер құру
үшін ЕАЭО елдерінен капитал тар-
туға үлкен мүмкіндіктері бар.
Атап айтқанда, Қазақстанға Ре-
сей бизнесін қолайлы инвестици-
ялық заңнама мен кәсіпкерлерді
қолдаудың тиімді шаралары, сон-
дай-ақ, аса маңызды болып табы-
латын саяси және экономикалық
тұрақтылық тартады.
Сондықтан, ЕАЭО-да біздің өн-
дірушілердің бәсекеге қабілетсізді-
гіне қатысты күмәнданудың реті
жоқ деп пайымдаймын.
Мәселен, ЕАЭО мүше мемле-
кеттерге Қазақстаннан экспорт,
тұтастай алғанда, 80%-ға (2009
жылғы 3,6 млрд. АҚШ долл.-нан
2014 жылы 6,4 млрд. АҚШ долл.
дейін) өсті. ЕАЭО елдеріне экс-
порттың жалпы көлеміндегі өңдел-
ген тауарлардың үлесі 2009 жылғы
45%- дан 2014 жылы 60%-ға дей-
ін өсті. Бұл ретте, Қазақстаннан
ЕАЭО мүше мемлекеттерге дайын
өнім экспорты тиісінше 36 млн.
АҚШ долл.-нан 107 млн. АҚШ долл.
дейін 3 есе ұлғайды. Осы сандар
қазақстандық өндірушілердің мүм-
кіндіктерін іс жүзінде растайды.
ЕАЭО органдарында шешімдер
қабылдау кезінде қазақстандық
бизнес-қоғамдастық Қазақстан
Ұлттық кәсіпкерлер палатасының
атынан оған белсене қатысатынын
ерекше атап өтемін. ЕАЭО орган-
дарының шешімдері туралы айта
келе, үстіміздегі жылғы 1 сәуірден
бастап сараланған шешімдер қа-
былдауға мүмкіндік беретін, биз-
нестің мүддесін қозғайтын барлық
шешімдердің реттеушілік әсеріне
бағалау (РӘБ) жүргізілетінін қо-
сымша атап өтемін.
Сонымен қатар, ЕАЭО мүше
мемлекеттердің бизнес-қоғамда-
стықтары шешімдер қабылдау
кезінде бизнестің рөлін ұлғайта-
тын Іскерлік кеңесін құрды. Осы-
лайша, ол біздің бірлестіктің ішінде
әділ және салауатты бәсекелестік-
тің дамуына ықпал ететін болады.
ЕАЭО туралы шарттың эконо-
микалық салалардағы өзара іс-қи-
мылдың базалық негіздерін жа-
сайтынын атап өту керек, олардың
қатарында энергетика, фармацев-
тика салалары бар.
Континентальды «тұйықтық»
жағдайларында экономиканың
өсуі мен әртараптануы үшін маңы-
зды жүйелі аспект көліктік шығасы-
ларды төмендету болып табылады.
Бір мемлекеттен үшінші елдер-
ге басқа мемлекеттің теңіз порт-
тары арқылы және кері бағытта
теміржол көлігімен жүк тасымал-
даған кезде біріздендірілген (ішкі)
тариф қолданылады, ол мөлшері
бойынша транзиттіктен айтар-
лықтай төмен. Алдында айтып өт-
кенімдей, жекелеген бағалаулар
бойынша қазақстандық жүк жө-
нелтушілердің үнемдеуі осыған
байланысты жыл сайын 240 млн.
АҚШ долларын құрауы мүмкін.
Тиісінше, сыртқы нарықтарда қа-
зақстандық өнімдердің бәсекеге
қабілеттілігі артады.
Көлік инфрақұрылымына қол-
жетімділік Қазақстанның Еуро-
па мен Қытай арасындағы рөлін
нығайтуға ықпал ететін болады.
Ынтымақтастықтың тағы бір
маңызды бағыты – бұл электр
энергетикасы саласы. Жалпы
электр энергетикасы нарығын Бе-
лоруссияның, Қазақстан мен Ре-
сейдің ұлттық электр энергиясы
нарықтарын интеграциялау жо-
лымен 2019 жылға қарай қалып-
тастыру жоспарлануда. Бұл Қа-
зақстанның электр энергетикасы
саласының экспорттық әлеуетін
іске асыруға мүмкіндік береді, ол
2030 жылға қарай 6 миллиард ки-
ловатт-сағаттан асады.
ЕАЭО шеңберінде 2016 жылғы
1 қаңтардан бастап GMP стандарт-
тарының негізінде (тиісті өндірістік
практикалар) жалпы дәрі-дәрмек
құралдары нарығының жұмыс
істеуін бастау көзделген. Сауда-
дағы кедергілерді жоюға қосымша
ретінде халықаралық стандарт-
тар негізіндегі осындай нарық
халық үшін қауіпсіз және сапа-
лы дәрі-дәрмекке қол жеткізуді
қамтамасыз етуге, Қазақстанның
фармацевтика кәсіпорындарының
әлемдік нарықта бәсекеге қабілет-
тіліктерін арттыруға мүмкіндік
береді. Ұлттық кәсіпкерлер пала-
тасының бағалауы Қазақстанның
барынша ірі фармкәсіпорындары
осындай жағдайларда 2016 жыл-
дан бастап дәрі-дәрмек құралдары
экспортының көлемін жылына 360
млн. АҚШ долларына дейін ұлғай-
туды жоспарлауда.
Еуразиялық интеграцияны қа-
лыптастыру басталғаннан бері Қа-
зақстанның өңдеу өнеркәсібіне
тікелей шетелдік инвестициялар
көлемі Кеден одағы жұмыс істей
бастаған 5 жыл ішінде (2010-2014
жж.) оның алдындағы бесжылдық
кезеңмен салыстырғанда (2005-
2009 жж.) 3 есеге өсті (6,1 млрд.
АҚШ долл.-нан 17,6 млрд. АҚШ
долл. дейін).
Осы сандар дамып келе жатқан
интеграциялық процестің бо-
лашағын, бәсекеге қабілеттілікті
арттырудағы оның мүмкіндіктерін
республика экономикасының
шикізат емес секторларында жұ-
мыс істеп тұрған кәсіпорындарды
жаңғырту және жаңа күшті өндіріс-
тер құру мүмкіндіктерін растайды.
Сұхбаттасқан
Сұлугүл БАКЕСОВА
қараша | ноябрь | november № 11 (23)
44
КӨРШІЛЕС ЕЛДЕР ЖАҢАЛЫҚТАРЫ
РЕСЕЙДІҢ МЕМЛЕКЕТТІК ДУМАСЫ
ӘЛЕУМЕТТІК ҚАЖЕТТІЛІКТЕРГЕ
ҚАРАЖАТ ТАПТЫ
2016 жылдың бюджеті әлеуметтік салаға
көбірек көңіл бөліп отыр. РФ Мемлекеттік Дума-
сы құжаттың үкіметтік жобасынан қосымша 315
млрд рубльді қарастырып отыр.
Қосымша қаражат «негізінен бюджет қаражаттарын
оңтайландыру есебінен, тиімсіз шығыстарды қысқар-
ту есебінен» табылды деді журналистерге Мемлекеттік
Думаның бюджет және салық жөніндегі комитетінің бас-
шысы Андрей Макаров («Біртұтас Ресей»).
Комитет басшысы бұл сондай-ақ депозиттерде «шө-
гіп» жатқан, ұзақ жылдар бойы ел экономикасына жұмыс
істемеген қаражаттар екенін де атап өтті.
Өз кезегінде «Біртұтас Ресей» фракциясының бас-
шысы, вице-спикер Владимир Васильев табылған мил-
лиардтардың қайда жұмсалатындығы жайлы да айтып
берді. Атап айтқанда, ол қосымша 170 млрд аймақтарды
қолдауға жұмсалатынын мәлім етті. 50 млрд-ы мектеп-
терде жаңа жұмыс орындарын құрып, ондағы үш ауы-
сымдық оқытуды жоюға жұмсалмақ. 43 млрд Қырым мен
Севостопольды қолдауға, оның 6,8 млрд-ы қырым темір
жолы құрылысына бағытталатын болады. Сонымен қа-
тар, қаражат селолық жерлерде дене шынықтыру мен
спортты қолдауға, ғылым мен қазіргі заманғы техноло-
гияларды дамытуға арналмақшы. Аграршыларды қосым-
ша қолдау да назардан тыс қалмаған. Оған 9 миллиард
рубльден астам қаржы бағытталатын болады. Қалған 300
млн аймақтық БАҚ дамытуға бөлініп отыр.
«Біртұтас Ресей» атынан сайланған Мемлекеттік Ду-
маның вице-спикері, партияның Бас кеңесінің хатшысы
Сергей Неверов 2016 жылдың бюджеті елдің аймақта-
ры мен азаматтары алдында тұрған мәселелерді шешуге
мүмкіндік беретінін тілге тиек етті.
Бюджет жөніндегі комитет мүшелері мұнымен қатар
үкіметтің Резервтік қорынан бөлінген 500 млрд рубль қа-
ражатқа үкіметтік бақылауды кеңейтетін түзетуді де мақұл-
дады. Бұдан былай үкімет қор қаражаттарын пайдалану
туралы шешімді біржақты емес, Мемлекеттік Дума және
Федерация Кеңесімен бірлесіп қабылдайтын болады.
РЕСЕЙДЕГІ «ИЕСІЗ» ҮЙЛЕР МЕН ЖЕРЛЕРДІҢ
ТАҒДЫРЫН ЖЕРГІЛІКТІ БИЛІК ШЕШПЕК
Құрылысы бітпеген ғимараттар, иесіз қалған
үйлер мен саяжайлар және «ешкімнің иелігінде
жоқ» жер учаскелерінің тағдыры ендігі жерде
жергілікті биліктің қолында болмақ. Олардың
заңды иелерін табу құқы соларға беріліп отыр.
Егер жылжымайтын мүлік 5 жылдан артық уақыт Мем-
лекеттік кадастрдың санағында тұрса да, иесі табылмаған
болса, онда Ресей реестрі мекемесі аталмыш мерзім
аяқталған сәттен бастап 10 жұмыс күні ішінде бұл туралы
жергілікті өзін-өзі басқару органдарын хабардар етуі тиіс.
Ал олар өз кезегінде, сот арқылы нысандарды иесіз деп
тану шараларын қолға алатын болады.
2015 жылғы 1 желтоқсаннан бастап иесіз қалған
жылжымайтын мүлік нысандарын есепке алудың тәртібі-
не қатысты заңға енгізілген түзетулер күшіне еніп отыр.
Сарапшылардың бағалаулары бойынша, елде жарты-
сына жуығы дәл осындай нысандар қатарына жатады
екен. Ал 2018 жылғы 1 наурыздан соң, иелерін таба ал-
маса, муниципалиттер жылжымайтын мүлікті иесіз деп
тану шарасын бастама ете алады. Бұл жағдайда соттың
шешімі бойынша меншік құқығы соларға өтеді. Заңнама-
дағы түзетулер жергілікті өзін-өзі басқару органдарына
белгілі бір уақыт аралығында өз аумақтарындағы иесіз
жылжымайтын мүліктің жай-күйін анықтап, осы мәселе-
де толықтай тәртіп орнатуға мүмкіндік бермек.
