ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ

ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ 
 
 
Вестник
 
КАСУ
 
124 
ліктеріне,  оқушылардың  жеке  психоло-
гиялық  ерекшеліктеріне,  олардың  даму 
деңгейлеріне,  тәжірибесіне,  білімдер  запа-
сына,  қалыптасқан  білімдер  және  дағ-
дыларына, оқушылардың әрекеттің осы тү-
ріне  қатынасына  байланысы.  Оқуда  ма-
ңызды  орынды  интеллектуалды  білімді 
игеру,  өзінің  оқу  әрекетін  жоспарлау  қабі-
леті,  өзін  өзі  бақылауды  жүйелі  қолдану, 
қойылған  мақсаттарды  шешу  кезінде  өзін 
өзі бақылауды жүйелі қолдану, есте сақтау-
дың  рационалды  әдістерін  қолдану,  ой 
операцияларын  (талдау,  синтез,  қатынас) 
орындау  алады.  Егер  осы  білімдер  әртүрлі 
дәрежелерде  және  әртүрлі  әрекет  түрле-
рінде  анықталса,  онда  жалпы  білім  даму-
ының  жоғары  деңгейі,  оқушылардың  бел-
сенді  қатысуының  жоғары  деңгейі  туралы 
айтуға болады. 
Психологиялық  педагогикалық  әде-
биетті  талдау  негізінде  әрекет  мәселесі 
бойынша келіс қорытынды жасалынды: 
1.  Әрекет  түрлерінің  және  формала-
рының  көп  түрлілігі  білімді  байытады, 
оның  барлық  қызметтерінің  іске  асуына 
ықпал етеді (білім, тәрбие, даму). 
2. Оқу процесіне  қосылуға көп түрлі, 
жан жақты әрекет  оқушыға өзін көрсетуге, 
неге  қабілетті  екенін  көрсетуге  мүмкіндік 
береді. 
3. Әрекеттің әртүрлі түрлерінің өзара 
байланысы  келесі  талаптар  негізінде  іске 
асу керек: оқушы және оқытушылар әреке-
тінің  бірлігі;  еңбек,  тану,  араласу  бірлік-
тері, оларды байытуға затты - тәжірибелік, 
көркем,  ойын,  қоғамдық  және  әрекеттің 
басқа  түрлері  ықпал  етеді;  қатынас  әрекет 
түрлерінің  кез  келген  үйлестірулерінің 
өзара байланысына негіз болып табылады. 
Оқушылардың  тұлғалығын  жалпы 
тәрбиелеудің  мазмұнды  сипатын  жасау 
үшін және салауатты өмір салтына икемдеу 
үшін  оның  жалпы  құрылымдық  элемент-
терін  бөлу  және  тіркеу  керек  –  функцио-
налды жүйелер - әсер ету механизмдерінің, 
өзара әрекет етуінің, жеке тұлғаның қалып-
тасуында  балалар  тұлғасын  қалыптасты-
рудың  негізгі  элементтері.  Салауатты  өмір 
салтын сақтаудың жалпы механизмі көпте-
ген  қоғамдық  қатынастар және  әрекет түр-
лерінен тұрады. 
Жас  өспірімдердің  салауатты  өмір 
салтын қалыптастыру ерекшелігі біздің тү-
сінік  бойынша  жағдайлардың  2  тобымен 
анықталады:  жас  өспірімдерде  салауатты 
өмір салтын қалыптастыру ерекшелігі және 
жан жақты дамыған тұлғаны қалыптастыру 
маңызы;  жас  өспірімдер  жасында  салауат-
ты  өмір  салтын  қалыптастыру  процесінің 
ерекшелігі, бұл кіші және жас өспірімдерде 
осы  тәрбие  мақсатын  іске  асыру  ерекше-
лігімен  анықталады.  Жалпы,  жас  өспірім-
дердің  салауатты  өмір  салтын  қалыптас-
тыру процесі келесі  ерекшеліктерден  тұра-
ды.  Осылайша,  жалпы  педагогикалық 
жүйелердің  қызмет  етуінің  құрылымдық 
компоненттерінің  бірі  болып  жас  өспірім-
дердің  салауатты  өмір  салтын  қалыптас-
тыру  процесі  осы  бағалы  педагогикалық 
жүйелерге  тән  жалпы  факторлар  әсерінен 
құралады. 
Тәрбие  жүйелерінің  қызмет  ету  ма-
ңызы  -  осы  негізде  оқушыларда  білім-
дердің,  дағдылардың,  әлеуметтік  ерекше-
ліктердің  қалыптасуында  педагогтармен 
әлеуметтік  тәжірибені  игеру  және  беру.  
«Тек  қана  ұжым  нақты  ұйым  ретінде, 
мақсатқа бағытталған тәрбие ортасы болып 
тәрбие  факторы,  тәрбие  жүйесінің  қызмет 
ету формасы табылады [13]. 
Педагогикалық әдебиетті талдау бізге 
оқушыларда салауатты өмір салтын қалып-
тастыру оқу тәрбие процесінде келесі шар-
ттарды  сақтауды  қажет  ететінін  анықтауға 
мүмкіндік береді. 
Денсаулықты сақтайтын білім проце-
сінде  денсаулықты  сақтауды  ескере  оты-
рып  ұйымдастыру.  Білім  мазмұнын  таңдау 
және  активті  және  интерактивті  әдістерді 
қолданумен  қатар  ол  келесілерді  бол-
жайды:  оқушылар  және  оқытушылар  үшін 
психологиялық  жағдай  жасау;  оқушы  ден 
саулығын  рационалды  сақтау;  білім  про-
цесін ұйымдастыру. Бұл үшін құрылымдық 
бөлімдер  құрылуы  мүмкін:  оқушылар  ден 
саулығын  сақтау  бойынша  мектеп  орта-
лығы, әлеуметтік психологиялық адаптация 
қызметтері,  экология,  дене  тәрбиесі  орын-
дары,  спорт  залдар,  білім  гуманизация, 
творчестволық лабораториялар, пән оқыту-
шыларының  әдістемелік  ассоциациялары 
және т.б.  
Сыныптан  тыс  жұмысқа  оқушы-
лармен  бірге  әртүрлі  тәрбие-білім  сабақ-
тары  жатады.  Олар  оқудан  тыс  уақытта 
өзін  өзі  басқару  органдарымен  және  педа-

ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ 
 
 
Вестник
 
КАСУ
 
125 
гогикалық  ұжым  басшылығы  көмекшімен 
ұйымдастырылады.  Осыған  байланысты, 
педагогикалық  әдебиеттерде  көрсетілген 
сыныптан  тыс  тәрбие  жұмысының  ұйым-
дастырылу  және  іске  асуының  маңызды 
принциптерін көрсетуге болады. 
Сыныптан  тыс  жұмыс  мазмұны 
бойынша әртүрлі болады. Оған кіреді: дене 
шынықтыру,  еңбек,  көркем-эстетикалық, 
қоғамдық пайдалы әрекет және т.б. Сынып-
тан  тыс  жұмыстың  формаға  енгізілген 
көптеген  түрлері  бар:  ұжымдық  (мектеп 
кештері,  конференциялар,  конкурстар), 
топтық  (клубтарға,  спорт  ұйымдарына  қа-
тысу),  оқушылармен  жеке  жұмыс  (сы-
ныптан  тыс  оқу,  өнермен  өз  бетінше  айна-
лысу). 
Сыныптан  тыс  тәрбие  жұмысының 
формаларының  әртүрлілігі  мектеп  өмірінің 
өзгермелі  қоғамдық  жағдайларымен,  жаңа 
әдістермен  толықтырылады.  Олардың  маз-
мұны  және  әдістемесі  теледидар  бағдарла-
маларының  атақты  ойындарымен  байла-
нысты («Дөңгелек  стөл»,  «Аукцион», «Не? 
Қайда? Қашан?»)  
Оқушылармен  тәрбие  жұмыстары-
ның әртүрлі формасын үш топқа бөлуге бо-
лады: 
1) мектеп өмірімен басқару және өзін 
өзі  басқару  формалары  (жиналыстар,  сы-
нып жетекшісінің сабақтары, жиналыстар); 
2)  тану  формалары  (экскурсиялар, 
фестивальдар,  ауызы  журналдар,  газеттер, 
тематикалық кештер); 
3)  көңілді  формалары  (кештер,  «ка-
пустниктер»). 
Сыныптан  тыс  жұмыстың  мазмұны 
және  формалары  оқушының  қызығу-
шылықтары және сұраныстарымен анықта-
лады. Сыныпта тәрбие жұмысының кең та-
ралған түрі болып сынып сағаты табылады. 
Осы  түрдің  пайда  болу  қажеттігі  оқушы-
ларды  тәрбиелеуді  эстетикалық,  құқықты 
және  т.б.  әрекеттер  бойынша  жинақталған 
әрекетті  жүргізуден  байланысты  болды. 
Атақты педагог В.А. Сухомлинский сынып 
жетекшісі оқушылармен тек қана өткен ке-
зеңге  ғана  емес,  сонымен  қатар  алдын  ала 
болжанған  тақырыптар  бойынша  әңгіме  – 
денсаулық,  жанұя,  өнер  ету  керек  деп  айт-
ты. 
Тәрбиеленушілердің  салауатты  өмір 
салтын  қалыптастыру  процесін  үйлесімді 
белсендіруге  мүмкіндік  беретін  сыныптан 
тыс  жұмыстың  келесі  түрлерін  көрсетуге 
болады: 
-  оқушылар,  ұжым,  әртүрлі  әлеумет-
тік  ұйымдар,  қоғамның  актуалды  талапта-
рына  ықпал;  барлық  қатысушылардың  әр-
түрлі  белсенділік  дәрежесі  бойынша  қаты-
суы;  тәрбиеленушілердің  жастық  және 
жеке  ерекшеліктерін,  олардың  қызығушы-
лықтарын  есептеудің  максималды  мүмкін-
дігі;  өзін  өзі  басқаруға,  ынталандыруға, 
әріптестікке  тірек;  процестің  және  оған 
қатысушылардың  және  сыныптан  тыс 
жұмыс  жүйесін  дамыту  және  жетілдіру 
мүмкіндіктері. 
И.С.  Марьенконың,  М.М.  Поташни-
ктің,  В.О.  Кутьеваның,  А.В.Енинның,  Б.Т. 
Лихачеваның,  И.И.Маслоның,  Э.М.  Моно-
схонның  теориялық  концепцияларына  не-
гізделіп сыныптан тыс әрекетті мектеп кол-
лективінің  өмір  әрекетінің  құраушы  бөлігі 
ретінде,  өз  еркімен,  мақсатты  бағытталған, 
творчестволық  әрекеттің  құраушы  бөлігі 
ретінде қарастырамыз. 
Сыныптан тыс әрекеттің маңызын іс-
ке асыру жас өспірімдердің салауатты өмір 
салтын  қалыптастыру  үшін  қосымша  мүм-
кіндіктер  ұсынады:  оқушылармен  салауат-
ты  өмір  салты  факторларына  қатысты  сы-
ныптан  тыс  әрекеттің  формаларын,  құрал-
дары  және  әдістерін  еркін  таңдау  мүмкін-
дігі;  оқушылармен  салауатты  өмір  салты 
факторларына қатысты жеке тәжірибені ке-
ңейту  және  тереңдету  мүмкіндігі;  оқушы-
лардың  және  оқытушылардың  өзара  әре-
кетін  дамыту  мүмкіндігі;  салауатты  өмір 
салты аспектілеріне қатысты жан жақты да-
мыған  қажеттіліктерді  қалыптастыру  мүм-
кіндігі. 
Типтілік  түрлерінің  көптігіне  қара-
мастан,  жіктелудің  кез  келген  катего-
риясының жетекші факторы болып оларды 
әрекет түрлеріне қарай қалыптастыру табы-
лады  (Кесте-1).  Сыныптан  тыс  жұмыстың 
әрбір  түрі  дәстүрлі  түрде  анықталады, 
сонымен қатар түрдің ерекшелігіне сәйкес-
тендірілген  формаларды  жазу  арқылы  іске 
асады.  Осылайша  тәрбие  жұмысының  сан-
дық  көрсеткіштері  және  оның  сипаты,  ба-
ғыты  тәрбиеленушілердің  әрекет  түрле-
рімен  анықталды.  Олардың  орындалуын 
бақылау  оқушылардың  әрекеттің  әрбір  тү-
ріне қатысуын есепке алуды білдіреді. 

ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ 
 
 
Вестник
 
КАСУ
 
126 
Кесте-1.  Ауыл  мектептері  оқушыларының  салауатты  өмір  сүру  дағдыларын  инновация-
лық технологиялар арқылы қалыптастырудың теориялық нобайы 
Компоненттері 
Көрсеткіштері 
Мотивациялық   - ауылдық жердің ерекшелігі, үй шаруашылығы, бос уақыттың үнемді 
жұмсалуы  тұрғысында  өз  денсаулығына,  салауатты  өмір  сүру  дағ-
дысына басты көңіл бөлу; 
-  денсаулыққа,  салауатты  өмір  салтына  кері  әсер  ететін  зиянды  әдет-
терден бас тарту; 
- салауатты өмір салты мәселесіне арналған мектептегі тәрбие жұмыс-
тарына ынтасының болуы; 
-  мұғалім,  сынып  жетекшілерінің  салауатты  өмір  салты  туралы  тәр-
биелік іс-әрекетіне қызығушылықпен қарау.  
Мазмұндық  
-  салауатты  өмір  сүру  дағдысы  туралы  ұлттық,  заңнамалық,  қағи-
даларды, ережелерді білу; 
- денсаулыққа кері әсер тигізетін әлеуметтік жат әдеттерді, түрлі фак-
торларды дер кезінде сезіну; 
-  ұйымдастырылатын  тәрбие  жұмыстарының,  жалпы  сыныптан  тыс 
жұмыстардың мазмұнын бөлу; 
-  жергілікті  жерге,  күн  режимінің  ауысып  тұруына  байланысты  өз-
гермелі жағдайда да салауатты өмір сүру талаптарын орындай алу са-
уаттылығы.  
Іс-әрекеттік 
-  тұратын  жеріне,  үй  жағдайына  қарамастан  өз  денсаулығын,  сала-
уатты өмір сүру дағдысын ұстанады; 
- салауатты өмір салты мазмұнына қатысты сыныптан тыс тәрбие жұ-
мыстарына белсене қатысады; 
-  денсаулыққа  кері  әсер  ететін  әлеуметтік  жат  әдеттерден  алшақ  жү-
реді; 
- өзгермелі жағдайларда да салауатты өмір сүру дағдысы туралы өзін-
өзі басқара алады.  
 
