Нүрмашева Ф. К а з а Х с т а н р е с п у б л и к а с ы н ы ң а з а м а т т ы қ 1 c ж ү р г І з у к ү к ы ғ ы \. l\l \ I ы /м II а \іч 1,1 ’iiiw
§ 3. Азаматтық істердің міндеттері мен түрлері
жүктеу/скачать 12,05 Mb. Pdf көрінісі
|
nurmashev u nurmasheva f kazakstan respublikasynyn azamattyk 2
| § 3. Азаматтық істердің міндеттері мен түрлері
Азаматтык, іс (азаматтык сот ісі) — бүл азаматтык істерді карауға рүксат етілген, кабылданған шешімдерді орындау жүктелген соттардың кызмелн азаматтык іс жүргізу күкығы нормаларымен реттеу. Азаматтык істер — бүл конституииялык, әкім ш ш к , каржы- лык, жер, азаматтык, енбек, түрғын үй, отбасылык күкык карым- катынастар салаларынан туындаған істер. Азаматтык сот ісін жүрпзу міндеттеріне азаматтардың, мем- лекет мен ұйымдардын бүзылтан ж әне ж окка шығарылған күкыктарын, занмен корғалатын мүдделерін корғау, зандылык пен күкык тәртібін ныгайту, күкык бүзушылыктын алдын алу жатады. (ҚР А ІЖ К , 5-бап). Азаматтык сот ісі күкык мәселелерімен айналысатын жалпы соттарда заимен бекітілген күкык корғау нысанын білдіреді. Сонымен бірге, азаматтык іс акыргы мак- саттарга — күкыкты орнату немесе занмен коргалатын мүддеш коргауга бағытталған азаматтык істін іс жүрпзу күкыктарынын тәртіп HopMajiapbiMeH бір сатыдан екінші сатыға жылжуы. Сотта азаматтык іс туыидауы үшін мүдделі адам сотка өз та- лаптарының негізін жаза отырып, (талап коюмен, шашмдану- мен, аса ерекше іс бойынша арыз жазумен) арызданааы. Сот туындаган күкыктык карым катынасты сотта караула, шешуге жататын жатпайтындыгын тексереді. Ғ.гер де арызда аталған талап сот жолымен коргауға жататын болса, сот өз ісше арыз- дын кабылданганы туралы шешім шығарады және сол сәттен бастап азаматтык іс туындап, осы іс бойынша сот ісі козгалады. Соттын, іске катысушы түлғалардын, пронесли өзге де катысу- шыларының істі караумен, шешім кабылдаумен, кабылдантан шешіміе шагымданумен, онын орындалуымен оайланысты бар- лык іс-әрекеттері тек ко.тданыстагы іс жүрпзу заныиын нор- 16 малары аясында гама іске аса алады жэме сондыктан да олар- дын жиымтыктары ілын мәнінде азаматтык проместі (азамат тык сот ісін) күрап, іс жүргпу әрекеттері болып табылады А зама тт ык сот ісі соттың, тараптардын, процестш өзге каты- сушыларынын іс жүргіэу әрекеттерін, олардын іс жүргізу күкыктары мен міндеттерін камтиды. Сотка, өзге де барлык катысушыларга проиесте максаттарына жету үшін занды түрде белгіленген іс жүргізу күкыктары оларға сәйкес іс жүрпзу міндеттерін жүктей отырып беріледі. Іс жүрпзу күкыктары мен міндеттері процесс барысында жүзеге асады. Мысалы, сотка арыздану талап кою арызын беру аркылы, ал талап кою арызы- на карсы күкыкты корғау оган карсылык білдірумен немесе карсы талап кою арызым беру аркылы іске асырылады. Талап коюшы мен жауап берушінін сотка катысу күкығына соттын тиісті түрде тараптарға сот отырысының уакыты мен өтетін ор- мым хабарлау міндеті сөйкес келеді. Проиеске катысушылар сотгы өкімді орган ретінде сапай отырып, азаматтык іс жүрпзу нормаларымен реттелетш коғамдык карым-катынаска түседі, сондыктан да бүл азаматтык іс жүргіэушілік карым-катынаста- ры болып табылады. Сот өндірісіне іс барысына мүдделі өзге де түлгалардын кызметтері кіреді: талап коюшылар — соттан өз күкыктары мен занды мүдделерін корғауды өтінетін азаматтар мен үйымдар; жауап берушілер — талап кою арызы бойынша жауапка тарты- латын азаматтар мен үйымдар; үшінші түлғалар; аса ерекше сот істері бойынша арызданушылар. Іс барысына мүддесі бар азаматтар мен уйымдарды, олардын өкілдерін іс жүргізу заңы проиестщ барлык сатысына белсенді катысуға болатын мүмкіндікпен камтамасыз етеді. Сот істің басты катысушысы ретшде тек іс ж үрпзу нормалары мен күкыктарын сактап кана коймай, сонымен бірге барлык каты- сушылардың оны орындауына кол жеткізуі тиіс. Сот проиесіндетуындаған карым-катынастардыңерекшелігі олардын азаматтык іс жүрпзу күкык нормаларымен бекітілген тәртіп пен нысанда гана жүзеге асуы мүмкіндігінен түрады, ал проиеске катысушылардын барлығынын іс жүрпзу күкыктары мен чшчэтт^рі ->^цтд (үрқп-іпгри Аталғай кызмет проиехцнде тек алдын ала іс жүргізу норма- ларында кірастыръмгаж Тс-арекеттер ғана іске асырылады, сон дыктан дк^аза?тФ1*г»к-$с-журпзу кары м -каты настары іс I атындағы ғылыт ң ; >- п -~г — х— 17 жүктеу/скачать 12,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|