Түзетулер негізінен екі санаттағы азаматтарды на-
зарға алмақ. Олардың бірі дер кезінде құжат рәсімде-
уге енжарлық танытқан, алайда сол мүлікті пайдаланып
жатқан азаматтар болып табылады. Сондай-ақ, пайда-
ланылып жатқанына қарамастан, құжат жүзінде аяқтал-
маған құрылыс нысаны саналатын аса қымбат жеке мен-
шік зәулім сарай иелеріне қатысты.
Немқұрайлы қарайтын меншік иелері қол жеткізген
мүліктің салығын төлеу үшін заңды мұрагерлікті рәсім-
деуді тездетулері тиіс болса, ал құрылысы аяқталмаған
нысандардың иелерімен жергілікті билік өзге меншік
иелері сияқты салық төлеуге мәжбүрлеу үшін тиімді
күрес жүргізбек.
«Иесіз нысандарды муниципалдық меншікке көшіру
процесі қалай болғанда да сот тәртібінде жүргізілетін
болады. Ол мүлікті автоматты түрде ұлттық меншікке ай-
налдыру дегенді білдірмейді», – деп түсіндірді «Россий-
ская газета» басылымына РФ Сауда-өнеркәсіп палатасы-
ның жылжымайтын мүлік жөніндегі комитетінің басшысы
Виктор Журба.
Айтпақшы, Ресей заңына енгізілген түзетулер жылжы-
майтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеу құжатын
берудің тәртібін де айқындайды. Бұдан былай мұны ше-
неуніктердің өздері жасауы міндетті. Дегенмен егер аза-
мат қандай да бір себеппен құжатты тіркеуге өз еркімен
қараша | ноябрь | november № 11 (23)
45
тапсыруды ұйғаратын болса, оған тыйым салынбайды.
Меншік иесінің мәліметтерін бірыңғай есепке алу
жүйесімен салыстыруды Ресей реестрі www.rosreestr.
ru сайтының «online режимінде жылжымайтын мүлік ны-
сандары бойынша анықтамалық ақпарат» бөлімінде жү-
зеге асыруға болады. Жылжымайтын мүлік нысанының
мекен-жайы немесе кадастрлық нөмірі бойынша оның
есепке алыну сипатын (мекен-жайы, аумағы, пайдала-
нуға енгізілген жылы), сондай-ақ өткен жылдардан бері
жылжымайтын мүлік нысанына құқықтың ауысу тарихын
білуге болады.
РФ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТЕР ПОРТАЛЫ
ТӨЛЕМДЕР ҮШІН ҚОЛ ЖЕТІМДІ БОЛМАҚ
Ресей Банкінің баспасөз қызметі хабарлаған-
дай, мемлекеттік және муниципальдық қызмет-
терді көрсетуге баж салығын төлеу, сондай-ақ
Мемлекеттік және муниципалдық қызметтердің
бірыңғай порталында өзге де төлемдерді жүзе-
ге асыруды азаматтар елдің кез-келген банкінің
ақпараттық жүйесін пайдалану арқылы жүргізе
алады.
Бүгінде аталмыш транзакцияларды белгілі бір
банктер қатары ғана жүргізіп отыр. Ресей Банкі ел-
дің барлық банктері тиісті төлемдерді жүргізу үшін
Бірыңғай порталдың төлем шлюзіне қосылуға қол
жетімділікті қамтамасыз ету ұсынысын көтеріп отыр. Бұл
бастама мемлекеттік және муниципалдық қызметтердің
аймақтық және ведомстволық порталдарында баж са-
лықтарын төлеу және өзге де төлемдерді жүзеге асы-
руға да қатысты.
Бұл мемлекеттік және муниципалдық бюджеттерге
онлайн-төлемдердің көлемін арттыруға мүмкіндік бе-
реді. Сонымен қатар, аталмыш қадам эмитент-банктер
арасында бәсекелестікті арттырып, мемлекеттік орган-
дар мен қаржы құрылымдары арасында өзара тығыз
іс-қимылға ықпал етпек делінген Ресей Банкі таратқан
хабарламада.
Сәлеметсіз бе, мен дара кәсіпкермін, техни-
калық қадағалау қызметтерін көрсету жөнін-
дегі конкурсқа қатыстым. Алайда конкурсты
ұйымдастырушы бағалы қағаздар тізілімінен
үзіндіні ұсынған жоқ дегенге сілтеме жасап, мені
келесі айналымға жіберген жоқ, бірақ мен кон-
курсты ұйымдастырушыға тізілімде тіркелме-
генім және бағалы қағаздарым жоқ екені туралы
хат ұсынған болатынмын. Конкурсты ұйымдас-
тырушының әрекеті қаншалықты заңды?
«Мемлекеттік сатып алу туралы» Қазақстан Респу-
бликасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 21-бабы 2-тармағы-
на сәйкес конкурсқа қатысуға өтінімде қамтылуға тиісті
мәліметтер, сондай-ақ құжаттар электрондық мемле-
кеттік сатып алуды өткізу қағидаларында айқындалады.
Заңның 14-бабы 15) тармақшасына сәйкес мемле-
кеттік сатып алу саласындағы уәкілетті орган электрон-
дық сатып алуды өткізу қағидасын айқындайды.
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2015
жылғы 23 маусымдағы №378 бұйрығымен Электрондық
мемлекеттік сатып алуларды өткізу қағидалары (бұдан
әрі – Қағида) бекітілген болатын, ол 2015 жылғы 11 та-
мыздан бастап қолданысқа енгізілді.
Электрондық конкурсқа қатысуға тілек білдірген
әлеуетті өнім беруші ұйымдастырушыға ұсынатын элек-
трондық конкурсқа қатысуға өтінімде Қағидаға 1-қо-
сымша сәйкес Конкурстық құжаттаманың электрондық
нысанының 9-тармағымен көзделген мәліметтер, сон-
дай-ақ құжаттар қамтылуы тиіс.
Бұл ретте әлеуетті өнім берушінің бағалы қағаздар-
ды ұстаушылардың тізілімінен үзінді ұсыну туралы та-
лап жоқ екені туралы атап өтеміз.
Бұдан басқа Қағиданың 91-тармағымен әлеуетті
өнім берушіні конкурсқа қатысуға жібермеу үшін не-
гіздемелердің толық тізбесі (конкурс қатысушысының
мойындауы) көзделген.
Осыған байланысты конкурстық комиссия жоға-
рыда көрсетілген негіздеме бойынша әлеуетті жет-
кізушілерді жібермеуге құқығы жоқ.
Сонымен бірге Заңның 45-бабына сәйкес әлеуетті
өнім беруші тапсырыс берушінің, мемлекеттік сатып
алуды ұйымдастырушының, мемлекеттік сатып алу-
ды бірыңғай ұйымдастырушының, комиссиялардың,
сарапшының, мемлекеттік сатып алу саласындағы
бірыңғай оператордың әрекетіне (әрекетсіздігіне),
шешіміне, егер олардың әрекеттері (әрекетсіздігі),
шешімдері әлеуетті өнім берушінің құқықтары мен заң-
ды мүдделерін бұзса, шағым жасауға құқылы. Тапсырыс
берушінің:
1)
мемлекеттік сатып алу тәсілін таңдау туралы;
2) осы Заңның 5-бабының 10-тармағына сәйкес
өзі қабылдаған мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру-
дан бас тарту туралы шешімі мемлекеттік бақылау ор-
гандарына шағым жасауға жатпайды.
ЖЕТІК ЖАУАП:
қараша | ноябрь | november № 11 (23)
46
КӨРШІЛЕС ЕЛДЕР ЖАҢАЛЫҚТАРЫ
БЕЛАРУСЬ 2016 ЖЫЛДАН
БАСТАП ӨЗІНІҢ ЖІӨ
ЖАҢАША САНАЙ
БАСТАЙДЫ
Беларусь жалпы ішкі өнімді есептеудің батыс-
тық үлгісін игермек. Мұнан соң елдің ЖІӨ көрсет-
кіші артатын болады.
2016 жылғы 1 қаңтардан бастап Ұлттық статисти-
калық комитет 2008 жылдан бері БҰҰ ұсыныс етіп келе
жатқан ЖІӨ есептеу стандартын игере бастайды деп ха-
барлайды ведомство сайты.
2008 жылғы ұлттық есептеу стандартына ЕО, АҚШ,
Канада көшкен. Аталмыш стандартты енгізу жоспары
ТМД елдерінің әрқайсысында да әзірленіп қойылған.
Жаңартылған стандартта бірқатар маңызды эконо-
микалық операциялардың түбегейлі жаңа түсіндірмесі
қарастырылған. Атап айтқанда бұл ғылыми-зерттеу жұ-
мыстарына шығыстар, әскери шығыстар, қаржылық дел-
далдық қызметтер, дербес баспанада өмір сүру қызмет-
терінің шығыстарын көрсету.
Бүгінде 2008 жылғы стандартты енгізген елдердің ба-
сым бөлігі ЖІӨ көлеміне заңсыз қызметті енгізген. Бұлар
– есірткі өндіру мен тасымалдау, жезөкшелік, алкоголь,
темекенің заңсыз тасымалы.
Аталмыш бағытты саралау барысындағы Беларусь
Республикасы үшін басты мәселе ақпараттың объек-
тивті көздерін таңдап алу болып табылады. ІІМ мәлімет-
тері мен сараптамалық болжамдар бойынша жасалған
бағалау жоғарыда аталған қызметтің көлемі айтар-
лықтай еместігін көрсетіп отыр. Сондықтан заңсыз қыз-
мет ЖІӨ құрамынан көрініс таба алмайды.
Жаңа әдістемелік тәсілдемелерге сәйкес 2012 жылғы
ЖІӨ абсолюттік көлемі 3,4%-ға ұлғаятын болады деп ха-
барлады жаңа әдістемені таныстырған Беларусь статис-
тика комитеті.
Сонымен қатар, ведоство ЖІӨ өсу қарқыны өзгермей-
ді, себебі әдістемелік өзгерістер ЖІӨ көлеміне базалық,
сондай-ақ есептік кезеңдерде әсер етеді деп сендірді.
БЕЛАРУСЬ ҚАРЖЫ МИНИСТРЛІГІ: ЖАРЫҚ ПЕН
ГАЗ ТАРИФТЕРІНЕ ҚҚС ҚОСЫЛУЫ МҮМКІН
Бүгінгі күнде халық үшін тарифтерге қосымша
құн салығына салықты қосу туралы өзекті мәсе-
лені Беларусь президентінің Әкімшілігі қарау
үстінде.
Қазіргі таңда халық үшін салықтық жеңілдік әрекет
етуде: яғни, газ және электрмен жабдықтау жөніндегі
мекеме ҚҚС өз шығындарына жатқызады. Егер аталған
жеңілдік алынып тасталып, 20% құрайтын салық халыққа
арналған тарифтер құрамына қосылатын болса, жарық
пен газ үшін ақы қымбаттайды. Әзірге нақты шешім қа-
былданған жоқ деп мәлімдеді БР Қаржы министрлігінің
баспасөз қызметі, алайда аталмыш шара алдағы жылға
арналған салық саясаты жөніндегі құжаттардың қата-
рында қарастырылған.
Дейтұрғанмен, Қаржы министрлігіндегілер атап өткен-
дей, коммуналдық қызметтердің құнының қымбаттауы бел-
гіленген көлемнен – жылына 5 доллардан аспауы тиіс.
Халық үшін коммуналдық қызметтерге тарифтердің
қымбаттауы реформалар бағдарламасында қарасты-
рылып отыр. Аталған бағдарламаны беларусь үкіметі Ха-
лықаралық валюта қорынан кезекті рет несие алу үшін
қабылдауы тиіс.
Достарыңызбен бөлісу: |