Өлеңдер, толғаулар, балаларға



Pdf көрінісі
бет14/18
Дата15.03.2017
өлшемі1,33 Mb.
#9689
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18
Тулатып көк теңізді, кеме аунатып, 
Мінезің жетпеді ме үрей салған? 
Жоқ қылдың шаттығымды алып кетіп, 
Бетпаққа бетегелі жан баспаған».
 
 
 
 
27. Шығып ап Путивльдің дуалына, 
Жоқтайды Ярославна таң алдында: 
«Ағынды о, Днепр – Словутич
63
 
Қайғыны үйіп-төктің маған мұнда. 
Екпіндеп тау мен тасты жарып ақтың, 
Қыпшақтың даласына барар жолда.
 
 
 
 
Қайығын Святославтың желдей ұшқан, 
Көбекке алып бардың жер тауысқан. 
Қайтадан жеткіз маған сүйіктімді, 
Мінгізіп толқыныңа арпалысқан. 
Еңіреп ерте тұрып төкпес үшін 
Теңізге көз жасымды мұнша алыстан».
 
 
 
 
28. Шығып ап Путивльдің кемеріне, 
                                                                                                                                                                                           
6
6
1
1
 
 
 
 9-бабты қараңыз.
 
 
6
6
2
2
 
 
 
 Ярославна – Игорьдің тоқалы, Ярослав Осмомыслдің қызы. Ол кездегі орыс кінәздері көп әйел 
алуды әдетке айналдырған.
 
 
6
6
3
3
 
 
 
 Днепр – Словутич – киелі, қасиетті Днепр деген мағынада.
 
 

275 
 
Жылайды Ярославна таң біліне; 
«Жалынам, Жарылқаушы құдіретті күн, 
Жалғанның жарық шашқан көлеміне. 
Жазықсыз сүйіктімнің жасақтарын, 
Жандырып жалыныңа керегі не?
 
 
 
 
Несіне зауал төктің сол балаңа, 
Қуратып саусақтарын шөл далада. 
Балқытып көк сауытын қызуыңмен, 
Садағын әлсіреттің неге ғана? 
Ержүрек жасақтары сапқа тұрып, 
Қайтадан найзаларын қолға ала ма?».
 
 
 
 
29. Долданып теңіз түнде толқын атты, 
Кенеттен құйын айдап тұмандатты. 
Қыпшақтың даласынан құтылуға, 
Игорьге жол көрсетіп иек қақты. 
Даладан Донға дейін оймен шолып
Дөңбекшіп ұйқылы-ояу кінәз жатты.
 
 
 
 
Овлур қашып шықты жарым түнде, 
Байқамай күзетшілер қалды мүлде. 
Қашқынның құстай ұшқан қылпын сезіп, 
Шөп шулап, құлақ тосты жер дүбірге. 
Қоғаға бой тасалап аш күзендей, 
Сұқсырдай суға сүңгіді енді бірде.
 
 
 
 
Тұлпармен кең даланы көктей өтіп, 
Тоқтады Донецке бір-ақ жетіп. 
Арландай қуғын көріп аласұрған, 
Секіріп аттан түсті екпіндетіп. 
Жаяулап көк шалғынды жағаменен, 
Өткел жоқ, қарап еді көз жүгіртіп.
 
 
 
 
Қанатпен Игорь сұңқар бұлтты сүзді, 
Тояттап қаз бен қулар көкте жүзді. 
Зымырап көк жазықтың үстіменен, 
Шалғыннан Овлур бөрі моншақ үзді. 
Аттарын қуғыншының зорықтырып, 
Жүйткітіп шапқан сайын жасырды ізді.
 
 
 
 
30. Донец келді кенет сонда тілге: 
«Армысың, қашқын кінәз, сау жеттің бе? 
Орыстың өлкесіне ұлы мейрам, 

276 
 
Бұйырсын даңқ пенен құрмет Сізге! 
Күншақтан ащы шарап аямаңдар, 
Мұндайдың жоралғысы құр кетсін бе?».
 
 
 
 
Былайша жауап қатты қашқын сонда: 
«Донец, даңқың кетсін жер-жаһанға. 
Кінәзге шалғыныңнан кілем төсеп, 
Тербеттің кемелерін толқыныңда. 
Жып-жылы тұманыңмен бөлеп-қымтап, 
Аптапта саялаттың жапырағыңа.
 
 
 
 
Ес болды сұқсырың да, шағалаң да, 
Толқының айдын төсін сабағанда. 
Дауылда қорғанатын қалқан болды, 
Тұтасқан құба талың жағалауда. 
Стугна өзіңдей өзен емес, 
Мейірімі түсетұғын бар адамға.
 
 
 
 
Сімірер бұлақтарды жаны жалғас, 
Арнасы тартылар деп ол ойламас. 
Қанқұмар иірімі жұтып қойған 
Ростислав
64
 кінәзді бүлдіршін жас. 
Шешесі зар еңіреп шашын жұлып, 
Қайғырып басын иген гүл мен ағаш».
 
 
 
 
31. Игорьді түре қуып жанын сала, 
Келеді Қызақ, Күншақ іле-шала. 
Сауысқан, қарға, құзғын жымдай болып, 
Жол нұсқар тоқылдақ пен жылан ғана. 
Атарын жарық таңның хабарлайды, 
Тек бұлбұл әнге басып жеке дара.
 
 
 
 
32. Күншаққа Қызақ сонда айтты былай: 
«Ұядан сұңқар ұшса тағат қылмай, 
Көздейік балапанын көк жебемен». 
Қызаққа Күншақ жауап қатты былай: 
«Матайық балапанын сұлу қызға, 
Ұясын сұңқар ұшса қолға тұрмай».
 
 
 
 
Күншаққа үстемелеп айтты Қызақ: 
«Сағынып Отаныңды көрдің бе ұзақ? 
Кетпей ме қызбен бірге бір күні ұшып, 
Олай ғып түлегіне құрсақ тұзақ. 
                                                           
6
6
4
4
 
 
 
 Овлур – Игорьмен бірге қашқан сарбаз
 
 

277 
 
Қаптатып балапанын қайта бізге, 
Етпей ме Қыпшақ жерін мүлде мазақ».
 
 
 
 
33. Ярослав дәуірінің сөз құдайы –  
Былай деп түйер Баян жырды ұдайы: 
«Иықсыз бастың күні оңған емес, 
Не болар бассыз қалған дене жайы». 
Игорь да орыс жері үшін сондай, 
Көрінбес ол болмаса туған айы.
 
 
 
 
Құйылды туған жерге күннің нұры, 
Святославич күнді алып келген ұлы. 
Сұлулар Дунай жақтан шырқатады, 
Күлкімен араласып су сылдыры. 
Теңіз асып Киевке жетті шалқып, 
Шаттықтан төгілдірген ән мөлдірі.
 
 
 
 
Әулие Пирогощейге
65
 бағыт алып, 
Боричтың
66
 алабына көзін салып, 
Әнеки, Игорь кінәз келе жатыр, 
Баяғы өзі басқан жолын танып. 
Тік тұрып селолар да, қалалар да, 
Қол соқты қуаныштан шулап халық!
 
 
 
 
34. Көненің кінәздерін қоссақ жырға, 
Толғайық және тағы жастарын да. 
Святослав ұланы Игорь ер мен 
Жарбұқа Всеволод қасқаның да, 
Игорьден туған түлек Владимирдің
67
 
Даңқы артсын! Мерейі өссін басқаның да!
 
 
 
 
Алдырмас орыс жері енді жауға, 
Тас түйін кім келсе де талқандауға. 
Сау болсын иман үшін туған ерлер, 
Аянбай қарсы тұрған қорқауларға. 
Жасасын кінәздер мен жасағымыз, 
Жалғасып атақ-даңқы ғасырларға! 
Әумин!
68
  
 
 
 
                                                           
6
6
5
5
 
 
 
 Пирогащая – шіркеу.
 
 
6
6
6
6
 
 
 
 Боричев – Киевтегі көне көше.
 
 
6
6
7
7
 
 
 
 Владимир – Путивль кінәзі. Игорьдің бәйбішесінен туады. Жорыққа аттанарда 15 жаста.
 
 
6
6
8
8
 
 
 
 Әумин – «осылай болсын», «жалғаны жоқ», «ақиқат» деген мағынадағы көне грек сөзі.
 
 

278 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 Жүніс ЕМІРЕДЕН 
(Түрік ақыны) 
 
МҰХАММЕДКЕ СЫЙЫНУ 
 
Пәнидегі парызымды өтейін,  
Медет тауып өсиетіңнен, Мұхаммед!  
Аруағыңның садағасы кетейін,  
Айналайын қасиетіңнен, Мұхаммед! 
 
Мейір төктің пендең болған адамға,  
Ақыреттен иман бұйырт маған да.  
Мұстафасың он сегіз мың ғаламға,  
Айналайын қасиетіңнен, Мұхаммед! 
 
Жеті қабат көктен асып самғаған,  
Жаратқанға жұрт тілегін жалғаған,  
Күнәһарға көз қиығын салмаған,  
Айналайын қасиетіңнен, Мұхаммед! 
 
Төрт шадияр қолқанатың-серігің,  
Зауалысың сайтан менен перінің.  
Сұлтанысың мынау ғалам төрінің,  
Айналайын қасиетіңнен, Мұхаммед! 
 
Пайғамбарсың хақ жолына жұмсаған,  
Күмән ойлап, шәк келтірер кім саған?  

279 
 
Жүнісіңе жәрдем бер деп мұң шағам,  
Айналайын қасиетіңнен, Мұхаммед! 
 
АЛЛА ЫРЫЗДЫҚ ТӨКПЕСЕ ОҒАН 
 
Обал жоқ қой бар өмірін құр өткізген күнәһарға,  
Жүзі қара жалқауларды Хақ Тағала ұнатар ма? 
 
Масыл малғұн масайрайды көлденеңнен бұйырғанға,  
Алла ырыздық төкпесе оған, зар болады түйір нанға. 
 
Қайран өмір қауыз жарып, гүл жайнаған жас сұлудай, 
Бал-шырыны таусылған соң ұсынады ащыны удай. 
 
Ойна да күл, оралыңның барында әсте босқа тұрма, 
Әзірейіл алам десе, құтылмайды хас батыр да. 
 
Сорлы Жүніс, сен де бір күн тоналасың түгің қалмай, 
Жапандағы бәйтеректің жапырағы жұлынғандай. 
 
АЙ ЖҮЗІҢЕ ҚАДАЛУМЕН 
 
Сенсің менің шамшырағым жүрегімде сөнбейтін,  
Болса, шіркін, ұжмақта да ғазиз жаның өлмейтін.  
Ай жүзіңе қадалумен көз сусынын қандырам,  
Көкірегім қу медиен ләззатыңа шөлдейтін.  
Бұл дүниенің бар байлығы тырнағыңа татымас,  
Дел-сал қылған ауыр дерттен өзің ғана емдейтін.  
Шершис құсап жетпіс мәрте көр аузынан қайтсам да,  
Мен байқұста не шара бар азабыңа көнбейтін?  
Жабырқатпа ғашықтықтан ғаріп болған Жүністі,  
Ат басындай алтынға да көлеңкеңді бермейтін. 
 
СҮЙЕМ СЕНІ ЖАН-ТӘНІММЕН 
 
Сүйем сені жан-тәніммен, сүйгендіктен құлыңмын,  
Бір талына айналсам-ау саған біткен бұрымның. 
 
Ғашықтықтың шылбырына өлмесем мен асылып,  
Сені кайда қоя аламын өз-өзімнен жасырып. 
 
Дидарыңа пар келетін жан табылмас жаһанда,  
Елесіңді қуып жүрген мүсәпірмін жапанда. 
 

280 
 
Ішке тұнған улы дертті сен сұрама, мен айтпан, 
Қапалымын қайғы көлін көз жасымен молайтқан. 
 
Қалың тобыр – қарапайым жанға мойын бұрған ба,  
Күні туып сұлтандардың, желі оңынан тұрғанда. 
 
Тәңірінің жазғанынан кімдер қашып құтылар,  
Сайтан болып кетпесе егер, түбінде бір тұтылар. 
 
Жаратқанның шапағаты қай пендеге мол түссе,  
Күн нұры да жетпес оған шақырайған талтүсте. 
 
Шыбындаймын шырқыраған торыңа әбден шырмалып, 
Тәркі болдым – бұл жалғанның қызығынан құр қалып. 
 
Сен деп жүріп шариғаттың жолынан да тайқыдым,  
Кім бойлады жүрегіне мендей мұңлық шайхының? 
 
Құдай өзі мүсіркесін махаббаттың мүскінін,  
Сүлеймен де ұға алмайды білетұғын құс тілін. 
 
Қарап тұрсам, кәпірдеймін діннен безіп сорлаған,  
Қандай сиқыр, уа, құдірет, мені бүйтіп торлаған? 
 
Азғындайды дінді бұзып, әзәзілге иланған, 
Нендей жұмбақ түсінбедім, жұрдай қылған иманнан? 
 
Шынын айтса, бұл Жүністі жаппар ием кешер ме, 
Кешірмесе, айықпайтын ұрынғаны кеселге. 
 
БЕЙІШ НҰРЫ ШЫН ТӨГІЛСЕ 
 
Бұл пәниге келген пенде,  
Дүние есігін бір жабар.  
Қаңғып жүрген елден-елге,  
Қайыршыдай сырғанар. 
 
Қимай өмір сахарасын,  
Көзден жасың сорғалар.  
Сорайып құр соқа басың,  
Қалса және сор болар. 
 
Аяңдармыз бірте-бірте,  
Бәріміз де сол жаққа.  

281 
 
Бейіш нұры шын төгілсе,  
Ұжымаққа бармаққа. 
 
Тәуекелге бекінбейсің,  
Түспей ауыр азапқа.  
Жансаң бірге өкінбейсің,  
Ғашығыңмен тозаққа. 
 
Өз қолыңмен өміріңе  
Өзің бөгет жасама!  
Бір жүректің әміріне  
Бағынбасаң не шара? 
 
Қаңғытпайды кімді қайда,  
Махаббаттың жарлығы.  
Жалбарынар бір құдайға,  
Ғашықтардың барлығы. 
 
Мұңға батса нәзік пенде, 
Жүніс, сен де аяла. 
Іздегенің кезіккенде, 
Төк жырыңды, аяма! 
 
СЕНСІЗ КҮНІМ – СЕРГЕЛДЕҢ 
 
Бір өзің деп жанын салған,  
Бейшарамын сенделген.  
Алды-артымды жалын шалған,  
Сенсіз күнім-сергелдең. 
 
Сау-тамтық жоқ жүрегімде,  
Мұнан ары қинама.  
Сенсіз ғаріп мына өмірде,  
Мен бір жүрген диуана. 
 
Сенің отты теңізіңе  
Батып кетсем кешкенде,  
Құтқаратын жер жүзінде,  
Табылмайды-ау еш пенде. 
 
Сегіз ұжмақ рахатын  
Бірге көрер бар ма күн?  
Үмітімді жұбататын  
Өзің ғана, ардағым. 

282 
 
 
Уын жұтып мұң-қайғының,  
Ғашығыңа еңіре.  
Жалғыз қалсаң тыңдайды кім,  
Бейбақ, Жүніс Еміре!? 
 
ҰЖМАҚ ДЕГЕН ТОЗАҚ МАҒАН 
 
Неге керек қос жанарым,  
Дидарыңды көрмесем.  
Бұл тірлікті тастағаным –  
Елесіңе ермесем. 
 
Қызыл шоққа күйген жаным,  
Ұжмақ төрін не қылар?  
Армансызбын сүйген жарым,  
Болса, шіркін, табылар. 
 
Тәрік қылсам өмір заңын, 
Қай жәннатқа ұшамын? 
Толтырардай менің зарым, 
Абат бақтың құшағын. 
 
Ұжмақ деген тозақ маған, 
Оны қайтем мен сенсіз. 
Сағат сайын қымбаттаған, 
Сенің бағаң өлшеусіз. 
 
Өле-өлгенше ғашық еттің:  
Өмір бойы сол үшін,  
Өкінбеймін қасіреттің  
Сүйретсем де кебісін. 
 
Ынтықтырып есімді алған  
Нұр сәулеңе сен мені,  
Бөлемесең, өшіп-жанған  
Шырағымның сөнгені. 
 
Жүніс саған ақтарады, 
Зарын қосып дертіне. 
Күл боп жанып жоқ болады, 
Су сеппесең өртіне. 
 
 

283 
 
БЕЙНЕҢ КӨЗДЕН БҰЛ-БҰЛ ҰШТЫ 
  
Қасіреттен тынбай жандым,  
Жана-жана күлге айналдым,  
Не болғанын білмей қалдым,  
Көрмеймісің келіп, калқам? 
 
Басқа жанға көңіл бөлмей, 
Қырды кездім қоңыр желдей,  
Зарым сел боп төгілгендей,  
Көрмеймісің келіп, қалқам? 
 
Көкірегіме тіреліп мұң,  
Кешкі бұлттай күреңіттім,  
Сенсіз жерде тірі өлікпін,  
Көрмеймісің келіп, калқам? 
 
Өзің сұққан көк жебені  
Өзің алып, емде мені,  
Сол ғой жанның шөлдегені,  
Көрмеймісің келіп, қалқам? 
 
Мәжнүндей мәңгірдім мен,  
Тентіретті тағдыр мүлдем,  
Тіленшімін қаңғып жүрген,  
Көрмеймісің келіп, қалқам? 
 
Бейнең көзден бұл-бұл ұшты,  
Кез ғып Алла мың бір істі.  
Мүскін болған бұл Жүністі,  
Көрмеймісің келіп, қалқам? 
 
 ЕЛЕСІҢ КЕП ТІЛ ҚАТҚАНДА 
 
Сен болмасаң, бұл өмірден 
Өтерім хақ тентіреп.  
Құрығаным – жүрегіңнен  
Таба алмасам мен тірек. 
 
Өзің барда, жан құмарым,  
Төрт құбылам сай менің. 
Зымырайды арғымағым,  
Алдын бермей бәйгенің. 
 

284 
 
Ішімді өртеп күйдіруде,  
Аласұрған от құйын.  
Жаралмасаң сүйдіруге,  
Өмір құны көк тиын. 
 
Ақыреттен не табамын,  
Сені жатқа қиғанмен.  
Сенсіз қайда жете аламын,  
Боқ дүниені жиғанмен, 
 
Ғашықтықтың дастанынан  
Ғибрат алсаң сен егер, 
 
Мейіріміңнің аспанынан  
Титтей шуақ себе гөр? 
 
Елесің кеп тіл қатқанда,  
Жаным жылар шырқырап.  
Ымырт түсіп, күн батқанда,  
Жағылмай ма бір шырақ? 
 
 
Күңіреніткен жердің жүзін,  
Жүністі ая, жылатпа.  
Сүйген жандай хордың қызын,  
Жетсін десең мұратқа. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

285 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Бо ЦЗЮИДАН 
(Қытай ақыны) 
 
 
 
КИІЗ ҮЙ 
  
Киізіне жүні кеткен мың қойдың,  
Шаңырағы қайыңынан күнгейдің.  
Әрі берік, әрі ыңғайлы, әрі әсем,  
Дей алмаймын ағашына мін қойдым. 
 
Сайын дала оның мекен-тұрағы;  
Бірде көрсең, терістікте тұрады.  
Сарбаздармен бірге көшіп сағымдай,  
Бір карасаң, түстік жақтан шығады. 
 
Шым жібектен мықты желбау байлаған,  
Қозғалта алсын қандай дауыл, қай боран?  
Кірсең жылы іші қыз-қыз қайнаған,  
Көкжиектей дөп-дөңгелек айналаң. 
 
Тауқыметтің көріп едім талайын,  
Бұл киіз үй болды менің сарайым.  
Айлы түнгі көлеңкесі-ай көлбеген,  
Қыста осымен бірге өтеді сан айым. 
 
Туырлықтың сыртын қырау шалса да,  
Ызғар өтпес соқсын боран қаншама.  

286 
 
Сән-салтанат іші кірсең шыққысыз,  
Көрген пенде таңдай қағар тамсана. 
 
Жыршы төрде бұлбұл құстай сайрайды,  
Бақсы билеп от басында ойнайды.  
Балдай қымыз балбыратып денеңді,  
Алпыс екі тамырыңды бойлайды. 
 
Қою түннің құшағында аунаған,  
Қандай ғажап жалынды ошақ лаулаған.  
От сәулесі аймалайды іргені,  
Дірілдеген қызыл гүлден аумаған. 
 
Кең ашылып түнгі ауаның құшағы,  
Қасиетті түтін көлбеп ұшады.  
Сәл сейілсе, кенет көктем суындай  
Тасқындаған өлең көпті құшады. 
 
Мұнда отырған жанда қандай бар қайғы,  
Ұжымаққа шақырса да бармайды. 
Шөп күркеде күн кешкендер күйбеңмен,  
Май тоңғысыз қыста-дағы жаурайды. 
 
Қайыршы да киіз үйді армандап,  
Алыпсатар қарызданар қалбаңдап.  
Мен осында ұрпағымды өрбітіп,  
Дәм-тұзымды жаям келген жанға арнап. 
 
Салтанатты сарайына патша мас,  
Сарай барлық үмітіңді ақтамас.  
Киіз үйдің құдіретіне жоқ талас,  
Сарайыңа бермеймін мен баспа-бас! 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

287 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  ЛИБАЙДАН 
(Қытай ақыны) 
 
1. 
ТЫМЫҚ ТҮНГІ САҒЫНЫШ 
Төсегімнің алдына айдың нұры төгілді, 
Қырдың беті күміс шық жамылғандай көрінді. 
Айға сәлем бердім де, қайта төмен үңілдім, 
Туған жерім елестеп көкірегім сөгілді. 
 
2. 
ТАУ БАСЫНДАҒЫ БҰТХАНАҒА ТҮНЕУ 
Бұтханаға түнедім – биік таудың басында, 
Алақанда тұрғандай жұлдыз біткен қасымда. 
Шығармадым даусымды, кете ме деп оянып, 
Ұйықтап жатқан алаңсыз әулиелер осында. 
 
3. 
МЫҢ ХАУРАНДЫ ГУАҢЛИҢГЕ КӨЗДЕН 
ҰЗАТУ 
Хуаңхы лоу есігінен наурызда аттанып, 
Кетті досым Яңжоу жаққа күнбатысты бетке алып. 
Көкжиекке сүңгіді де ғайып болды ақ желкен, 
Көз алдымда буырқанған асау өзен жатты ағып. 
 
4. 
ВАҢЛУНГЕ 
Либай едім, қайық мініп аттанғалы тұрғамын, 
Естіп қалдым жанға жаққан әсем әннің ырғағын. 
Шабдал гүлі сәулесі де су түбінде ойнайды, 
Ваңлун емес жан тербетер оған мойын бұрмадым. 

288 
 
 
5. 
ЛУШАН ТАУЫНДАҒЫ САРҚЫРАМА СУРЕТІ 
Будданың шамы түтіні нұрымен күннің қосылып, 
Құбылып бейне тұрғандай қарасаң көкке асылып. 
Биіктен сонау төменге құлаған суды сарқырап, 
Құсжолы дерсің аспаннан жөңкілген жерге жосылып. 
 
6. 
ТЯНМЫНШАН ТАУЫНА ҚАРАП 
Тянмыншанды Чужияң өзені қаққа жарады, 
Шығыстан кері бұрылып, батысқа тартып барады. 
Құйттай бір қайық келеді, күн шыққан жақтан жақындап, 
Жағалай біткен жасыл тау сағына оған қарады. 
 
7. 
БАЙДИЧЫҢ ҚАЛАСЫНАН ЕРТЕМЕН АТТАНУ 
Сұлу қала Байдичың қалды азанда қол бұлғап, 
Мың шақырым Жянлиңге жетіп барам бір күнде-ақ. 
Жағадағы маймылдар қайығымды көріп мәз, 
Арасынан таулардың өте шықтым мен зулап. 
 
8. 
ЖИҢТИҢШАН ТАУЫНДАҒЫ ЖАЛҒЫЗДЫҚ 
Ұшып кетті құстар да зым-зия боп жан-жаққа, 
Көкте бұлттар аунайды әлдеқайда бармаққа. 
Тау екеуміз жалықпай мұңдастық та сырластық, 
Қалай шыдап тұрған бұл Жиңтиңшаным мен жоқта. 
 
9. 
ЧЮПУ 
Дүкенінде ұстаның жалын лаулап жатады
Нұрландырып маңайын қызыл ұшқын атады. 
Екі беті алаулап ай сәулесі түскенде, 
Түнгі судың бетінде әнін қалықтатады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

289 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Михаил ИСАКОВСКИЙДЕН 
(Орыс ақыны) 
 
  КӨКТЕМ 
  
Егісті алқап малынды көк майсаға, 
Құйылды да қызуы мол көктен нұр. 
Терезелерді ашып тастап айқара, 
Селоларда серуен құрып көктем жүр. 
 
Өзінше бір әнге басып жырлайды, 
Ерке бұлақ арнасында бөгелмей. 
Жасыл шие бұтақтарын бұлғайды: 
«Достар, өсіп-жетілеміз!» дегендей. 
 
  ДАЛАДА 
  
Ымыртта қоңыр салқын жанға жайлы, 
Теңіздей бидай басы толқындайды. 
Көрінбес кісі бойы бітік егін, 
Соқпақ жол жиегінде жалтылдайды. 
 
Бөдене бытпылдықтап қара кеште, 
Боларын мол ырыстың салады еске. 
Тағы да анау өзен ар жағында, 
Дегендей қимас қалқаң бар емес пе?! 

290 
 
 
Бірге оқып, қатар өстік қаршадайдан, 
Бір барып, қайттық бірге егінжайдан. 
Туған жер ыстық тартқан одан сайын, 
Сонау шақ әлі күнге шықпайды ойдан. 
 
Үйіріліп қараңғылық апақ-сапақ, 
Түн төніп келе жатыр жерге тақап. 
Жатқандай жақсы өмірдің сырын толғап, 
Аулақта алаулайды кешкі шапақ. 
 
Жай таппас басқа жерде жаным мұндай, 
Тұра ма туған далаң сағындырмай. 
Қиырға көз жүгіртіп, құлақ түрсең, 
Сызылтып әнге басар қалың бидай. 
 
 
 
  ЕКЕУМІЗ 
 
Екеуміз көңіл қосып жүрмеп едік, 
Қызығын көктемдердің бірге көріп. 
Жанарың жай таптырмай жас жаныма
Аһ ұрдым от боп жанып, мұз боп еріп. 
 
Көрмесем ұмытармын деп ойладым, 
Бойымды аулақ салдым, абайладым. 
Болмады қайда барсам алдан шығып, 
Еріксіз елесіңе қарайладым. 
 
Мен үшін бір өзіңсіз ашық-жарқын, 
Жүрер жол жер бетінде жоқтай бәлкім. 
Сәт сайын қабағыңнан сыр ұқпасам, 
Өмірдің әр сағаты тартар салқын. 
 
Сен-дағы мүмкін іштей мұңданасың, 
Дегенмен терең сырдың біл бағасын: 
Әйтеуір шешу керек бұл түйінді, 
Қалайда табу керек бір дауасын. 
 
  ШІРКІН-АЙ... 
 
Шіркін-ай, жазғытұрым араласаң, 
Алапты өзің туған гүл басқанда. 

291 
 
Сарғайып саз бергенде бозала таң, 
Шалқытып шұғыласын түнгі аспанда. 
 
Ежелден көрген адам таңдай қаққан, 
Қайда бар дәл осындай ашық аспан? 
Жарысып жас жігітпен сырнайлатқан, 
Түн бойы бұлбұл сайрап әнге басқан. 
 
Көрінген сонау қырдың қырқасында, 
Қарайсың ғажайыпқа тіл байланып: 
Бейне бір ұқсайды аппақ бұрқасынға
Құлпырған бау-бақшалар гүлге айналып. 
 
Бұтақтар басын иіп сырласады, 
Жел соқса бір шулайды, бір тынады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет