41
Сабақтың бұл кезеңінде оқушылар «Не білемін?», «Не білгім келеді?»,
«Жаңа білімнің маған берер пайдасы қандай болмақ?» деген сұрақтарға
жауап беруге ұмтылады.
Ой қозғау (brainstorming, «Ми шабуылы» деп те аталып жүр).
Шығармашылық ойлауды сын немесе сыннан сескену тежейтіндігі белгілі.
Әрине, кез келген жаңа идеяның дұрыс болуы шарт емес. Егер автор
сыннан қорқатын болса, онда ол өзінің кейбір дәлелденбеген иддеяларын
келтірмеуі де мүмкін. Алайда әзірше дәлелденбеген ойлардың қаншасы
кейінірек жақсы идеяларға айналады емес пе? Ал сын айту мен сыннан
қорқу жақсы идеяларды жоғалтып жбереді. Сол себепті де жаңа идеяларды
келтіргенде сынды болдырмау үшін Алекс Осборн «Ой қозғау»
(brainstorming) тәсілін ойлап тапқан. Оның 1957 жылы көрген
«Қолданбалы қиял» атты кітабында осы тәсіл жан-жақты сипатталады.
Тәсілдерн негізінде сынға еш көңіл бөлмей, назар аудармай, еркін
ассоциациялар арқылы жаңа идеяларды көптеп келтіру мен оларды
жинақтау жұмысы жатыр. Мұндағы басты мәселе идеялар мен ойлардың
сапасында емес, керісінше, олардың санында болып тұр. Ал сыни
пікірлерді келтіріп, идеялар мен ұсы)ныстарды іріктеу жұмысы
шығармашылық әрекеттер аяқталғаннан кейін басталады.
«Ой қозғау» тәсілін қолданғанда мынандай ережелерді ұстану қажет:
1. Проблеманы негізгі термендер арқылы құрастырып, бір ғана
ең басты мәселені айқындау.
2. Бір де бір идеяны жалған деп танымай, оны зерттеуді
тоқтатпау.
3. Кез келген идеяны (тіпті оның қажеттілігі қазір күмәнді
көрінсе де) жалғастыруға ұмтылу.
4. Қатысушылар өзін ыңғайлы сезініп, «ашылуы» үшін оларды
қолпаштап, ынталандырып отыру.
5. Идеяларды бағалау мен іріктеуді тек шығармашылық идеялар
келтіру жұмыс аяқталғанан кейін ғана бастау. Мұндай
жұмысты алғашқы әрекетке (идея келтіруге) қатынаспаған
сарапшыларды жұмылдыру.
Сарапшылар ой қозғауда келтірілген барлық ұсыныстар мен идеяларды
мұқият зерттеп, оларды жүзеге асыру мәселесіне баса назар аударады.
Сарапшылар ұсынылған идеялардың ішінен нақты жағдайларда қолдануға
тұраралық таңдап алады.
Достарыңызбен бөлісу: