Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
-сурет ). Көміртегі атомы оттегі, хлор немесе күкірт сияқты электрондық 2.20-сурет
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2.20-сурет
). Көміртегі атомы оттегі, хлор немесе күкірт сияқты электрондық 2.20-сурет. Тотығу мен тотықсыздану. (A) Екі атом полярлы коваленттік байланыс түзген кезде, соңында электрондардың басым бөлігімен қалатын атом тотықсызданады, ал аз электрон- мен қалатын атом тотығады. Тотықсызданған атом жартылай теріс зарядка (δ – ) ие болады, себебі атом ядросының оң заряды оны қоршаған электрондардың толық зарядынан артық болады. Ал тотыққан атом жартылай оң зарядқа ие болады (δ + ). (Ә) Ме- танның жалғыз көміртегі атомы онымен ковалентті байланысқан сутегі атомдарын оттегі атомдарымен сәтті алмастыру нәтиже- сінде көмірқышқыл газына айналады. Әр қадамда электрондар көміртегі атомынан алынады (көк таңбалау) және көміртегі ато- мы көбірек тотықсызданады. Осы қадамның әрқайсысы клетка- да энергия жағынан тиімді. 70 2-тарау. Клетка химиясы мен биоэнергетикаcы аффинділігі жоғары болатын атомдармен ковалентті байланыс түзген кезде электронда- рын ол көбірек береді де, полярлы коваленттік байланыс түзеді. Көміртегі ядросының оң заряды теріс зарядынан көбірек болғандықтан, оның атомы оң зарядқа ие болады, нәтижесінде ол тотыққан күйге көшеді. Ал С-Н байланысындағы көміртегінің теріс заряды жоғары болады да, ол тотықсызданған күйге айналады. Клеткадағы молекула электрон (е – ) қабылдаған кезде ол, көп жағдайда, протонды да (Н + ) қабылдайды (олар суда өте көп мөлшерде қолжетімді болады). Осы жағдайда толық реакцияда сутегі атомы молекуламен байланысады. А + е - + Н + → АН Протон немесе электрон (тек электрон ғана емес) қатысса да, осындай гидроген- дендіру реакциялары тотықсыздану, ал гидрогенсіздендіру реакциялары тотығу болып табылады. Тотығу мен тотықсыздануды органикалық молекулалардың мысалында түсіндіру оңай: С-Н байланыстардың саны артқан сайын тотықсыздану жүреді, ал азай- ған жағдайда тотығу орын алады ( жүктеу/скачать 52,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|