Министрлігінде тіркелген. Куәлік №2988-ж 2008 жылдың 25 наурызы

 
143 
5. 
Курова О. Педагогические поиски [Электронный ресурс] / О. Курова – 2001. – Вып. 13. – 
Режим доступа: http://www.pravoslavie.ru/jurnal/society/pedagogrech.htm, свободный 
6. 
Palmer G. Real Writing 1-2 / «Cambridge University Press», 2009.-111c 
 
 
Кустубаева Б.С. 
 
Techniques pour étudier des langues étrangères mieux,  
plus vite et avec moins de stress. 
 
(Несколько методик изучения иностранных языков лучше, быстрее и с 
наименьшими стрессами). 
 
Изучение  иностранных  языков  является  для  многих  огромной  задачей,  которую 
необходимо  преодолеть.  Ниже  приведены  несколько  основных  методик  изучения 
иностранного языка. 
Learning foreign languages is a huge challenge for many to be overcome. Below are a few 
basic methods of learning a foreign language. 
 
Etudier  ce  n’est  pas  qu’une  tâche,  mais  plusieurs.  Vous  pouvez  avoir  besoin  de 
mémoriser  des  faits,  des  évènements  ou  juste  comprendre  des  bases.  Vous  pouvez  avoir 
besoin  d’une  large base conceptuelle,  ou simplement  de techniques. Et comme si ce  n’était 
pas assez, chaque personne a différentes techniques et préférences. 
Il n’y a pas une seule et unique bonne méthode. Mais avec les quelques méthodes ci-
dessous, peut trouverez bien une qui vous aidera. 
Visualisation 
Le  principe  est  simple :  peut  essayer  de  transformer  une  information  abstraite  en 
image. Si vous avez des difficultés à comprendre un concept, la visualisation est une bonne 
technique pour débuter. 
Etudier par cœur 
Ce  n’est  pas  franchement  la  meilleure  méthode,  mais  parfois  elle  est  utile.  Ca 
consiste  à  entrer  des  informations  dans  le  cerveau  en  les  répétant  de  façon  continuelle. 
Évidemment, ça marche mieux quand l’information est déjà comprise et claire de telle sorte 
que ce n’est que de la simple mémorisation, et pas de la compréhension. 
Faire des liens 
Cette méthode consiste à prendre deux idées. Ça peut être des informations dans un 
domaine  spécifique  (itinéraire  court)  ou  entre  deux  domaines  complètement  différents 
(itinéraire  libre).  En  faisant  ça,  vous  créez  une  sorte  de  chemin  pour  voyager  entre  les 
informations de cerveau. 
Métaphore 
Il faut prendre une idée complexe et comparez là à une idée simple. 
Le schéma 
Un petit dessin  vaut mieux  qu’un  long  discours : souvent un schéma sera beaucoup 
plus simple à comprendre qu’un texte. 
Notes  
La plupart des gens prennent  des notes  de façon linéaire, écrivant ligne après ligne. 
Les  notes  fluides  peuvent  sembler  moins  organisées,  mais  elles  impliquent  que  vous 
dessiniez  des  liens  entre  des  idées  et  que  vous  écriviez un peu partout. La prise  de  note  est 
une des nombreuses choses à faire en classe pour travailler moins chez vous. Celle-ci a pour 

