5
Табыстылық траекториясы жоғары бағанға 1-10 дейін сан қойылса, төменгі бағанға күндер
қойылады. Әр күнгі табысы айқындалады. Сабақ біткен соң белгеліп кетеді де, соңында әр
күнгі даму деңгейін анықтайды, екінші жағынан өзінің іс-әрекетін өзі бағалай алуға мүмкіндік
алады.
ІІ бетпе-бет кезеңде 8 тапсырманың орындалуына байланысты «Париж мұнарасы»
арқылы да кері байланыс жүргізуге болады.
Мұғалім ұстанымының қалыптасауына бағытталған «Дейін-кейін» әдісі қолдану арқылы
кері байланыс жасауға бағытталды.
Дейін-кейін кестесі
Мұғалімнің
дейін
кейін
Ұстанымы
Көзқарасы
Шешімі
Іс-әрекеті
Кері байланысты жүргізу арқылы байқағаным: 1) мұғалімдердің бағдарламаның мазмұны
бойынша теорияны меңгеруде қиындық туғызатыны; 2) берілген тапсырманың мақсатына
жеткілікті мән бермей орындайтыны, 3) дерек көздерін, материалдарды тиімді, қажетті
тұсында пайдалана алмайтындығы, 4) сыни тұрғыдан ойлауға бағытталған ашық сұрақтар
қою, құрастыру дағдылары және 5) рефлексия жасау дағдыларының әлі де жеткіліксіз
екендіктеріне көз жеткізуге болады.
Кері байланыс жүргізу арқылы: 1) мұғалімдерге өз күші мен осал жерлерін, осылардың өз
оқуын жақсартуға қаншалықты көмек беретінін түсінуге; 2) тапсырмаларды орындау барысында
олардың оқуын жақсартатындай тиімді кері байланыс құра алады; 3) кері байланыстың тиімді
әдіс-тәсілдіерді қолдана алуды жоспарлай алатын болады.
Ұлы Абайдың «Әр күніңе, әр айыңа, әр жылыңа есеп бер» деген ой-тұжырымын
басшылыққа ала отырып, әр сессия соңында сабақтың қызықты өткен сәттері мен мұғалімдердің
қиналған тұстары және болашақта назар аударатын жұмыс бағытымды айқындап алуды
тренингтік сессия барысында әдетке айналдырдым десем болады [3].
Кері байланыс адамға емес (адамды қамтитын), тапсырмаға негізделген (тапсырманы
қамтитын) болса, анағұрлым тиімділігі артады және жүйелі түсіндірмелер мұғалімдердің
қалай дамуы қажет екенін түсінуге көмектеседі.
Әдебиеттер тізімі
1. Хмель Н.Д. Жалпы білім беретін мектептегі педагогикалық процесс. Алматы,
«Ғылым», 2002.
2. Вульфов Б.З., Харькин В.Н. Педагогика рефлексии. Москва, 1995. 111-б.
3. Абай. 19 қара сөз. «Ел», 1993, 35-б.
4. Тұрғынбаева Б.А. Ұстаздық шығармашылық. Алматы, 2007.
5. http://www.izden.kz/referattar/psihologiya/.
Ғылыми жұмыстар жинағы. © izden.kz.
6. Особенности обучения взрослых. http://hrm.ru/db/hrm/B7DF9E7C61B1A6D7C32575B
1003F1DB2/print.html
7. Тренерлерге арналған нұсқаулық, Үшінші (негізгі) деңгей: Төртінші басылым, www.
cpm.kz
547
mOdERN TImES dICTATES ITS RULES Of mOdERN TEACHINg
Navaryan O.V.
Nazarbayev Intellectual School Semey, Kabylbaeva.32,
tel: (7222)354684 e-mail: navaryan_o@mail.ru
071410 REPUBLIC OF KAZAKHSTAN
Аннотация
Статья посвящена проблеме изменений, которые происходят в казахстанском обществе,
как изменения в экономике и политике влияют на стили и методы преподавания в современных
школах. Рассматриваются проблемы обучения через учебный диалог, новые формы организации
работы в группах, новые подходы к оцениванию. Автор уделяет внимание знанию учителями
навыков 21 века и необходимости обучения этим знаниям казахстанских учеников на уроках.
