Микроорганизмдердің патогенділігі және вируленттілігі. Анықтамасы. Өлшем бірліктері.Патогенділік ферменттері. Әр фактордың сипаттамасы. Токсиндер. Сипаттамасы
15 Микроорганизмдердің патогенділігі және вируленттілігі. Анықтамасы. Өлшем бірліктері.Патогенділік ферменттері. Әр фактордың сипаттамасы. Токсиндер. Сипаттамасы. Патогендік - микроорганизмнің инфекциялық процесті тудыратын потенциалды қабілеті. Вируленттілік – DLM, LD50, DCL арнайы бірліктерде өлшенетін сандық көрсеткіш немесе патогендік дәрежесі. DLM (Dosis letalis minima) - инфекцияның себебін анықтау кезінде көрсетілген түрдегі сезімтал жануарлардың 95% өліміне әкелетін микроб жасушаларының ең аз санына тең ең төменгі өлім дозасы. LD50 - ауру жануарлардың 50% өліміне әкелетін бактериялардың саны, дәлірек дозасы бар.
Патогендік ферменттер агрессия факторлары және микроорганизмдерді қорғау болып табылады. • Патогендік бактериялармен синтезделген • Микробтардың астындағы тіндерге енуін және жасушааралық кеңістіктер арқылы таралуын қамтамасыз ету • Гиалуронидаза, нейраминидаза, коллагеназа, фосфолипаза
Токсиндер – жануарлар мен адамдардың ауруына немесе өліміне әкелетін физиологиялық функцияларды тежейтін бактериялық, өсімдік немесе жануар текті заттар. Эндотоксиндер - бұл жасуша қабырғалары зақымдалғанда немесе бактериялар өліп, жасуша қабырғалары бұзылған кезде патогендік бактериялар бөлетін токсиндер. Бұл топ грамтеріс бактерияларда анықталды. Олар липополисахаридтерден (ЛПС) және грамтеріс бактериялардың жасуша қабырғасының ақуыздарынан тұрады. Олар:
Олар: • өлгеннен кейін және о/о жойылғаннан кейін ғана улы. • әрекеттің төмен ерекшелігі тән. • Стромамен (дене) м/о байланысты. Экзотоксиндер - бұл микроорганизмдердің қоршаған ортаға бөлетін улары. Олар: • микроорганизмдердің тіршілігі кезінде қоршаған ортаға шығарылады •
16 Организмнің бейспецификалық факторлары. Анықтамасы. Жіктелуі. Лизоцим, оның табиғи төзімділіктегі рөлі Ағзаның бейспецификалық тұрақтылығын сақтауда тері, шырышты қабықша, ферменттер, фагоциттер, комплемент, интерферон, және қан сарысуының тежеуші ақуыздары негізгі рөл атқарады.
Тері және шырышты қабықшалар (механикалық қорғаныс)
Сау терінің көпқабатты эпителясы микробтар мен макромолекулалар үшін механикалық кедергі болып саналады. Бірақ, микро жарақат, жәндіктер шаққан орын, күйікке шалдыққан тері және шырышты қабық микробтар мен макромолекулалардың адам денесіне өту мүмкіншілігін тудырады. Вирустар мен бакгерияның кейбір түрі макроорганизмдерге жасуша арасындағы саңлау, жасуша арқылы, не фагоциттердің көмегімен шырышты қабықтан ағзаға енуі мүмкін.
Тұрақтылықтың бейспецификалық
факторларына жататындар:
- механикалық(тері, шырышты қабықтар)
- физико-химиялық (ферменттер, ортаның реакциясы т.б)
-Қалыпты имунды емес жасушалармен
(фагоциттер табиғи киллерлер) жане гуморальды компоненттер (компонент интерферон қанның кейбір ақуыздары)
жузеге асырылатын иммундыбиологиялық қорғаныш