 
144 
but  d’améliorer  votre  assimilation  d’informations  pendant  les  cours,  et  pas  de  noter  tout  ce 
qui a été dit pendant le cours. 
Acronymes. 
Un bon substitut à l’étude par cœur qui est bien souvent inefficace,  est l’acronyme, 
et par extension les moyens mnémotechniques. En retenant les X lettres qui forment un mot, 
vous pouvez par exemple retenir une phrase qui se cache derrière ces mots. L’important c’est 
que  vous  utilisiez  des  acronymes  dont  vous  êtes  sûrs :  en  vous  rappelant  des  lettres,  vous 
devez vous rappeler l’information que vous y aviez « caché ».   
La méthode du lien 
La  méthode  du  lien  est  une  technique  de  mémorisation  un  peu  plus  compliquée. 
Cette méthode marche assez bien mais elle prend du temps à se mettre en place et requiert de 
la pratique pour la faire rapidement. L’idée de base étant que vous liiez deux idées ensemble 
en formant une image (insolite pour que cela fonctionne mieux) des deux qui les impliquent 
toutes les deux. 
Si  par  exemple  vous  devez  aller  faire  des  courses,  et  que  vous  devez  acheter  du 
fromage, de l’eau et du pain, vous allez imaginer une image comme par exemple un gruyère 
dont les trous sont des petits lacs remplis d’eau. Et sur ces petits lacs il y a des canards et des 
petits morceaux de pain. C’est surréaliste, mais ça peut se révéler très efficace. 
La méthode « Peg » 
Variante de la méthode du lien, elle vous aidera à mémoriser des nombres. A la place 
de lier deux images ensemble, vous utilisez ici un système de phonétique pour vous souvenir 
des chiffres (vous associez un son à chaque lettre et avec ces sons vous formez des histoires, 
qui vous permettront de retrouver le nombre  
Retracer 
Cette technique consiste simplement à partir d’un concept et de trouver des relations 
entre  celui-ci  et  d’autres  idées.  Vous  continuez  à  associez  des  idées  jusqu’à  ce  que  vous 
retourniez au point de départ ou que vous atteignez un stade où les idées se dispersent trop. 
Regarder et vérifier 
Ici,  vous  allez  regarder  la  matière  que  vous  avez  à  apprendre.  Le  but  n’est  pas  de 
réétudier  mais  plutôt  de  voir  ce  que  vous  ne  savez  pas  encore.  Évidemment,  si  vous  ne 
connaissez rien du tout il serait peut-être temps de réviser tout une bonne fois.  
Test personnel 
Testez-vous : posez-vous des questions et essayer d’y répondre. Notez des questions 
sur une feuille et répondez-y sans consulter votre cours pour vous mettre dans des conditions 
de test. 
Utiliser ce que vous savez d’avant 
Connaissez-vous  déjà  des  choses  qui  pourraient  vous  servir ?  Si  oui  utilisez  ces 
informations que vous avez déjà. Souvent il y a des spécificités propres à chaque sujet, mais 
les principes restent les mêmes ; il suffit de trouver des liens. 
Évitez les informations dont vous n’êtes pas sûrs 
Ceci  n’est  pas  vraiment  un  conseil  pour  mieux  étudier  mais  plutôt  un  conseil 
pratique pour quand vous n’avez pas bien étudié. Cette technique vous permet de gagner des 
points  lorsque  vous  ne  connaissez  pas  un  sujet  à  fond.  Le  principe  est  très  simple,  autour 
d’un  sujet  donné,  vous  déterminez  ce  que  vous  ne  savez  pas.  En  répondant  à  une  question 
quelconque, vous évitez tout ce que vous ne savez pas ou dont vous n’êtes pas sûr. C’est une 
sorte de manipulation de l’information : vous omettez ce qui pourrait vous pénaliser. 
Schémas de relation 
Un  schéma  de  relation  entre  des  informations  peut  s’avérer  être  un  outil  très 
puissant.  Non  seulement  vous  montrez  les  informations,  mais  aussi  vous  montrez  les  liens 