В статье уделено внимание будущим направлениям в обучении английскому языку.
Abstract
Article is devoted to the problem of changes that happen in Kazakhstan society, in what way
these changes in economy and policy influence the styles and methods of teaching at modern schools.
Teaching through the educational dialogue, new forms of organization of the class work in groups,
new approaches to classroom assessment are considered in the article. The author pays attention to
teachers’ knowledge of skills of 21
st
century, and the necessity of teaching to them at the lessons. In
the article the attention is paid to future directions in teaching English in modern classrooms.
Аңдатпа
Мақаланың өзектілігі Қазақстан қоғамындағы өзгерістердің, экономикасы мен
саясатындағы өзгерістерінің қазіргі мекептердегі білім беру әдістемелеріне тигізетін әсері
тақырыбына арналған. Мақалада топтық жұмыстарды ұйымдастырудың жаңа формалары,
бағалаудың жаңа тәсілдемелері және оқу диалогы арқылы оқыту мәселелері қарастырылған.
Автор мұғалімнің 21 ғасыр дағдыларын меңгеруге және оларды сабақ барысында қолдану
мәселесіне назар аударады. Сонымен қатар, ағылшын тіліне оқытудың болашақ бағыттары
атап өтіледі.
Alterations in Kazakhstani society have found its expression in the project of Nazarbayev
Intellectual Schools which puts high requirements to us subsequently. A teacher of the new millennium
shouldn’t organize the teaching process to transfer the system of knowledge-abilities-skills to the pupil
mechanically; he develops individual abilities and potential of each student. What is more beneficial
today is to transfer bare academic knowledge or a civic stand of a highly educated leader of the 21
century? By results of the researches conducted by the international educational company Pearson,
the leaders of the world educational systems these days are Finland, South Korea, Hong Kong, Japan,
Singapore, and Great Britain. The international tests for literacy, knowledge of mathematics and basic
scientific knowledge put Kazakhstan in 45th place. It is time to address all Kazakhstani society about
the reformation of society, through the use of technology in teaching, the model of a teacher, and the
model of a pupil.
A modern child today has many opportunities to find knowledge and answers to their questions
through different sources of the World Wide Web, and he can do so without any teacher assistance. In
turn will the teacher, who has developed his knowledge in the last century, be able to meet the demands
on the school of these future inhabitants of the 21
st
century? The modern school will not come alive
548
5
until the teacher meets the needs of the pupils of a new generation. Changes are necessary for teachers
and schools. Is my profession a source of my self-realization, satisfaction and recognition? Can I be
interested in everything that surrounds our pupils and share their interests? A healthy aspiration to
continuous self-improvement, self-criticism, erudition, professionalism is very urgently required. A
desire not to stop on the reached result, to develop critical thinking, and creativity, to develop the
ability to work in one team and to develop the ability to bring up future leaders has to be deeply
ingrained into a modern teacher.
It seemed to me that I have already gained some solid experience on new educational programs
[1, p.3-5], that I am familiar with different forms of assessment, different forms of differentiation,
feedback and other practical questions on conducting the lessons because it’s not the first year of my
work at NIS. But when we had to study the content of the Professional Development Program of the
third level and during the period of school practice, I personally I found some problems in my practice
of teaching. I understood that at lessons I carried out a lot of things on an intuitive basis, but not on
a theoretical base. As well as many others, I became acquainted with the concept of seven modules
which are the basis of this Program of professional development and are connected with each other
by a general idea. The idea which penetrates into all seven modules is “Teaching through dialogue”
which is a component of the “New Approaches in Teaching and Training” module. Therefore, for
myself I noted that lessons of English are a fertile field for the development of educational dialogue
or interactive communication between pupils with a teacher, schoolmates with schoolmates, and is a
base of a new high-quality teaching and learning paradigm. Many theorists and practitioners call an
educational dialogue one of main technologies of modern education. Having become acquainted with
the module Educational Dialogue, I consider that it is especially timely at our school as communication
becomes the main focus in modern education and society.
In research papers after Lev Vygotsky [3, p.4] about younger and senior school students, I have
found a confirmation of the fact that their cognitive development is based on communication with
adults and with more capable pupils. In other words I began to use the main methods of educational
dialogue at lessons more often. At the beginning of the first lesson of any unit, I began to pay much
more attention to such activities as “ice-breaker”, or “hook”. When pupils become more interested
in the topic of the lesson they understood the importance of a true to life application of lesson’s
elements. These activities develop skills of critical thinking, remove stress, and create a positive
psychological atmosphere in the lesson. I started paying more attention to the statements and quality
of questions on a new theme. I tried to select questions which teach not to give a simple answer, but
to find a reason, to state their own point of view, give examples from their own experience, ways of
solutions. To educate pupils through a dialogue became a main thing at my lessons, which in turn
demands more of my time and my effort. All the planning stages of a lesson now are in the power
of educational dialogue teaching. Whether it is a filling in of a conceptual map or a simple game of
“Taboo” or “Back to the Blackboard”, all the class or the group has to participate, and the results are
to be compared and discussed. Any form of a lesson has to involve the most number of pupils in the
dialogue on a subject in order to hear different opinions and ideas. As a teacher, I have to understand
what lexis to use on the definite topic, what my strong and less strong pupils use, what words and
phrases they use to express thoughts and opinions on the set subject. The question “Why do you think
so” helps me to operate my conversation and to differentiate some techniques in setting the questions,
the value of which is to stimulate the thinking processes of pupils and to force them to think critically.
Now I notice that I do not have problems with the involvement of pupils in a dialogue or a
problem-solving task. It is much easier for me to create a favorable collaborative atmosphere of the
lesson. It became easier for pupils to understand a subject, to learn new words and expressions, to
fix grammatical subjects, to participate in the discussion of questions, to ask questions of different
complexity, and to cope with a creative task effectively. Usage of the module of educational dialogue
549
at the lessons found its expression in the following improvements: my pupils are not afraid to
state their own point of view; are tolerant to different opinions; listen carefully to each other and
supplement other students’ answers politely; learn to assess answers of each other; can assess their
own knowledge, that is necessary for education of people of the 21
st
centuries. [4, p.4]
There is a wish to share also some difficulties from my practice which appeared during this
period. The most important difficulty for me is organization of the group form of the work. I greatly
appreciate a great help in this question which was given to me by the psychologist of our school, by
the colleagues from the team, the curators of the classes. Often before the lesson or after the lesson, I
share the ideas of group participants with the colleagues; we sort out the reason why the team worked
inefficiently or vice verse or how it had to be organized for effective collaboration. Mother of one
of schoolgirls, for example, considers her daughter to be highly capable to learning the English
language, but she does not take into account her daughter’s disorganization and unwillingness to be in
a pair or a group, the conflicts which affect her abilities and her attention. It is good that we addressed
this problem to mother and everything was solved well for all participants of the conflict. In the future
I should learn to find couples in this class according to their interests or skills of command of the
language, but not by the principle “we are friends”. Planning the further lessons, I will try to look
for the tasks directed on the general result, but not on the development of the competition between
leaders. I should learn to divide groups, taking into account the type of temperament of pupils because
an overall performance in group is reached effectively when there is a visual learner, an audible
learner, a kinesthetic learner, especially, if it is a problem solving task or a research project.
Except this problem, there is a wish to define also other problematic issues, such as assessment
for learning. Two years ago, together with my colleagues, we looked at a formative assessment like an
assessment that necessarily is in a written form. We informed our students beforehand about it, warned
students about the consequences, that it would affect their total summative score. I paid little attention
to such form as monitoring. Now, all the colleagues from our team group are discussing different
forms of assessment and stated that any form of work of pupils during the lesson is formative,
it shows how each pupil studies, develops on his or her own trajectory, where he or she is in the
development, shows students’ strengths and weaknesses. Mechanical correction of the mistakes in
formative work turned into the work on weak and problematic issues in their knowledge. It gives me
the chance to understand what is necessary for each pupil subsequently at the moment of studying.
Besides, I practiced a peer’s assessment a little. In this academic year this type of work is very popular
at my lessons. It is important not to be afraid of giving the pupils the chance to assess each other, as
well as the own answer. It will not be a problem in the case if a pupil is suggested with some accurate
criteria of success which help him/her to assess the answer. For example, it is very easy to assess the
speaking skill of a student, if there are accurate instructions: to speak for 3 minutes, to use 5-6 new
words on the topic, to use 3 linking words. Now I can easily work out my own criteria for all language
skills development. But it is not a work of one day because it is impossible to assess many criteria
at once, it is necessary to learn to make a right choice of criterion of success. In our team of 5 local
and 2 foreign colleagues we often discuss criteria of success for development of all skills of language
acquisition. Our foreign colleagues teach us not to be afraid of grammatical mistakes in the work, for
example, to assess it on “achieved”, or, on the contrary, work without mistakes can raise a big doubt.
[2, p.175]
Looking at the practice of my teaching, I came to the conclusion what will be a priority in my
future lessons. I should study new ways of task differentiation. Forms and methods of the feedback
do not always work properly and often bear some formal character. To raise students’ motivation we
should learn the effective ways of switching from planned tasks to tasks which are interesting to pupils,
to learn to ask questions to students “what you want more, what is more pleasant, useful, interesting
for you”, as our foreign teachers do. While selecting the tasks, it is always necessary to think of age
550
5
and psychological features of pupils, to see a steady interest and a real help that these tasks have in
real life situations. The teacher has to teach pupils to leadership, global thinking and vision, language
skills, skill to communicate, creativity, ability to convince, solve problems independently, to possess
to computer knowledge and to be responsible for the education throughout all life. The teacher brings
up the personality who uses the knowledge in practice, is able to cope with a big information stream,
is able to be guided by common sense and logic, and is able to survive in difficult life situations.
It is worth looking at the skills of the 21
st
century attentively to think about changes in teachers’
practice. It is urgent to improve information and communication technologies not only for search
of the necessary resource or use of an interactive board, but also to exchange some experience with
teachers in other countries, in blogs, in network communities, to check on plagiarism, to cut a sound
track, to create movies. Research work at the lessons and cross subject communication of English
with science subjects (CLIL) is a good way to find new ideas, using knowledge of English, to show
non-standard decisions, to change ourselves, sharing the best experience. Values of the school and
the strategy of conceptual learning should become an integral part in English lessons.
References:
1. University of Cambridge. New Integrated Program
2. Руководство для учителя. Третий уровень. www.cpm.kz
3. Scott, C “Talking to learn: Dialogue in the classroom.” The Digest, NSWIT, 2009
4. http://thoughtfullearning.com/resources/what-are-21st-century-skills
БИОЛОГИЯ
ПӘНІ БОЙЫНША КӨРНЕКІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ КЕЙБІР ТҮРЛЕРІН
ҚОЛДАН ДАЙЫНДАУ
Назарова Г. А.
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
Түйінді сөздер: көрнекі құрал, табиғи көрнекі құралдар, бейнелеу көрнекі құралдары,
муляждар, зертханалық жабдықтар, оқытудың техникалық құралдары, электрондық
энциклопедиялар, өсімдік көшеттері, көшеттерді дайындау, шыны ыдыстағы кішкене бақша
табиғи көрнекілігі, иллюстративті кеппешөп немесе электронды кеппешөп.
Аңдатпа
Мақалада оқыту үдерісінде қолданылатын көрнекі құралдардың биологиялық білім
берудегі маңыздылығы айтыла отырып, биологиялық мазмұндағы көрнекі құралдардың
түрлеріне қысқаша сипаттама беріледі және олардың кейбір түрлерін қолдан жасаудың
ерекшеліктері қарастырылады.
Аннотация
В статье рассматривается значения наглядных пособий в обучения биологии, дана
краткая характеристика видов наглядных пособий биологического содержания и особенности
изготовления некоторых видов наглядных пособий.
551
Abstract
In the article examined values of visual aids in educating of biology, short description of types
of visual aids of biological maintenance and feature of making of some kinds is given evident manual
Жалпы білім беретін мектептің оқу-материалдық базасын жетілдіру- білім беру үдерісінің
сапасын арттырудың маңызды шарттарының бірі. Сабақты өткізуде оның бөлінбейтін бөлшегі
-оқушылар үшін жаңа білім көзі, сондай ақ жаңа материалды толықтырушы, қайталау және
бекіту құралы болып табылатын оқу және көрнекі құралдарымен жүргізілетін жұмыс түрлері.
Мектеп биология курсының басты міндеті: оқушыларда табиғи заттар мен құбылыстар
жөніндегі, олардың арасындағы байланыстар жөніндегі, адам мен табиғаттың арасындағы
өзара байланыстар туралы білімді қалыптастыру.
Танымның алғашқы кезеңі — нақтылы
сезімдік бейнелеу. Ол сезу, түйсік, елестету арқылы атқарылады. Күрделі абстракциялар барлық
уақытта сезім арқылы қабылдауға, бақылау деректеріне негізделеді. Көрнекілік оқушыларда
бейнелер қалыптастырып, танымдарын кеңейтеді, оқуды біршама қолжетімді етіп, нақтырақ
әрі қызығырақ түсінуге ықпалын тигізеді, байқампаздық пен ойлау қабілеттерін дамытады.
Бейнелер арқылы ұғынатын балаларға биологияны меңгеру қиын, олар «картинкаларсыз»
процестерді, құбылыстарды танып білуге мүлдем қабілетсіз. Олардың абстрактлы, логикалық
ойлаулары ұғымға сәйкес бейнелер арқылы дамиды. Ал, теориялық ойлау типі тән оқушылар
формалы білімдерімен ерекшеленеді. Олар үшін процестерді, қозғалмалы графикаларды,
сызбанұсқаларды «басқара алатын» видеосюжеті бар компьютерлік бағдарламалар – бейнелі
ойлау қабілеттерін дамытудың қосымша құралы болып табылады.
Сондықтан биология сабағын неғұрлым көрнекі түрде өткізу үшін, биологиялық объектіні
тікелей қабылдату мақсатында оны кеппешөптер, сурет–схема, модель, макет, коллекция,
аппликациялар секілді көптеген материалдармен толықтырып отырған жөн.
Көрнекі құралдарды жасауды қарапайым түрінен бастап, бірте-бірте күрделендіре берудің
өзі оқушыларда дағды қалыптастырады, қызығушылық тудырады.
Биология сабақ пайдаланылатын (нақты ) табиғи көрнекi құралдар тірі және өлі; бейнелеу
(таңбалы) көрнекіліктер жазықтықты (салынған сурет) және көлемдi болып жіктеледі
Табиғи көрнекі құралдар. Тiрi табиғат бұрышындағы аквариумдар, жәндiктердi
өсiретiн жайлардағы, террариумдардағы жануарлар табиғи тірі көрнекі құралдар ретінде
пайдаланылады.
Табиғи өлі көрнекіліктерге сулы препараттар, микропрепараттар, топтама, омыртқалы
жануарлар мен олардың жеке бөліктерінің сүлделерi, қарақшы, және жаттығу жұмыстары
үшiн үлестiрме материалдар жатады [1].
Жануарларды үлестiрме материалы ретінде көрсету оларды алдын ала дайындауды
талап етедi. Бұл нысандарды таңдау бағдарламамен, жергiлiктi шарттармен және табиғатты
қорғау бойынша талаптармен анықталады. Оқу-тәжiрибе алаңында жұмыс барысында
табиғатта нысандарды жинаудан басқа зоологияда үлестiрме материал ретінде пайдалану
үшiн, топтамалар үшiн өсiмдiктердегі зиянкестерді жинауға болады. Топтамалармен жұмыс
барысында бұл материал тірі ағзалар туралы толық ақпарат бермейтінін ескеру керек. Сондықтан
оны зерттелетiн ағзалардың белгілерін түсіну үшін көмектесетiн басқа құралдармен кешенде
пайдалану керек.
Бейнелеу көрнекі құралдары. Сабақтардың барлығын табиғи нысандармен қамтамасыз
ету табиғи қорларға ұқыпты қарағандықтан ғана емес, сонымен қатар барлығын сыныпқа
әкелуге, тірі нысандардан барлығын көруге болмайтындықтан да мүмкiн емес. Үдерістерді,
табиғаттың заңдылықтарының ашу үщін арнайы жасалған бейнелеу көрнекіліктерін оқу
процесiне қосуды талап етедi. Олар үлкен және өте маңызды рөл атқарады.
552
Достарыңызбен бөлісу: |