Мінсіз мұғалім
жүктеу/скачать 0,55 Mb. Pdf көрінісі
|
| Діндар Василев
Профессор Рачинскийді ң Александр Василев есімді тағы бір о қушысы бар еді. Мұғалімі шәкіртін ерекше жақсы көретін. Александр әрдайым ой үстінде жүретін және үнемі ораза ұстайтын еді. Саша (я ғни Василев) ерекше діндар бала еді. Төрт Інжілді де жаттап ал ған еді. Бұл бала дінге қызмет етуді қалайтын. Саша Рачинскийді ң Дінтану факультетіне түсірген оқушыларының үшіншісі еді. Василев дінтану маманды ғын бітірген соң, өз ауылындағы шіркеуде қызмет етуді қалады. Бұл баланың емтиханына тіпті бір епископ та қатысқан еді. Ауыл баласының берген үздік жауаптарын ты ңдап отырған бас пастор: – Сен дінтану факультетіне баруы ң керек, – деді. – Сенің қабілетіңді аша білген мұғалім, шынында да, өте шебер ұстаз екен. Ұстазың секілді сен де жоғары білім алуың керек. Одан кейін көңілің тарт қан, Құдайдың бұйыртқан жерінде қызмет етерсің. – Мен келген жеріме, ауылдастарымны ң арасына оралып, сонда қызмет еткім келеді, – деп жауап қатты Василев. Епископ болса: – Бара ғой, бірақ алдымен өзіңді рухани тұрғыдан жетілдір. Сосын қалаған жағыңа бара ғой! Дін адамы болу және дінге қызмет ету дегені ң – көркемдікті және биязылықты талап ететін жұмыс. Шала ғай біліммен бұл істі атқару қиынға түседі. Мен – осы саланың а қсақалымын. Осы білім-білігіммен сені дінтану факультетіне жіберіп отырмын. М ұндағы мақсатым саған шен-шекпен әперіп, қоғамдағы беделі ңді арттыру емес. Бар болғаны қажетті білім алуың үшін саған д ұрыс бағдар сілтеп отырмын, – деді. Василев Петерборда ғы дінтану факультетіне түсті. Бірінші курсты ң өзінде-ақ Петербор маңындағы шағын аудандарды аралап, ж үздеген фабрика жұмысшыларымен жолығып, халыққа үн қатып, әртүрлі конференциялар ұйымдастыратын. Василевті ң түсіндіру және ойды жеткізу әдісі қарапайым болуымен қатар, әсерлі әрі әдемі еді. Жұрт алдында сөйлегенде, халы
қтың жаны елжіреп, көздері жадырап кететін. Уағыздары асау өзеннен ескен қоңыр салқын самал секілді көңілдерді тербететін, м ұңлы жүректерге үміт пен жұбаныш сыйлайтын. Петерборды ң төңірегінде тұратын жұмысшы тап әр жексенбі сайын Василевті өз аудандарына шақыра бастады. Сондықтан да Василев қасиетті күндерде көбінесе бірнеше жерлерде уағыз-насихат айту ға мәжбүр болатын. Ол о қуын бітіруге тура бір жыл қалғанда оқуын тастады. Бұның себебін с ұрағандарға былай деп жауап беретін: «Мен б ұл факультетті бітіріп, соның қарымы ретінде бір диплом ал ғым келмейді. Факультет онсыз да студенттің рухын байытатын еште ңе бере алмайды. Өмірімнің үш жылын осы жерде өткізгеннен кейін, дінтану деген ғылымның руханиятсыз құрғақ та жұтаң әңгімелердің жиынтығы ғана болып қалатынын түсіндім. Дін үйренгісі келген студентерге схоластикадан бас қа ештеңе бермейді». Василев енді ауыл пасторы болу ға одан бетер ынтық бола түсті. Біра
қ осы жолы Петербор халқы оны жібергісі келмеді. Бұл хабарды естіген фабрика ж ұмысшылары топ-топ болып Василевке келіп жатты: «Б ұл жерді тастап кетпей-ақ қойыңызшы!» – деп жалбарынатын. Василев со ңында «Поп Александр» атағын алып, Петербордың шет ауданында ғы кішкентай бір шіркеуде поп боламын деп шешті. Татеволы қ дін қызметкерінің насихатына фабрика жұмысшылары мен инженерлер де қатыса бастады. Тіпті патша сарайындағы кейбір а қсүйектер де уағыз-насихатқа келе бастады. Олардың арасында ханзадалар, дворян әйелдері және министрлер де бар еді. Олар Василевті ң уағыздары жайлы былай дейтін: «Адам сіздің әңгімеңізді ты ңдаған кезде таудың тап-таза ауасымен демалып тұрғандай болады». Василев бірде өзін тебіреніспен тыңдап тұрған жұртшылыққа былай деген еді: « Өмірдің басы да, соңы да жоқ күйбең тіршілігінде ойлау
ға тиіс, уайымдауымыз керек болған нәрселерді естен шығарып тастады
қ. Ең дәмді тамақ жеуге, ең тәтті сусынды ішуге, жайлы орынды
ққа отыруға және ең жұмсақ төсекке жатуға ұмтылуды еш қашан тоқтатпадық. Барлығымыз сауық-сайран құрып, киініп с әнденумен әлек болып және қымбат уақыттарымызды ләззат пен ойын-к үлкінің ішінде өткізуге тырысамыз. Елімізде бұдан кейін руханиятымызбен айналысатын ешкім қалмаған секілді. Ертеңімізді ойлайтын идеалист т ұлғаларымыз жоғалды. Барлы ғының уайымы тек бір-ақ нәрсе – тек қалай ақша тапсам, қалай көп пайда тапсам деген күйкі ойдан басқа ойлайтыны жоқ. Барлы
ғы рақат пен ләззаттың ғана соңына түскен. Қазір адамдар өрт орнында
ғы өрт сөндірушілерге жәрдем етудің орнына, бұзақылық жасап, сол үйдің малын ұрлап, дүниесін тонаған қарақшыларға ұқсап кеткен. Алып Ресей мемлекеті болса, к өне бір ағаш ғимарат секілді, к үннен-күнге теңселіп, шөгіп бара жатқандай. Алайда, адамның к өңіліне қаяу түсіріп, жүрекке қыжыл салатын дүние бұл емес. Асылында, қынжылтатыны – ешкімнің жүрегінің мазасызданбауы, үлкен бір бәлекетке қарай жылдам жылжып бара жатқан елімізді құтқару үшін ешкімнің шынайы әрекет жасамауы». *** Ресейді
ң сол кездегі халі, расында да, өте мүшкіл еді. Ханзадалар мен ел а ғалары Василевке келіп, жердің, қазба байлықтардың қалайша талан-таражға түсіп, ормандар мен кең алқаптардың шетелдіктерге қалайша сатылып жатқанын айтып беретін еді. Б ұл сөздердің мұқият тыңдайтын Василев, яғни Поп Александр ыза мен ашудан бозарып кететін: «И ә, Құдайым! Бұл жағдайға не шара жасай аламыз?» – деп қолдарымен басын төмпештейтін. К өздерін ашу керек. Бірақ кімнің көзін қалай ашу керек? Александр ау қатты отбасылар балаларына рухани тәрбие беру үшін шақырса, шақыруларын қабыл алатын еді. Басқа кездерде бай- ба ғландар насихатын тыңдауға онсыз да құмар еді, тіпті оның ханзадалар мен графтарды ң үйіне қонаққа шақырылмай қалатын күні жо қ еді.
Поп Александр да қалталылардың жақсылыққа құмар болғанына іштей қуанатын. Осы арқылы ел басындағы ағаларға әсер етемін деп үміттенетін. Білім жарығынан жұрдай қарапайым халықтың ішінде өсіп-өнген өкіл ретінде, қоғамның мұң-мұқтажын, қиындықтарын ж әне адам шошырлық білімсіздігін сөгіп-сынайтын. Халықтың еркін е ңбек етуі үшін оларға жағдай жасап, ауыр жұмысын жеңілдету керектігін айтатын. «Халы қ – еліміздің негізі. Егер негізі шіріп тұрса, мемлекетті ң іргесі де берік болмайды», – дейтін. Татеволы қ діндар «Қазіргі жағдайға халқымыз наразы, іштей өксікке булыққан» деген сөздерді графтардың, ханзадалардың мен шенді кісілерді ң құлақтарына жеткізуге тырысатын. «Миллионда ған халықтың жүректері ыза мен кекке толы. Бір күні халы
қтың шыдамы түгесілуі мүмкін. Адамдардың жүректеріндегі ыза мен кекшілдік сезімі тасы ғанда, жиегіне сыймаған су секілді бірден атылады. Алдында ғы барлық тосқауылдарды қиратып өтуі мүмкін. Міне, сол кезде қорқынышты бәлекет болары анық. Халық мұндайда шектен шы ғып, жыртқыштарға тән қадамдарға баруы мүмкін. Соның салдарынан халы қтың да өзегін өкініш өртейді, басқа бір амалын жасау
ға кеш болады». Поп Александрды ң бұл сөздері графтар мен ханзадалардың к өңілдеріне жақпайтын еді. Бұларды естігісі де келмейтін, тек өздерін қинап күлімсіреп қоятын: «Сіз – идеалиссіз. Асыра сілтеп жатырсыз. Шындап келгенде, халы қтың қандай жағдайда екенін білмейсіз. Әлемнің барлық елінде халы қ надандау, жабайылау болып келеді. Оларды темір тор мен қамауларда ұстау керек. Халықтың жағдайын ойлап, оларды түзетуге ж ұмсалған еңбек текке кеткен ұмтылыстан басқа түк те емес. Себебі халы қтың жағдайы түзелген сайын одан әрмен бұзыла береді. Олар жо қтық пен мұқтаждыққа дағдыланған. Мұқтаж болған адамды қинасаң ғана жұмыс істейді. Ал өзіне тоқ халық тез бұзылады. Ішімдік пен құмар ойынға салынып, бос жүріп, еңбектен қашатын болады».
Василев осы сарындас с өздерді жүрген жерінде көп еститін... Үміті үзілердей болғанда жұбайына былай дейтін: «Бұл адамдардың
барлы ғы тастан қаланған қабырға секілді! Не айтсам да әсер етпейді. Ойлайтындары же ңіл ойлар, жүректері мейірімсіз. Барлығы тәкаппар, менмен! Бір к үні олар мына қылықтарымен халықты көтеріліске шы ғарып жібереді. Сол кезде өздерін де, Ресейді де құрдымға кетіріп тынады. Елімізді бір б әлеге ұшыратпаса игі еді!» Уа қыт оның айтқандарының ақиқат екенін көрсетті... жүктеу/скачать 0,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|