Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
тиеуші белогы іске асырады ( 5.17-сурет
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
alberts-kletkanyn-molekulalyk-1-tom-comp (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- 5.3-бейнефильм
| тиеуші белогы іске асырады (
5.17-сурет ). Жетекші тізегінің матрицасында ДНҚ-полимеразаның жылжуы қысқышқа байла- нысты болады және ол ұзақ уақыт бойы ассоциацияланған күйде болады. Қалыңқы тізбектегі ДНҚ-полимераза да қысқышты пайдаланады, бірақ полимераза әр Оказаки фрагментінің 5’-ұшына жеткен кезде, ол матрицадан диссоциацияланады және басқа қысқышпен қосылып, келесі Оказаки фрагментінің РНҚ праймерімен байланысады. ДНҚ РЕПЛИКАЦИЯСЫНЫҢ МЕХАНИЗМДЕРІ 307 5.17-сурет. ДНҚ полимеразаны ДНҚ-мен байланыста ұстайтын реттегіш сырғу қысқышы. (A) Рентген сәулелік кристаллография көмегімен алынған E. coli-дің қысқыш белогының құрылысы. ДНҚ спиралі белоктың ДНҚ-ның айналасында қалай орналасатынын көрсету үшін қосылды ( 5.3-бейнефильм ). (Ә) Қысқыштың (қызыл және сары суббөліктер) ДНҚ-ға қалай тиелетінін және ДНҚ полимеразаны молекуласын ДНҚ бойымен қалай жүргізетінін көрсететін сызбанұсқа. Қысқыш тиеушісі (күңгірт жа- сыл) бұрандалары ДНҚ-ның ойыстарына сай келетін сомын түрінде жиналады. Тиеуші бос қысқыш молекуласымен байланысады да, қысқыш сақинасында ДНҚ-ның өтуіне қажетті үзілісті тудырады. Қысқыш тиеушісі оның сомын тәрізді құрылымының арқасында ДНҚ-ның қос тізбекті ауданын таниды, ДНҚ-да қысылады және матрицалық ДНҚ мен жаңадан синтезделген праймер кешенімен байланысады. Ол қысқышты праймердің 3’-ұшына дейін жылжытады. Праймердің 3’-ұшында тиеуші АТФ-ті гидролиздейді де, қысқышты босатады. Нәтижесінде қысқыш ДНҚ айналасында жабылады және ДНҚ полимеразасымен байланысады. Қарапайым реакцияда, қысқыш тиелген кезде қысқыш тиеушісі сұйықтыққа диссоциацияланады. Нағыз репликативтік айырда қысқыш тиеушісі полимера- заға жақын орналасады және ол жаңа Оказаки фрагментінің басында жаңа қысқышты жинауға даяр болады (A, X.P. Kong et al., Cell 69:425-437, 1992 көзінен Elsevier рұқсатымен қолданылды; Ә, B.A. Kelch et al., Science 334:1675-1680, 2011 көзінен AAAS рұқсатымен қолданылды. PDB коды: 3BEP). Репликативтік айырда орналасқан белоктар репликация машинасын құру мақсатында бірігеді Біз ДНҚ репликациясының бөлек әрекет ететін белоктар жиынтығымен іске асырыла- тынын қарастырғанбыз, бірақ белоктардың басым бөлігі ДНҚ-ны үлкен және реттелген мультиферменттік кешен түрінде синтездей алады. Осы кешенді, нуклеозид-трифос- фаттар гидролизінің энергиясын пайдаланатын, кішігірім тігу машинасымен салысты- руға болады. |