Нүрмашева Ф. К а з а Х с т а н р е с п у б л и к а с ы н ы ң а з а м а т т ы қ 1 c ж ү р г І з у к ү к ы ғ ы \. l\l \ I ы /м II а \іч 1,1 ’iiiw
жүктеу/скачать 12,05 Mb. Pdf көрінісі
|
nurmashev u nurmasheva f kazakstan respublikasynyn azamattyk 2
| Ісжүргізу занының кеңіаткте қаідануы.
Азаматтык істер бой ынша Қазакстан Республикасы соттарында сот ісін жүргізу тәртібін Казакстан Республикасынын Конституинясы, «Сот курылымы туралы» КР Заңы, Казакстан Республикасынын Аза маттык іс журпзу кодексі және өзге де кабылданған зандар аныктайды Барлык соттар Казакстан Республикасынын аума- гында кушше енген біртутас іс журпзу зандылыктарын колда- нады. § 2. Азаматтык іс жүргізу күкыгынын жүйесі Азаматтык іс жүрпзу күкығы екі бөлімнен турады: Жалпы және Ғрекше. Казакстан Республикасынын Азаматтык істі журпзу күкыгының Жалпы бөлімі пронесли барлык сатысын- дагы сот ісінін барынша жазпы жай-жапсарын реттейпн нор- малар мен кукыктык институттарды біріктіреді. П Мазмүны бойынш а жалпы бөлім төмендегі институттардан түрады: 1) жалпы ережелер, азаматтык іс ж урпзу зандылығы; 2) азаматтык сот ісін ж урп зу міндеттері мен кағидаттары; 3) ведомстволык бағыныштылык пен соттылык; 4) азаматтык іс жүргізу кукыгына кабілетп ж әне іс-әрекет- ке кабілетті іске катысушы тулғалар кұрамы; 5) сотта өкіддік ету; 6) дәлелдемелер мен дәлелдеу; 7) сот шығындары; 8) мәжбүрлеу шаралары; 9) іс ж үрп зу мерзімдері; 10) сот хабарламалары мен шакырулары. Азаматтык іс жүргізу кукығынын Ерекше бөлімі арнайы нн- ституггарды біріктіретін нормалардан турады. Арнайы инстн- туттар іс ж ү р п зу ш іл ік кары м -к аты н астары н ы н белгілі бір түрлерж аныктайды. Мундай арнайы институттардын саны бе- сеу — санына карай азаматтык процестін сатысы да бесеу: 1) бірінші сатыдағы сот ісі; 2) шагымдану сатысындағы сот ісі; 3) кадагалау сатысындағы сот ісі; 4) кайта ашылган мән-жайлар бойынша сот актілерін кайта карау; 5) орындалу ісі. Азсшаттык, ісж үргпу қуқыгының өзге қуқық саіаіарыиен бай- ланысы. Азаматтык іс жургізу күкыгы мынадай көптеген кукы к салаларымен тығыз байланысты: — мемлекеттік кукы к (конституциялык кукык, сот күрылы- мы және баскалары); — материалды кукы к (кылмыстык, азаматты к әкім ш ілік, енбек, отбасылык, салыктык, каржылык, халыкаралык кукык); — іс ж урпзу күкьн ы (азаматтык, кылмыстык және әкімш инк проиестер). Казакстан Республикасынын Конституш іясынаа бекітілген сот өкіметі органдарынын кызметін уйымдастырудын н е п зп к аги д ат тар ы а за м а т т ы к іс ж у р п з у мен к о н с т и т у и и я л ы к күкы ктан алынады К онституииялы к кукы к нормаларынын н е п з ж д е азам аггы к сот ісінін іс ж ү р гізу ш іл ік -к ү к ы к т ы іы реттеліп отыраіындыктан, ол азаматтык іс ж урпзу күкыгынын непзін катаушы болып табылады. Мысалы, Ка -акстан Респуб- 14 ликасыиыи Конституциясында бекітілген сот өкімінш болуы сот шешіміне занды күш беретш шарттардын бірі болып табы- лады. Сондыктан да, конститушіялык күкык пен азаматтардың бостандыі ы бүзылған жағдайда ол азаматтык іс жүрпзу күрал- дарымен сотта корталудыи пакты көрінісі болып табылады. А зам атты к іс ж үргізу күкы ғы кы лм ы сты к іс ж ү р п зу күкыгымеи тыгыз байланысты. Бүл байлаиыс әділсотты жүзеіе асырудыи жалпы кагидаттарынан, ведомстволык багынышты- лык институттарынан және істерді караудың соттылыгынан, д әл ел д еу такы ры бы мен п р о и естің е р ек ш ел ік т ер ін ен , м әж б үрл еуд п і ж алпы ш аралары нан ж ән е б аскалары н ан көрінеді. Іс жүрпзу күкыктарымеи үксас күкык салалары жалпыга ортак белп — әділсоттылыкты жүзеге асырумен сипатталалы. Осьшан барып материалды күкыктын (азаматтык, отбасылык, енбек және де күкыктын өзге салаларының) материалды және іс жүргізу күкыгымен тығыз байланысты азаматтык іс жүрпзу күкыгымен тығыз байланысты екендігі шыгады. Азаматтык іс жүргізу күкығы мен кылмыстык күкык та өзара тыгыз байла нысты. Бүл ретте олардын ен басты айырмашылыгы — сот кызметініңтакырыбында (азаматтык-күкыктыкдау немесе кыл мыстык кылмыс). Азаматтык процестін кейбір нормалары жа- лган жауап бергені үшін жауапка тартылатындыгы туралы кісіге ескерту мәселелері және кылмысты-күкыктык санкиия- ларды колдану жағынан кылмыстык күкык нормаларымен үксас. Бір-бірімен негізп кагидаттары мен институттарынын тым үксас және тендіктері жағынан тығыз байланысты сипат әсіресе азаматтык іс жүрпзу мен кылмыстык іс жүрпзу күкыктары ара- сында байкалады. Мысалы, зандылык, зан мен сот алдында аза- м аттарды ң тен д ігі, тар ап тар д ы н б әсек ел ест ігі мен тең күкыктығы, сот ісінің тілі және баскалары аталған күкык сала- ларына тән. Кылмыстык проиестщ азаматтык проиеспен байланысы іс бойынша үкім шығарар кездегі материалдык шығынды, сот шығындарын ж.т.б. өндіру туралы мәселелер бір мезгілде шешілуі мүмкін сол мән-жайды айтады, Азаматтык процесс те, материалды-күкыктыксипатгағы өзге өркениетті сала да бір-бірімен тығыз байланыссыз болуы мүмкін емес екендігін айта кеткен жөн. Азаматтык, енбек, отбасылык 15 және өзге карым-катынастарлы реттейтін нормалар оларды бүзған жағдайда азаматтык іс ж үрп зу күкығын колданбай ө з д т н е н жүзеге асуы мүдде мүмкін емес. Сонымен катар, төрелж, куәландыру және орыңдау ісі көпте- ген жалпы кағидаттар мен белплер бойынша бір-бірімен тығыз байланысты және азаматтык іс ж үрпзу күкығьіна үксастыкта- ры бар. жүктеу/скачать 12,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|