Мінсіз мұғалім

Патшалы

қ Ресейдің күйреуі

Патша  ІІ  Николайды

ң  ұлы  –  Ресей  патшалығының  тақ  мұрагері

жеті  жас

қа  таяған  еді.  Алғаш  рет  ораза  ұстау  керек  болғандықтан,

қажетті  болған  діни  жоралғыны  жасау  үшін  Василевті  сарайға

ша

қырады.

Василев  та

қ  мұрагерімен  сұхбаттасып  отырғанда,  патша  мен

патшайым  да  жандарында  еді.  Василевті

ң  сөздері  майдай  жағып,

к

өңілдері жай тапқандықтан, өздеріне арнайы сабақ беруін сұрайды.

Міне,  Рачинскийді

ң  оқушысы,  Татево  ауылының  баласы  енді

патша  Николайды

ң  рухани  көсеміне  айналды.  Ақиқатында,  бұл

к

өсемдік  пен  ұстаздық  тек  сөз  күйінде  қалып  қойды.  Василев

халы

қтың  мұң-мұқтажын  айта  бастағанда-ақ  патша  ашуға  мініп,

та

ғынан тұрып:

– Б

ұдан былай менің алдымда газетшілер секілді өсек-аяң айтып

мылжы

ңдауды  қойыңыз!  Халқым  неге  мұқтаж  екенін  мен  жақсырақ

білемін.  Уа

қыты  келгенде  халқыма  керек  дүниесін  беремін.  Бірақ

оны

ң  уақыты  әлі  келген  жоқ,  –  деді.  Осыны  айтты  да,  патша  теріс

айналып залдан шы

ғып кетті.

Сол к

үні патшаның көмекшілерінің бірі Василевтің жанына келіп,

еште

ңеден хабары жоқ секілді:

–  Патшамызды  б

үгін  бір  нәрсе  мазалап  тұрған  секілді.  Әлде  баз

біреулер  мемлекетімізді 

қалай  басқару  керектігі  туралы  патшамызға

а

қыл айтуға батылдық тапты ма екен? Ақыл айтып, насихат бермекші

ме?  Кімге?  Патша

ға  ма?  Неткен  күлкілі  нәрсе!  Мырзам,  олар  өте

қалбалақ  адамдар.  Өздерін  Құдайдың  өзі  қолдаған  бір  тұлғадан  да

а

қылдымын  деп  санайды.  Патша  мұндай  насихат  тыңдауды  мүлдем

жа

қтырмайды, – деп сөйлеп жатты...

Василев осы кезде шынды

қ пен әділдіктің саңырау қабырғаларға

қаратыла  айтылғанын  түсінді.  Бұдан  кейін  бір  бұрышқа  шегініп,

құлшылығына кірісті.

М

ұндай  мүшкіл  халге  жеткен  Ресейдің  күні  қараң  болуына  аз

қалған  болатын.  Көп  ұзамай  1917  жылы  халық  көтерілді.  Патша

та

ғынан түсірілді. Артынан таққа келген Керенский болса керек ақыл

мен рухани 

қуаттан жұрдай еді және күлкілі түрде Үлкен Наполеоннің

р

өлін  ойнай  бастады.  Ол  да  қабілетсіз  басшы  ретінде  өзіне  түскен

р

өлді дұрыс ойнай алмай, билік басынан шегініп кете барды.

Ресейді

ң  билігі  төңкерісшілердің  қолына  өтті.  Барлық  жақта

а

ңду  мен  тергеу  жұмыстары  белең  алды.  Атақты  бактериолог

Заболотный  ша

ғын  бір  пойыз  стансасында  сұраусыз-тергеусіз

өлтіріліп  тасталды.  Поп  Александр  Василев  те  аласапыран  ішінде

жанын жегідей жеп, к

үйзеліске түсті.

Профессор Рачинский б

ұл сұрапыл күндерді көрмей кетті. Себебі,

о

ған дейін өмірден озған болатын. Келер ұрпаққа үлгі мен өнегенің

қайнары болған өмір жолын қалдырып, пәни дүниеден озған еді...