 
145 
entre  celles-ci.  Combiné  à  une  bonne  prise  de  note,  c’est  une  très  bonne  méthode  pour 
compiler l’information. 
 Utilisez vos mains 
Utilisez vos doigts et pouces comme outil de mémorisation. Liez différents mots ou 
noms  à  un  doigt  spécifique  et  mémorisez  lequel  va  où.  Évidemment,  cette  technique  a  ses 
limites mais elle peut être utile si vous ne trouvez pas de bon acronyme immédiatement. 
La méthode de la pièce imaginaire. 
Imaginez une pièce qui vous est familière. Maintenant, visualisez tout les principaux 
objets  dans  cette  pièce.  L’étape  suivante  est  de  lier  chaque  information  ou  détail  à  chaque 
objet de la pièce. 
Une autre variante de cette technique est d’utiliser votre corps à la place d’une pièce. 
On  peut  évidemment  supposer  que  ça  dépend  de  si  vous  êtes  plutôt  du  genre  visuel  ou 
viscéral dans votre façon d’apprendre. 
Rendez la matière intéressante 
Ça  parait  évident.  Vous  vous  souviendrez  mieux  des  informations  qui  vous  semble 
les plus intéressantes. Essayez de voir la matière comme un enrichissement personnel, plutôt 
que des conditions pour avoir de bonnes notes. Ainsi, vous aurez bien plus l’impression qu’il 
est nécessaire d’apprendre et vous retiendrez mieux. 
Enseignez la matière 
Trouvez quelqu’un à qui expliquer la matière ou expliquez la à vous-même. 
La règle du jardin d’enfant 
C’est  assez  semblable  à  enseigner  la  matière,  sauf  que  vous  devez  être  capable 
d’expliquer votre sujet à un enfant de 6 ans. Bien que ça ne marchera pas pour vos calculs de 
hauts niveaux ou de vos cours de chimie organique, l’idée est d’enlever les détails et garder 
l’essentiel de l’information. 
La chanson ou l’histoire 
Cette  technique  permet  de  placer  différentes  informations  en  les  plaçant  dans  une 
suite  (  dans  une  chanson  ou  une  histoire).  On  peut  imaginer  que  vous  listiez  tout  les  os  de 
votre main en créant une histoire dans laquelle chacun apparait. 
 
 
Толеуова Д. А. 
 
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ САБАҚТА ПАЙДАЛАНУ 
 
 Балаға өз бетімен зерттеуге мүмкіндік 
туғызған сайын одан әрі жақсы оқи түседі. 
Питер Клайн 
 
В статье приводятся возможности использования новых технологий на занятиях. 
 The article presents the potential of new technologies in the classroom. 
 
Бүгінгі  заман  ағымы  болашақ  ұрпақтың  ой-өрісінің  шыңдалуын,  жеке  тұлға 
ретінде  қалыптасуын  талап  етуде.  Осы  орайда  ұлы  педагог  Ушинскийдің  «Бала  – 
балқытылған алтын» деген қанатты сөзді еске түседі. Балаға қалай бағыт берсең, солай 
өседі. 
 Стронг  /2011/  мектеп  жұмысы  мен  оқушы  жетістіктерін  өрістетудегі  негізгі 
тұлға  –мұғалім  деп  атап  көрсеткендей,  егеменді  еліміздің  алғышарттары  өркениетті 
елдер  қатарына  көтерілуді  міндет  етсе,  өркениетке  жету  үшін  жан  –  жақты  дамыған, 

