Фагоцитоз. Анықтамасы. Фагоцитоз түрлері. Аяқталмаған фагоцитоз. Аяқталмаған фагоцитоз себептері
Фагоцитоз (грек, phagos - обимын,жүтамын. cytos - жасуша), организмді бӛгде заттардан қорғауды камтамасыз ететін негізгі ең бір қуатты фактор. Фагоцитоз процесін арнайы мамандалған фагоцит деп аталатын жасушалар атқарады.
Фагоцитоз - фагоциттердің бӛгде затты обып, корытып жəне залалдансыздыруына негізделген. Қазіргі уақытта фагоцитозды атқаратын барлық фагоциттер түрі мононуклеарлық жүйе деп аталатын топқа жинақталған. Ол топқа тін макрофагтары (альвеоларлық, перитонеалдық т.б.), Лангерганс жəне Гренстейн жасушалары (терінің эпидермоциттері), Купфер жасушалары (жүлдызша ретикулоэндотелиоциттер), эпителиодты жасушалар, нейтрофилдер мен қанның эозинофилдері жəне басқа жасушалар кіреді.
Əдетте фагоцитоз жұтылған заттардың толық қорытылуымен аяқталады. Оны аяқталган фагоцитоз деп атайды. Кейбір уақытта фагоцитоз толық қорытылумен аяқталмайды, ӛйткені жеке микробтар түрі (оба қоздырушысы, гонококк, АИВ-вирусы) фагоциттің ферментерінің белсендірілуін тежейді умен аяқталмайды, ӛйткені санаулы микробтар түрі (оба қоздырушысы, гонококк, АИВ-вирусы). Сондықтан ыдырап жойылмай, ӛсіп-ӛрбуіде мүмкін. Бұл кӛрніс аяқталмаган фагоцитоз деп аталады.
Адам ағзасының бейспецификалық қорғаныс факторлары. Анықтама беріңіз. Ағзаның гуморальды қорғаныс факторларын сипаттаңыз. Бейспецификалық резистенттіліктің жоғары дамыған жүйесіне макрофагтар, комплемент, интерферон, Т- цитотоксикалық лимфоциттер жүйелері жатады. Макрофагтар жүйесі. Макрофагтар-жоғары фагоцитарлы белсенділікке ие клеткалар. Олар пішіні мен өлшемі бойынша ажыратылады. Барлық макрофагтар мононуклеарлы фагоциттер жүйесіне біріктірілген.
Макрофагтардың түзілу схемасы: бағаналы (ізашар) клетка- монобласт-промоноцит-сүйек кемігінің моноциті- перифериялық қан моноциті-тіндік макрофаг. Қанға сүйек кемігінен промоноциттер мен моноциттер шығады.
Интерферон жүйесі. Егер организмге бір уақытта екі вирусты немесе 24сағ аралығында енгізсе, олардың арасында өзара тежеу (интерференция) қасиеті пайда болады. Ол зат- ерекше белок –интерферон. Интерферон жүйесіне көптеген түрлері кіреді, оның негізгі үш түрі жақсы зерттелген. Адамда синтезделетін интерферондар физико-химиялық қасиеттері бойынша, рецепторлары бойынша, қышқылға төзімділігі бойынша, антигендік спецификалығы бойынша ажыратылады. Интерферондар түрлік жəне спецификалық иммунитетті белсендіруге қатысады: Т-лимфоциттердің, табиғи киллер-клеткалардың белсенділігін жоғарылатады, нысана-клеткалардың соларға деген сезімталдығын жоғарылатады, фагоцитозды, антидене түзілуін, комплемент фиксациясын ынталандырады. α-, β- интерферондар жоғары вирустарға қарсы əсері бар, ал γ- интерферонның иммуномодуляциялық қасиеті жоғары. Олар организмнің біртұтастығын сақтауға қатысады
Достарыңызбен бөлісу: |