Микробиология

22 
жылжымалылығы жақсы байқалса, ал ескілерінің бҧл қасиеті әлсіздеген 
немесе тіптен байқалмайды. Микроорганизмдердің жылжымалылығы 
олардың тіршілік әрекетінің, ӛнімдерінің қоректік ортада кӛбейген 
уақытында бәсеңдейді де, кейін біржола тоқтатылады. Микробтардың 
тҥрін анықтау кезінде олардың жылжымалылығының бары немесе жоғы 
еске алынады.. 
Қозғалыс органдары – жіпшелер микроб жасушасының бетінде әр 
тҥрлі позицияда орналасады (9-сурет). Жіпшелерінің орналасуына 
байланысты бактериялар тӛрт топқа бӛлінеді: 
монотрихтер
– бір ғана 
жіпшесі бар бактериялар (1), 
лофотрихтер
– таяқшаның бір ҧшында бір 
шоқ жіпшелері орналасады (2), 
амфитрихтер
– екі полярлы орналасқан 
жіпшелері бар бактериялар (3,4), 
перитрихтер
– жіпшелер бактерияның 
барлық денесінің бетінде орналасқан (5). Монотрихтер мен 
лофотрихтер ҥдемелі қозғалыспен жылжиды. Амфитрихтер мен 
перитрихтер ретсіз қозғалыста болады. 
9-сурет. Бактериялар жіпшелерінің орналасу тәртібі 
Микробтардың қозғалуын анықтау ҥшін жас ӛсінділер алынады (12-
24 сағаттық). Зерттеуді «аспа» және «қысылған» тамшылардың 
препараттарын дайындау арқылы жҥргізеді.

 «Аспа» тамшысын
шҧңқыршасы бар зат шынысында дайындайды (10-
сурет). 
Шҧңқыршаның 
шетіне 
вазелинді 
жҧқалап 
жағады. 
Микроорганизмдерді жамылғы шынысының бетіне тамызады. Егер 
микроорганизмдер сҧйық қоректік ортада ӛсірілген болса, онда 
зерттеуге осындай ӛсіндінің бір тамшысы алынады. Ал егер тығыз 
ортада ӛсірілсе, жамылғы шынысының 
бетіне әуелі физиологиялық ерітіндінің 
бір тамшысын, сонан соң оған микроб 
ӛсіндісін тамызады.
 
Зат шынысын 
180
о
-қа 
аударып, 
жамылғы 
шынысындағы 
тамшыны 
шҧңқыршаның ортасына бағыттай 
отыра, тӛмен тҥсіреді. Сонан соң зат 
шынысын бастапқы қалпына келтіреді.
Мҧндай препаратта тамшы жамылғы 
шынысының ішкі бетінде асылып 
тҧрады, басқаша айтқанда, тамшы 

жүктеу/скачать 5,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: