Қоңырбаева С. «Қазақ аруы» арнайы курсы. Оқу құралы
немере, балиғат жасына келген соң бойжеткен
жүктеу/скачать 1,85 Mb. Pdf көрінісі
|
| немере, балиғат жасына келген соң бойжеткен, өзінен кішілерге
– апа (әпке), өзінен үлкен қыздарға – сіңлі, өзінен үлкен ұлдарға – қарындас, нағашыларына – жиен қыз, қыздың балалары өзара – бөле, жездеге – балдыз, келіндерге – қайын апа, күйеу балаға – қайын бике, жеңгелерге – қайын сіңлі, құда-жекжатқа – құдаша, ұзатылар кезде қалыңдық, келін боп түсер үйдің есігін аттап, бетін ашқан соң келін, қайын- жұртындағы күйеуінен жасы кішілерге – жеңге, балалы болған соң ана, өзінен кіші келіндерге – абысын, күйеуіне – әйел, келін түсірсе не қыз ұзатса келіні мен күйеу баласына – ене, құда-жекжатқа – құдағи, немерелі болса – әже, жиеніне – нағашы әже, шөберелі болса – үлкен әже болмақ. Демек, қыз бала да, ер бала да отбасылық өмірде немерелік туысқандықты есептемегеннің өзінде жиырмадан астам рөлдерді меңгеруге тиісті екен. Бұл рөлдер зерделеп отырсақ, “үш жұрттың” аясында қызмет атқарады. Егер қыздың да, жігіттің де үш жұрты болатынын ескерсек, алты жұрт болады. Ал, жұптасқан екі жастың жұрттары төрт жұрт болып қысқарады. Қазақтың дүниетанымында “алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді” деуінің негізінде үш жұрт жатқан болса керек. Халқымыз әлеуметтік рөлдердің маңыздылығын осы мақалдың аясына сыйдырған сыңайлы. Қазақтың тұрмыстық өміріндегі әлеуметтік рөлдер осылайша ерекшелене түседі. Туыстық жақындықтарға байланысты қазақы этноәлеуметтік рөлдер өз сипаттарын заманға сай жақсарта отырып, ұлттық ерекшеліктерді де жоғалтпауға, құндылықтарын бағалауға, оның тәрбиелік маңызын арттыруға үлес қосады. Сан ғасырлық тарихы бар қазақ халқы өзінің өмірлік салты мен мәдениетін, ұлттық тәрбиесін жаңа заманға үйлестіре білгенімен, негізгі тамырынан байланысын үзбейді. Этномәдени құндылықтарды өмірлік мұрат ету тәрбиеге негіз болмақ және оның іргетасы отбасында қаланады. Ата-ананың парызы көңіл қалауымен үйлесетін жарымен жұптаса, өмірлік құндылықтарды мойындай өмір сүруден тұрмасы белгілі. Отбасының тірегі – 143 ата-ананың басты міндетіне өз ұрпағын заман талабына сай өмірге, сондай-ақ, отбасылық өмірге даярлау жатады. Өмірлік ұрпақтардың сабақтастығы берік болуы үшін: баланың денінің сау болуы, дұрыс тәрбие мен білім алуы, өз өмірлік жұбын дұрыс таңдап, отбасылық одақты дұрыс құруы қажет. Бұл - өте жауапты іс. Адамзат баласына ортақ бұл ұстаным, қазақ отбасындағы ата-анаға өте үлкен жауапкершілік жүктейді. жүктеу/скачать 1,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|