 
146 
рухани  бай  тұлғаны  өсіруде  ұстаздар  қауымының  алдына  жаңа  міндеттер  қойылып 
отыр. 
 Педагогикалық  қызметте  дарынды  және  қабілетті  балаларға  қатысты  мәселе 
ойлауды,  талқылауды  және  мұқият  жоспарлауды  қажет  етеді.  Оқушылардың 
қажеттіліктерін  қанағаттандыруда  мектеп  бүкіл  оқушылар  үшін  мектеп  стандартын 
күрделендіре  отырып  анағұрлым  жоғары  нәтижелерге  қол  жеткізе  алады.  Осындай 
ұстанымды  алдыма  қойып  ,  деңгейлік  тапсырмаларды  Блум  өлшемдеріне 
сәйкестендіріп, төрт деңгейде беруді үйрендім . 1-деңгейдегі тапсырмаларын орындау 
барысында «танып білу» және үлгі бойынша «қолдану» арқылы орындалды, яғни жаңа 
сабақ бойынша берілген тапсырмалармен жұмыс жүргізілді.Бұл тапсырмалар білімнің 
минималдық  шегі,  мемлекеттік  стандарт  талабына  сәйкес  бағдарлама  мөлшерінен 
аспайтын,  оқушының  жас  ерекшеліктерне  сай  таңдалып  берілді.  2-деңгей 
тапсырмалары түрленіп , күрделене түседі. Оқушы өз бетімен керегінше қызмет етеді. 
Оқушының қабылдауы ,жазба жұмыстарын орындау көрсеткіштері міндетті деңгейден 
әлдеқайда  жоғары  болды.  3-  деңгей  тапсырмаларына  талдау  ,жинақтау,қорыту 
жасалады. Ал 4- деңгей тапсырмалары негізінен дарынды ,ізденімпаз ,қабілеті жоғары 
,  талапты  балаларға  арналады.  Ондай  оқушыларға  тек  тақырыбын  ғана 
беремін,оқушының  өзі  мақсатын  қояды,нәтижесіне  жетеді,жазба  жұмыстарын  өз 
бетінше  орындайды.  Мысалы  бір  сабағымда  дарынды  оқушыларды  бір  топқа 
топтастырып,  Блум  өлшемдері  сұрақтарымен  жұмыстандыру  барысында  оқушылар 
мұғалімнің  көмегінсіз,  өздерінің  біліктілігі,  ой  ұшқырлығы  арқасында  діттеген 
нәтижелерге  қол  жеткізе  алатынына  көзім  жетті..  Берілген  дайын  сұрақтарды  Блум 
өлшемдері  бойынша  пирамидаларға  орналастырып,  сұрақтарға  сәйкесті  жауаптарын 
беру арқылы жоғары деңгейлі тапсырмаларды өз беттерімен орындап шықты. 
 Оқушылардың  дүниетанымын,  ой-өрісін  кеңейту,  өмірге  деген  көзқарасын 
жан-жақты 
дамытып, 
шығармашылық 
қабілетіне 
жол 
ашуда 
ақпараттық-
коммуникациялық  технологияларды  пайдалану  да  –заман  талабы.  Мектептегі 
технологияларға  теледидар  бағдарламалары,  электрондық  оқулықтар,  интернет,  ұялы 
телефон,  компьютер,  т.б  жатқызсақ,  сабақтарымызда  оқушылардың  қызығушылығын 
ояту, 
ынтасын 
арттыруда 
бұл 
құралдарды 
пайдалану, 
оқушылардың 
қызығушылығының  анағұрлым  артатынын  байқап  жүрміз.  Өз  сабақтарымда 
электрондық  оқулықпен  жұмыс,  бейнефильмдер  көрсету  арқылы  оқушылардың 
естерінде ұзақ сақтау  дағдыларын жетілдірумен қатар, үйге тапсырма берген  уақытта 
көбіне интернет беттерінен іздеуді ұсынып, кейде нақты интернет сайттарына сілтеме 
беріп  отырдым.  Әрине  қазіргі  оқушылар  кітапханаға  барғаннан  гөрі  интернетпен 
жұмыстануға  көбірек  қызығушылық  танытады,  заман  талабына  сай  жеткілікті 
дәрежеде  сандық  сауаты  бар,  өмір  жағдайларының  барлық  аспектілерінде  жаңа 
технологиялардың  бар  мүмкіндіктерін  пайдаланып,  оны  өмірлік  қажеттіліктеріне 
қарай пайдаланатын ұрпақ тәрбиелеуде АКТ таптырмайтын тәсіл болып қала бермек. 
 Сабақ барысында АКТ-ның пайдасы өте зор,өйткені Блум өлшемдеріне сәйкес 
деңгейлік  тапсырманы  қағазға  емес  көбінесе  экранға  шығарып  қойған  өте  тиімді 
болады.  Әрі  экран  арқылы  суретте  бейнеленген  тапсырмаларды  беру  де  баланың 
ойлауына  ерекше  әсер  етеді.  Жаңа  технологияларды  сабақта  пайдалану  барысында 
менің байқағаным, үлгерімі төмен оқушылардың шығармашылыққа өте жақын екенін 
байқадым,  ал  керісінше  үздік  оқушылар  тек  жаттанды  біліммен  ғана  шектеліп 
қалатынын байқадым. 
Блум өлшемдерін пайдалану мен үшін тиімді әдіс-тәсәлдің бірі болды деп айта 
аламын. Мұнымен қоса СТО технологиясының стратегиялары арқылы оқушыларды өз 
бетінше жұмыс жасауға дағдыландырып отырдым. 