Бұл көрсеткіштер инновациялық тех-
нологиялар  әсері  арқылы  әр  түрлі  деңгей-
лерде  қалыптасатынын  ескеріп,  жоғары, 
орта, жеткілікті және төмен көрсеткіштерді 
анықтадық. 
Оқушылардың  салауатты  өмір  салты 
көрсеткіштерінің  әр  критерий  құрамына 
енуін  талдау  оның  келесі  деңгейлерін  көр-
сетуге  алып  келді:  төмен,  орташа,  жеткі-
лікті  және  жоғары. Көрсетілген  деңгейлер-
дің негізіне - салауатты өмір салты көрсет-
кіштерінің  нақты  саны:  неғұрлым  белгілер 
аз табылса, соғұрлым оқушылардың салау-
атты  өмір  салты  деңгейі  төмен.  Деңгей-
лердің  сапалық  көрсеткіштері  төменде 
көрсетілген. 
Оқушылардың салауатты өмір салты-
на  бейімделуінің  төмен  деңгейін  келесідей 
етіп сипаттауға болады: жалпы оқушы ден-
саулықтың  маңызды  өмір  байлығы  екенін, 
оны сақтау және күшейту қажеттігін түсін-
еді,  алайда  оның  нормаларын  және  прин-
циптерін  сақтауға  ынтасы  жоқ.  Бұл  салау-
атты  өмір  салтының,  оның  аспектілерінің 
және  денсаулық  сақтау  механизмдерінің 
халықтық тәжірибесінің мәні туралы білім-
дердің  төмен  деңгейімен  түсіндіріледі.  Са-
лауатты  өмір  салтын  ұйымдастыру  дағды-
лары  жоқ,  оқушылар  әрекетінің  салауатты 
өмір  салты  принциптерін  және  нормала-
рының  кейбіреулерін  ғана  сақтағанын  көр-
сетеді (Кесте-2). 
 

ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ 
 
 
Вестник
 
КАСУ
 
127 
Кесте-2. Оқушылардың салауатты өмір сүру дағдысының деңгейлері құрылымдық моделі 
Деңгейлер 
Компонен
ттер 
Критерийлер және көрсеткіштер 
Төм 
Орт  Жетк
ілікті 
Жоғ. 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
1. Мотива- 
циялық 
- 
ауылдық 
жердің 
ерекшелігі, 
үй 
шаруашылығы,  бос  уақыттың  үнемді 
жұмсалуы  тұрғысында  өз  денсаулығына, 
салауатты өмір сүру дағдысына басты көңіл 
бөлу.  
- денсаулыққа, салауатты өмір салтына кері 
әсер ететін зиянды әдеттерден бас тарту 
- салауатты өмір салты мәселесіне арналған 
мектептегі тәрбие жұмыстарына ынтасының 
болуы. 
-  мұғалім,  сынып  жетекшілерінің  салауатты 
өмір  салты  туралы  тәрбиелік  іс-әрекетіне 
қызығушылықпен қарау.   
+ 
 
 
 
 
+ 
 
+ 
 
 
- 
+ 
 
 
 
 
+ 
 
+ 
 
 
- 
+ 
 
 
 
 
+ 
 
+ 
 
 
+ 
+ 
 
 
 
 
+ 
 
+ 
 
 
+ 
 
2. 
Мазмұнды
қ 
 
 
 
 
 
-салауатты  өмір  сүру  дағдысы  туралы 
ұлттық, 
заңнамалық, 
қағидаларды, 
ережелерді білу. 
-денсаулыққа  кері  әсер  тигізетін  әлеуметтік 
жат  әдеттерді,  түрлі  факторларды  дер 
кезінде сезіну. 
- 
Ұйымдастырылатын 
тәрбие 
жұмыстарының,  жалпы  сыныптан  тыс 
жұмыстардың мазмұнын бөлу. 
-  Жергілікті  жерге,  күн  режимінің  ауысып 
тұруына байланысты өзгермелі жағдайда да 
салауатты  өмір  сүру  талаптарын  орындай 
алу сауаттылығы.     
+ 
 
 
- 
 
 
+ 
 
 
- 
 
+ 
 
 
+ 
 
 
- 
 
 
- 
 
+ 
 
 
+ 
 
 
+ 
 
 
- 
 
+ 
 
 
+ 
 
 
+ 
 
 
+ 
 
3. 
Іс-
әрекеттік 
- тұратын жеріне, үй жағдайына қарамастан 
өз  денсаулығын,  салауатты  өмір  сүру 
дағдысын ұстанады.  
-  салауатты  өмір  салты  мазмұнына  қатысты 
сыныптан тыс тәрбие жұмыстарына белсене 
қатысады. 
-  денсаулыққа  кері  әсер  ететін  әлеуметтік 
жат әдеттерден алшақ жүреді. 
-  өзгермелі  жағдайларда  да  салауатты  өмір 
сүру  дағдысы  туралы  өзін-өзі  басқара 
алады. 
+ 
 
 
- 
 
 
- 
 
- 
+ 
 
 
- 
 
 
- 
 
+ 
+ 
 
 
+ 
 
 
+ 
 
- 
+ 
 
 
+ 
 
 
+ 
 
+ 
 
Оқушылардың  салауатты  өмір  сал-
тына бейімделуінің орташа деңгейі. Оқушы 
салауатты  өмір  салтына  оңтайлы  қарайды, 
денсаулықты  сақтауға  және  күшейтуге, 
нормаларды  сақтауға,  салауатты  өмір  сал-
ты принциптерін және аспектілері сақтауға 
ынтасы  бар.  Жалпы  салауатты  өмір  салты 
мәнін дұрыс түсінеді,оның құраушы бөлік-
терін,  салауатты  өмір  салты  аспектілерін 
біледі,  ұйымдастырудың  жеке  білімдері 
бар. Бірақ оларды толық қолданбайды, бұл 
оның  өз  бетінше  жоспарлау,  әрекетін  рет-
теу бойынша дағдылары және білімдерінің 
аздығымен  түсіндіріледі.  Осыған  байла-
нысты салауатты өмір салтының жеке сти-
лін  жасау  кезіндегі  нақты  қиыншылық-
тарды  тудыру  мүмкін.  Жалпы  осы  деңгей 
оқушылардың  әрекетінде  және  мінезінде 

ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ 
 
 
Вестник
 
КАСУ
 
128 
салауатты  өмір  салтының  негізгі  принцип-
терінің пайда болуымен сипатталады.  
Оқушылардың  салауатты  өмір  сал-
тына  бейімделуінің  жоғары  деңгейі  салау-
атты  өмір  салтының  нормаларына  және 
байлықтарына  оңтайлы  қатынаспен,  әре-
кетте  оның  принциптерін  сақтауға  ықпал-
мен сипатталады. Салауатты өмір салты бі-
лімдерінің,  оның  аспектілерінің  жоғары 
деңгейі салауатты өмір салты принциптерін 
іске  асыруға  мүмкіндік  береді.  Қорытын-
дыда  әрекетте  салауатты  өмір  салтының 
барлық  компоненттерінің  жоғары  деңгейін 
көрсетуге ықпал етеді. 
Салауатты  өмір  салты  құрылымдық 
мазмұнды  сипаты,  критерийлері  және  көр-
сеткіштері,  жас  өспірімдердің  салауатты 
өмір  салтына  бейімделу  деңгейі  сыныптан 
тыс  жұмыс  кезінде  оқушылардың  салауат-
ты  өмір  салтын  қалыптастыру  әдістері, 
формалары  және  мазмұнын  анықтау  үшін 
қажет.  Оқушы  тұлғасының  дамуы,  оның 
әрекетінің  дамуы  болғандықтан,  Жас 
өспірімдер  әрекетінің  әртүрлі  түрлері  оқу 
процесінде  және  оқудан  тыс  уақытта  іске 
асады.  Сонымен  қатар  оқушылармен  оқу-
дан тыс уақытта орындайтын әрекеті болып 
сыныптан  тыс  жұмыс  табылады.  Дұрыс 
ұйымдастырылған сыныптан тыс жұмыс әр 
Жас өспірімге өзін көрсетуге және бекітуге, 
табыс сеземін сезінуге, өз күштеріне сенім-
ділігін  түсінуге,  өзін  өзі  тәрбиелеуге  мүм-
кіндік  береді.  Осыдан  технологиялық  ық-
палды  ұйымдастыру  және  жоспарлау  қа-
жеттігі  туады.  Б.Т.  Лихачев,  И.С.  Марьен-
ко,  Э.М.  Моносзон,  М.М.  Поташкин,  В.О. 
Кутьев, А.В. Енин, И.И. Маслоның теория-
лық  концепцияларына  сай  сыныптан  тыс 
әрекетті  мектеп  ұжымы  әрекетінің  құрау-
шы бөлігі ретінде қарастырамыз. Жас өспі-
рімдердің салауатты өмір салтын қалыптас-
тыру  кезіндегі  сыныптан  тыс  жұмыстың 
мәні  бірқатар  жағдайлармен  анықталады, 
олар  осы  әрекетті  ұйымдастыру  принцип-
теріне негізделеді: шараларға қатысу еркін-
дігі,  тапсырмаларды  алу  еркіндігі  және 
оларды  іске  асыру  формалары;  ұжымдық 
қажеттіліктерді  ескеретін  қызығушылық; 
жастық  жеке-психологиялық  ерекшеліктер 
деңгейіндегі қол жетерлік. Осыдан, тәрбие-
ленушілердің  салауатты  өмір  салтын  қа-
лыптастыру  процесін  оптималды  көрсе-
тетін сыныптан тыс жұмыстың келесі ерек-
шеліктерін  көрсетуге  болады:  оқушы-
лардың  оптималды  мәселелеріне  көңіл  ау-
дару,  барлық  қатысушылардың  сыныптан 
тыс  жұмысына  қатысуы;  тәрбиелену-
шілердің  және  олардың  қызығушылық-
тарының жастық және жеке ерекшеліктерін 
максималдық  ескеру;  өзін  өзі  басқаруға, 
тәрбиеленушілер  және  тәрбиелеушілер 
әріптестігіне  тіреу;  сыныптан  тыс  жұмыс-
тың процесін және жүйесін жетілдіру және 
дамыту  мүмкіндіктері.  Сондықтан,  сынып-
тан тыс жұмыс дегеніміз оқушы - жас өспі-
рімдерге  әртүрлі  әрекет  түрлеріне  ену 
негізінде,  салауатты  өмір  салты  аспекті-
леріне адекватты, салауатты өмір салтының 
жан  жақты  дамыту  мақсатында  сыныптан 
тыс  уақытта  еркін  бастамалар  бойынша 
ұйымдастырылған,  қозғалу  белсенділігін, 
күн  тәртібін  сақтауда,  дұрыс  тамақтануда, 
зиянды  әрекеттерден  бас  тартуда,  мінез 
мәдениетінде  көрсетілетін  педагогикалық 
мақсатқа бағытталған әсері. Осылайша, сы-
ныптан тыс уақытта оқушылардың салауат-
ты өмір сүру дағдысын қалыптастыру про-
блемасын зерттеу сыныптан тыс тәрбие жұ-
мысы  кезінде  салауатты  өмір  салтына  ену 
бойынша  инновациялық  технологияларды 
ұйымдастыру және жобалау қажеттігі тура-
лы  қорытынды  жасауға  мүмкіндік  берді. 
Сонымен қорытындылағанда: ауыл мектеп-
тері  жағдайында  оқушылардың  салауатты 
өмір  сүру  дағдысын  инновациялық  техно-
логиялар  арқылы  қалыптастырудың  тео-
риялық  негізі  арнайы  тарихи-педагоги-
калық  талдаулар,  теориялық  аспектілерді 
қарастыру  арқылы  инновациялық  техноло-
гиялар  арқылы  әсер  ету  ерекшеліктері  ай-
қындалып бұл мәселедегі теориялық нобай 
жасалып  көрсеткіштері  мен  деңгейлері 
анықталды. 
 

жүктеу/скачать 2,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: