Н. Ш. Чернышевский мұраларын оқып таныс болған, Батыс Еуропа әдебиетінен Гете, Дж. Байрон
жүктеу/скачать 3,44 Mb. Pdf көрінісі
|
| ЖҮСШБЕК Шайхысыламұлы. Жүсіпбек қожа (1854. Оңт. Қазақстан обл. Қызылқұм ауд.
Қаратау өңірі, Қожатоғай қонысы -1937, Шыңжаң өлкесі, Құлжа обл. Қызылкүре ауд. Төрткүл а.) - ақын, жыршы, ауыз әдебиетін жинаушы. Ауыл молдасынан хат таныған, медреседе оқыған. Араб, парсы, шағатай тілдерін меңгерген. "Тотынама", "Мың бір түн", т.б. шығыс аңыздарының сюжетін нәзира әдісімен қазақ тілінде қайта жырлаған. 19 ғ-дың 90 ж. бастап Санкт-Петербург, Қазан, Уфа, Ташкент қ-ларында қисса-хикаяттар мен дастандарды, әр түрлі айтыстарды жеке кітап етіп бастырумен айналысқан. Араб, парсы, шағатай тілдерін жақсы меңгерген. Ж. шығарм.-ғының бір қыры - айтыс. "Жүсіпбек қожа мен Шөкей қыздың айтысы" (1910) жеке кітап болып. Қазанда басылып шыққан. Ауыз әдебиеті үлгілерін жинап бастыруда Ж. үлкен еңбек сіңірді. Қазан, Уфа, Ташкент, Санкт-Петербург қ-ларында жырлары мен дастандары жиі жарияланып тұрған. "Қыз Жібек" (1894), "Айман - Шолпан" (1896), "Алпамыс батыр" (1899), "Кенесары -Наурызбай" (1903), т.б. эпостық жырлар алғаш Ж-тің жинауымен кітап болып жарық көрген. "Мұңлық - Зарлық", "Шәкір - Шәкірат", "Жүсіп - Зылиқа", "Рүстем дастан", "Дариға қыз", "Сал-сал", т.б. шығыс қиссаларын да бастырып шығарған. Он алтыншы жылғы ұлт-азаттық көтеріліс жеңіліс тапқан соң Ж. шекарадан өтіп, өмірінің соңына дейін Қытайдағы қазақ ауылдары арасында ағартушылық, емшілік іспен шұғылданған. Кейбір деректерде ақынның Шыңжаң өлкесі, Іле аймағы, Текес ауд. Шиліөзек а-нда 1937 ж. дүние салғаны көрсетілген. Ақынның жырлары мен дастандары Орт. ғыл. кітапхана қолжазбалар қоры мен Әдебиет және өнер ин-тының қолжазба және мәтінтану бөлімінде сақтаулы. жүктеу/скачать 3,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|