ОЖЖ ФИЗИОЛОГИЯСЫ БОЙЫНША
ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚҚА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
Тақырып: Организм қазметтерінің орталық реттелуі: ми бөлімдері мен құрылымдарының реттеуші қызметі. Қызметтердің ми қыртысындағы орналасуы. ОЖЖ интеграциялық қызметі. ОЖЖ-гі тежелу.
ХАТТАМА ТОЛТЫРУ:
№1 тапсырма. Мидың негізгі құрылымдарының қызметтерін кесте түрінде келтіріңіз.
Құрылым
|
Негізгі қызметтері
|
Сопақша ми
|
Сопақша мидың ядросы ас қорыту, тыныс алу, жүрек қызметін реттеумен қатар, шайнау, жұту процесстерінің реттелуі, сондай-ақ құсу, түшкіру, жөтелу сияқты қорғаныш рефлекстері мидың осы бөлімінің қызметіне байланысты болады. Егер сопақша ми зақымданса, тынысалу мен жүректің тоқтауынан адам тез өліп кетеді.
|
Мишық
|
Мишық қаңқа бұлшықеттерінің үйлесімді жиырылуын реттейді. Әсіресе мойын, тұлға, аяқ-қол бұлшықеттерін реттейді, дененің тепе-теңдігін сақтайды. Егер мишық зақымдалса, адамның қол-аяғы тез шаршайды.
|
Вароли көпірі
|
Вароли көпір сопақша мидан жоғары орналасқан, сезгіштік, өткізгіштік, қозғалғыштық және интегративтік рефректорлық қызмет атқарады. Көпірдің ең басты құрылымының бірі – мишықтың ортаңғы аяғы. Осы арқылы үлкен ми қыртысы мишықтың жарты шарларымен байланысып, компенсаторлы және морфологиялық қызметті қамтамасыз етеді.
|
Ортаңғы ми
|
Ол алдыңғы ми мен артқы миды бірімен-бірін жалғастырып тұрады. Мидың бұл бөлімі арқылы жоғары және төмен қарай өткізгіш жүйке жолдары өтеді. Теріде пигменттің бояутектің түзілуін реттейді. Кенеттен шыққан дыбыс, жарық тітіркендіргіштерін тез бағдарлауды реттейді.
|
Аралық ми
|
Көру, дәм сезу, есту рецепторлардан келетін қозу аралық ми арқылы алдыңғы мидың үлкен ми сыңарларының қыртысына өтеді.Аралық ми заты, жүрек - қантамырлары жүйесі, ішкі секреция бездері, зәршығару, ұйқы жұмысын реттейді. Ағзаның ішкі ортасы,дене температурасы, тыныс алу, қан қысымының тұрақты болуы аралық миға байланысты
|
Лимбиялық жүйе
|
Лимбиялық жүйе құрылымдары біздің көптеген эмоцияларымызда және мотивацияларымызда, әсіресе қорқыныш пен гнева сияқты өмір сүруге қатысты. Сондай ақ, тамақтану мен жыныстық қатынасқа ұшыраған сияқты өмір сүруімізге байланысты реттеледі
|
Мы қыртысы
|
Ми қыртысында барлық сезім органдарының соңғы орталықтары орналасқан. Мұнда сыртқы ортадан және организмнің өзінің ішкі ортасынан келген түрлі тітіркендіргіштер талданып, оларға жауап қайтарылады. Адамның сөйлеуі мен ойлауы үлкен ми сыңарларындағы ми қыртысының барлық бөліктерінің қатысуымен ғана жүзеге асады.
|
№2 тапсырма. Мишықтың функционалдық жағдайын бағалаңыз.
Мишық келесі негізгі функцияларды орындайды: дене тұрысының және бұлшықет тонусының реттелуі; баяу, мақсатты қозғалыстарды түзету және оларды қалыпты дене тұрысын сақтау рефлекстерімен үйлестіру; қимылдардың жалпы бағдарламасының құрылымында ми қыртысының командалары бойынша жылдам, мақсатты қозғалыстарды дұрыс орындау; вегетативті функцияларды реттеуге қатысу.
Мишық зақымдалғанда келесі негізгі белгілерді байқауға болады:
1. Люциани триадасы: атония, астазия, астения.
2. Шарко үштігі: нистагм, инерциялық діріл, ұранмен сөйлеу.
3. Атаксия - қозғалыстарды үйлестіру механизмі бұзылған.
4. Дисметрия - шамадан тыс немесе жеткіліксіз қозғалыста көрінетін қозғалыс біртектілігінің бұзылуы.
5. Дизартрия - сөйлеу моторикасын ұйымдастырудың бұзылуы.
Достарыңызбен бөлісу: |
