70 2-тарау. Клетка химиясы мен биоэнергетикаcы
аффинділігі жоғары болатын атомдармен ковалентті байланыс түзген кезде электронда-
рын ол көбірек береді де,
полярлы коваленттік байланыс түзеді. Көміртегі ядросының
оң заряды теріс зарядынан көбірек болғандықтан, оның атомы оң зарядқа ие болады,
нәтижесінде ол тотыққан күйге көшеді. Ал С-Н байланысындағы
көміртегінің теріс
заряды жоғары болады да, ол тотықсызданған күйге айналады.
Клеткадағы молекула электрон (
е
–
) қабылдаған кезде ол, көп жағдайда, протонды
да (Н
+
) қабылдайды (олар суда өте көп мөлшерде қолжетімді болады). Осы жағдайда
толық реакцияда сутегі атомы молекуламен байланысады.
А +
е
-
+ Н
+
→ АН
Протон немесе электрон (тек электрон ғана емес) қатысса да,
осындай гидроген-
дендіру реакциялары тотықсыздану, ал
гидрогенсіздендіру реакциялары тотығу болып
табылады. Тотығу мен тотықсыздануды органикалық
молекулалардың мысалында
түсіндіру оңай: С-Н байланыстардың саны артқан сайын тотықсыздану жүреді, ал азай-
ған жағдайда тотығу орын алады (
Достарыңызбен бөлісу: 