 
147 
 Мұғалім  өз  еңбегінің  жемісін  жеу  үшін  әрдайым  іздене  білуі  керек,  білімді 
саналы  түрде  оқушы  бойына  сіңіру  үшін  алдына  тиянақты  мақсат-міндет  қою 
керек.Сол міндеттердің бірі- оқушының дүниетанымын қалыптастыруда елеулі ықпал 
жасайтын  білім  мазмұнын  жетілдіру.  Білім-  дүниетанудың  кәусар  бұлағы.  Ол 
неғұрлым  тереңдеген  сайын  дүниетаным  да  қалыптасып,  тұрақтана  түседі.  Заман 
ағымына  сай  жиырма  бірінші  ғасырдың  озық  ойлы,  зерделі,  дарынды,  саналы 
азаматтарын  оқытып,  тәрбиелеп  шығару  үшін,  оқулықтағы  дайын  күйінде  берілген 
материалды  қайталап  айтумен  шектелмей,  шығармашылық  қабілетті  дамытуға 
бағытталған  оқыту  әдістемелерін  қарастырып,  ғылыми  тұрғыда  зерттеп,  практикада 
қолдану  қажет  екені  айтпаса  да  түсінікті.  Ендеше  сындарлы  білім  беру  үшін  мұғалім 
әрдайым үйренуші болу керек. 
 
Әдебиет: 
1. 
Кертаева  М.Г.  (2011).  Педагогикалық  дентология  негіздері.Оқушылардың  танымдық 
қызығушылығының теориясы. 
2. 
2.  .  Әбиев  Ж.,  Бабаев  С.Б.,  Құдиярова  А.М,  Педагогика.  Оқу  құралы.  Алматы,  Дарын 
2004ж.-448 бет 
 
 
Тұрсынова Л.А.  
 
ОҚЫТУ МЕН ОҚУДЫ БАҒАЛАУ 
 
В  данной  статье  рассматривается  процесс  обучения  и  оценивание  результатов 
обучения. 
This article describes the process of learning and assessment of learning outcomes. 
 
«Кез-келген адам қандай да бір істі атқарудан  
бұрын ол алдымен өзінің кім және не нәрсеге  
 бейім екенін білу қажет» Мишель Монтень  
  
 Бүгінгі  таңда  білім  беру  жүйесінде  сапалы  білім  беру  үшін  жасалатын  жаңаша 
технологиялардың  еніп  жатқаны  бәрімізге  мәлім.  Яғни,  ескі  дәстүрлі  сабақтар  емес, 
жаңалыққа  толы  зерттеу  сабақтары  болу  қажет.Сапалы  оқыту  білім  алуға  мүмкіндік 
беретін  нақты  жағдайларды  жасаумен  қатар,  сол  жағдайлардың  өзімен  тығыз 
байланыста  болады.Сапалы  оқыту-мұғалім  бейнесімен  танылатын  сан  алуан 
элементтер арасындағы байланыс болып табылады, ол өзі белгілі бір деңгейде тәуелді 
жағдайлар  жасалынған  кезде  жүзеге  асырылады.  Сапалы  оқыту  оқушылардың, 
қоршаған  орта  жағдайы  және  оқыту  білім  алу  мүмкіндіктерінің  бірлігі  ретінде 
қарастырылады. Соның бірі сыни тұрғыдан ойлау технологиясы арқылы оқушыларды 
өз бетінше  ойлауға, талдауға,сыни көзбен қарауға, ең бастысы өзін-өзі бағалай білуге 
ықпал  ету  болып  отыр.  Мен  қыркүйек  айынан  желтоқсан  айына  дейінгі  үш  ай 
мерзімде  үшінші  деңгейлі  курсқа  қатыстым.  Осы  курс  барысында  менің  көптен  бері 
көкейімде  жүрген  бағалау  критерийі  бойынша  өткізілген  талқылаулар  маған  өте 
ұнады. Менің күнделікті оқушыны бағалау стилім өзгеріске ұшырады. 
 Мектептегі  оқытудың  нәтижелері,  әрбір  оқушының  оқудағы  күтілетін  нәтижеге 
қол  жеткізудегі  табыстары,  оның  оқуға  қатынасы  мен  тұлғаның  тұтас  даму 
динамикасы жан – жақты және әділ бағалауды талап етеді. 

 
148 
Күтілетін  нәтижеге  жетуді  бағалау  жүйесін  жетілдіру  бағалаудың  екі  жолын 
бірдей  дамытуды  қарастырады:  1.  Сыртқы  нәтиже  –  білім  берудің  жалпыға  міндетті 
стандартын игеру деңгейі 2. Ішкі нәтиже – оқушының жеке тұлғалық жетістіктері 
 Сондықтанда  сын  тұрғысынан  ойлауды  дамыту  жобасындағы  баға  берудің 
стратегиясын  пайдалана  отырып,  баға  берудің  жаңа  түрін  өз  іс  –  тәжірибемде  қалай 
іске  асырудамын  сол  туралы  сіздермен  бөліскім  келіп  отыр.Сын  тұрғысынан  ойлау 
бойынша оқушыны қалай бағалау керек екенін білу үшін әр тұлғаны жеке дара ретінде 
жақсы  тану  керек.  Ол  тұлға  нені  беледі,  қандай  іс  –  әрекет  жасай  алады  және  не 
істегісі  келетінін  біліп  алу  керек.  Баға  оқушының  кемшіліктерін  табу  үшін  емес  әрі 
қарай  дамуына  ықпал  ету  үшін  қойылады.  Баға  қою  бағалаудан  туады  және  де  бала 
келесі балаға баға қоймайды, тек бағалайды. 
1.Білім  мен  дағдыны  бақылау  мен  бағалаудың  маңызы  мен  міндеттері. 
Оқушылардың  оқу  материалын  меңгергенін  тексеру  және  бағалау  –  оқыту 
нәтижелерін бақылау, оқу процесінің әр түрлі кезеңіндегі оқушылардың танымдық іс-
әрекетін басқару. 
Білімді  тексеру  және  бағалау  оқушының  білім  алуына  көмектесіп,  оның  және 
мұғалімнің  білім  сапасы  жөнінде  сандық  мәлімет  береді.  Мұғалім  оқушының  білім 
деңгейінен  хабар  алып,  оның  танымдық  жұмысын  ұйымдастыруға  негіз  жасайды. 
Мұғалім өз жұмысындағы жетістіктер мен кемшіліктерге баға беріп, жұмыс әдістерін 
толықтырып,  түзетіп,  жеке  оқушылармен  жұмыстың  жолдарын  және  құралдарын 
тауып, бағдарламалық білімдердің меңгерілуі деңгейін анықтайды. 
Оқушы  тақырыпты  қаншалықты  деңгейде  меңгергенін  ұғады.  Егер  білімді 
тексермесе,  онда  оқушы  өз  білімін  терең,  жан-жақты  және  дұрыс  бағалай  алмайды. 
Оқушы  баға  алған  соң  өзінің  мектептегі,  үйдегі  жұмыстарын  жетілдіруге,  жақсы 
сапаларын дамытуға, білім, іскерлік, дағдыларындағы кемшіліктерді жоюға мүмкіндік 
алады. 
Білім,  іскерлік  және  дағдыларды  тексеру  және  бағалау  тәрбиеге  де  ықпал  етеді. 
Оқушылардың  өз  оқулары,  табысы,  сәтсіздіктері  туралы  ой-пікірлері  қалыптасып, 
қиындықты жеңуге ұмтылады. Баға оқушының өзі туралы ойына қозғау салады. 
Білімді тексеру және бағалаудың мемлекеттік маңызы бар. Мектептің, мұғалімдер 
ұжымының  жұмысын  білімді  басқару  органдары  оқушылардың  үлгеріміне  қарап 
бағалайды.  Мектеп  әкімшілігі,  қалалық,  аудандық,  облыстық  білім  беру  ісін  басқару 
органдары, Білім және ғылым министрлігі оқушылардың білімдерінің сапасын, мектеп 
және мұғалімдердің жұмысының жетістіктерін және кемшіліктерін білу үшін бақылау 
және тексеру жұмыстарын береді. 
2. Білімді тексеруге қойылатын талаптар: 
• тексерудің және бақылаудың жүйелілігі, тұрақтылығы, міндеттілігі. Бұл талапты 
орындамау оқушылардың оқуға деген қатынасын нашарлатып, білімнің сапасына кері 
әсер етеді; 
• әрбір оқушы өзінің білімінің, іскерлік дағдысының бағаланатынын түсіну керек. 
Егер білімді тексеру және бағалау оқыту процесінің құрылымына тұрақты түрде енсе, 
онда оқушы мұғалімнің сұрақтары мен тапсырмаларына жауап беруге дайын болады.  
• 
оқушылардың 
білім, 
іскерлік 
және 
дағдылары 
мемлекеттік 
.оқу 
бағдарламаларына  сәйкес  тексеріледі.  Бағдарламаны  меңгеру  -  білімді  бағалаудың 
негізгі өлшемі. Мұғалім оқушының қосымша біліміне, оқыған қосымша әдебиеттеріне 
кеңес, нұсқау, беріп, баға қоймайды. 
•  оқушылардың  теорияны  және  фактілерді  білуін  тексеру  және  бағалау  арқылы, 
білімдерінің жалпы және ақыл-ой дамуына, жеке тұлғалық сапаларын қалыптастыруға 
ықпалын, оқуға әсерін білу; 

 
149 
• білім, іскерлік, дағдыларды түрлі тәсілдер арқылы тексеру; 
• байқалған кемшіліктерді оқушының өзі түзетуі; 
•  мұғалімнің  оқушыларды  білімдерін  бақылап,  бағалауға,  кемшіліктерді  жоюдың 
әдістемесі мен тәсілдерін білуге үйретуі; 
• бағаны әділ қойылуы; 
• оқушының өзін-өзі және басқаны бақылауы және бағалауы; 
• әр тақырыпты оқудың нәтижесіне мұғалімнің және оқушылардың баға беруі; 
•  бақылау-бағалау  процесінің  әрбір  баланың  оқу  үлгерімінің  төмендемеуіне, 
көңіл-күйінің жақсы болуына көмектесуі. 
3.  Оқушылардың  оқу  жұмысын  күнде  бақылап  отыру.  Бұл  әдіс  арқылы  мұғалім 
оқушылардың  төртібін,  білімді  қалай  қабылдайтынын  және  түсінетінін,  тәжірибелік 
іскерлік  және  дағдыларға  машықтандыру  кезінде  өз  бетімен  атқара  алатын 
жұмыстарын,  оқуға  икемділігін,  қызығушылығын,  қабілетін,  білімді  жүйелі  алуын 
қадағалайды. 
Бақылау 
мәліметтеріне 
сүйеніп, 
мұғалім 
оқушылардың 
жеке 
ерекшіліктерін  анықтап,  оларды  өз  жұмысында  қолданып,  оқушылардың  білімдерін 
дұрыс тексеруге және бағалауға мүмкіндік алады. 
Ауызша  жауаптар  алу  үшін  мұғалім  сұрақтарды  тұжырымдап,  кеңестер  береді, 
міндеттер қояды. 
Ауызша сұрау оқушылардың білімін тексеріп бағалау үшін жиі қолданылады. Бұл 
әдіс арқылы мұғалім оқушыларға оқылған материал бойынша сұрақ беріп, жауаптарын 
бағалап,  материалды  қаншалықты  деңгейде  түсінгендерін  анықтайды.  Кейде 
балалардың  білімін  ауызша  тексеруді  әңгімелесу  деп  атайды.  Мұғалім  бір  оқушыға 
барлық  тақырыпты  түгел  баяндатады.  Толық  жауап  білімінің  тереңдігін,  жүйесін 
көрсетеді.  Бірақ  оқушылардың  білімін  ауызша  тексерудің  кемшіліктері  де  бар,  себебі 
оған көп уақыт кетіп, 45 минут ішінде 3-4 оқушының ғана білімін тексеруге мүмкіндік 
береді. 
Ауызша  тексерудің  жетілдірілген  түрі  жаппай  тексеру.  Бұл  әдіс  арқылы  мұғалім 
оқылған  материалды  ұсақ  бөліктерге  бөліп,  оларды  оқушылардың  қалай  меңгергенін 
білу  үшін  сыныпқа  сұрақтар  беріп,  олардың  білімдерін  тексеріп,  көп  оқушылардың 
білімдерін анықтауға мүмкіндік алады. Бірақ жаппай тексеру арқылы оқушыларға әділ 
баға  қою  қиын,  себебі  бір-екі  шағын  сұраққа  жауап  берген  оқушының  толық  білімін 
анықтау қиын. 
Ауызша сұрауға сабаққа үнемі қатысып отырған оқушылардың біліміне ұпай беру 
де жатады. Мәселен, өз жолдасының жауаптарын толықтырған, нақтыландырған және 
тереңдеткен  оқушылар,  мысалдар  келтірген,  мұғалімнің  жаңа  материалды  баяндау 
кезінде қойған сұрақтарына жауап берген, жаңа тақырыпты тез түсінген балалар ұпай 
ала  алады.  Сабақтың  соңында  аталған  өлшемдер  бойынша  4-8  оқушыға  ұпай  беріп, 
олардың танымдық белсенділігіне және зейініне жақсы әсер етіп, баға қорын жинауға 
болады. 
Баға  5  балдың  шкала  бойынша  қойылады.  Жақсы  оқитын  оқушылар  оқу 
жұмысында үлкен белсенділік танытады, сондықтан оларды бағалау қиын емес, бірақ 
та басқа оқушыларға да сабақтың соңында баға қойылатыны ескертіледі. 
Жазбаша  сұрау  бастауыш  мектепте  сирек  қолданылады,  1-сыныптың  алғашқы 
жарты  жылында  ол  мүлдем  қолданылмайды,  себебі  оқушылар  әлі  жазуға  дұрыс 
үйренген жоқ. 2-3 сыныптарда жазбаша әдіс арқылы білімді тексеру жиі қолданылып, 
жалпы  білім  беретін  мектептің  негізгі  және  жоғары  сатыларында  білімді  тексерудің 
негізгі  әдістерінің  біріне айналады. Жазбаша білім тексеру әдісін  көбіне өздік жұмыс 
деп атайды. Бұл әдіс арқылы мұғалім тақтаға, парақтарға, карточкаларға 10-12 минут 
ішінде  орындалатын  тапсырмаларды  жазып  қояды.  Жауаптардың  қорытындыларын 

 
150 
сынып  журналына  белгілеп,  бір  сабақта  көп  оқушылардың  білімдерін  бағалауға 
болады. 
Жазба жұмыстары үйде және сыныпта орындалады.  

жүктеу/скачать 1,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: