Омарқожаұлы Нұрберген Омарова Қарлығаш мал азықтандыру пәнінің практикумы

жүктеу/скачать 1,05 Mb.

бет	52/66
Дата	21.11.2022
өлшемі	1,05 Mb.
	#51405
түрі	Практикум

1 ... 48 49 50 51 52 53 54 55 ... 66

Байланысты:
Омар ожа лы Н рберген Омарова арлы аш мал азы тандыру п ніні п

4.2.3. Тана-құнажын азықтандыру
4.2.4.Мүйізді ірі қара малынбордақылау

1-тапсырма. Жаңа туған бұзауды енесінің уызына қанықтыру маңызына тоқталып, төлге иммундық қасиет қай қосындылармен берілетінін айтыңдар.
2-тапсырма. Сүт кезеңінде бұзауға қай декададан бастап көк сүт, ірі, шырынды және құнарлы азықты қай түрінде үйрете бастап, жегізу мөлшерін қаншаға жеткізеді.
3-тапсырма. Тарауда берілген курстық жұмыс тапсырмасына сәйкес бұзау өсіру жобасы бойынша сүт кезеңіндегі жалпы және орташа тәуліктік салмақ қосымын, 1 кг салмақ қосымына жұмсалатын а.ө. мен қорытылған протеинін, 1 а.ө. келетін қорытылған протеинді есептеңдер.

4.2.3. Тана-құнажын азықтандыру

Сүт кезеңінен кейінгі кезеңдегі өсіру мақсатына сәйкес бағыттандырылып азықтандырылатын тана мен құнажын азықтандыруын, тәуліктік салмақ қосымына тәуелді өзгеретін, келесі 4.12-кестеде келтірілген мұқтаждығына сәйкестендіреді.

Межелеген тірілей салмағына жеткізу үшін тана торпақтың әр өсу кезеңіндегі азықтандыру деңгейі қалыптастырып, тұқымдық ерекшілігіне сәйкес ұрықтануға жарайтын тірілей салмағына жету мерзімін қысқартады.
4.12-кесте.Тана-кұнажынның қоректік затқа мұқтаждығы

Көрсеткіш	Жасы ай
	7-9	10-12	13-18	19-24
	Тәуліктік салмақ қосымы, г
	450	400	450	475
1 кг салмақ қосымына қажет
Азық өлшемі	6,3-7,4	7,3-8,6	9,5-12,3	12-14,4
Алмасу энергиясы МДж	54,3-65,5	67-77	92-119	120-133
1 азық өлшеміне келетін
Құрғақ зат, кг	1,2-1,25	1,25-1,28	1,25	1,25
«Шикі»протеин, г	151	146	144	140
Қорытылғанпротеин, г	98	95	92	91
Қант, г	88	85	83	81
Ас тұзы, г	6,1	6,3	6,8	7,1
Кальций, г	8,3	8,1	8,4	9,0
Фосфор, г	5,1	5	5,2	5,5
Магний, г	2,5	2,8	3,3	3,7
Калий, г	8,5	9,5	10	10,2
Күкірт, г	4,0	4,1	4,3	4,0
Каротин, мг	30	30	31	33

Сонда дер кезінде нәтижелі ұрықтанған құнажынның бұзаулауы менсауымы көбейеді. Өсіп жетіліп келе жатқан тана-құнажынныңазықтандыру деңгейі олардың белгіленген мерзімде қажетті салмақ қосуын қамтамасыз етуі керек (4.13-кесте).

4.13-кесте.Тана-құнажын азықтандыру нормасы

Көрсеткіш	Ж а с ы, ай
	7-9	10-12	13-15	16-18	19-24	25-28
	Тәуліктік салмақ қосымы, г
	475	375	375	350	425	475
	Тірілей салмағы, кг
	150	190	230	260	300	380
Азық өлшемі	3,9	4,4	4,6	4,9	5,2	7,0
АЭ, МДж	38,2	38,8	41,1	46,2	60,8	66,5
Құрғақ зат, кг	4,5	5,4	5,6	6,0	6,4	7,6
Қорытылғанпротеин, г	365	405	420	435	460	755
Кант, г	330	365	380	390	415	680
Ас тұзы, г	22	26	30	35	40	53
Кальций, г	33	37	39	43	45	54
Фосфор, г	18	21	23	25 .	28	35
Темір, мг	270	325	335	360	385	455
Мыс, мг	36	43	45	48	51	61
Мырыш, мг	205	245	255	270	290	340
4.13-кестенің жалғасы
Марганец, мг	225	260	280	300	320	380
Кобальт, мг	2,9	3,5	3,7	3,9	4,2	4,9
Йод, мг	1,4	1,6	1,7	1,8	2,0	2,3
Каротин, мг	120	130	135	140	160	190
Д витамині, мың хө	2,7	3,4	4	4,7	5,4	6,5
Е витамині, мг	180	215	225	240	255	300

Ескерту.Бұл норма көрсеткіштері тірілей салмағы 400-450 кг сиырөсіруге бағытталған, тірілей салмағы 500-600 кг тартатын сиыр өсіру үшін олар 15-20% жоғарылатады.

Тана рационы өсу жылдамдығы мен салмақ қосымын сәйкес ай сайын қайта құрастырылады. Қыста тана мен құнажын рационын ірі және шырынды азықтарға, ал жазда жайылым отына негіздейді. Қыста олардың рационына, әр 100 кг тірілей салмағына шаққанда, 2-3 кг пішен, 5-6 кг сүрлем енгізіп, жемшөп қорының ыңғайына қарай пішен мен сүрлемді 6-12-айлық тана басына тәулігіне - 9-14 кг, одан ересектеріне - 15-20 кг пішендемемен ауыстыруға болады. Көк азықты тәулігіне... 7-9 айлық танаға - 18-22 кг, 10-12 айлығына - 22-26 кг, 13-15 айлығына - 35-40 кг жегізеді. Жемді мүмкіндігінше үнемдеп жұмсайды. Тана азығында сапалы пішен, пішендеме, сүрлем болса, бір жасқа толғанша тәулігіне - 0,2-0,5 кг жем беріп, ал рациондағы аумақты жемшөп сапасы төмен болса берілетін жем мөлшерін молайтып - 1-1,5 -ға, ал тұқымдық еркек танаға - 2-2,5 кг-ға жеткізіп, 600-650 г тәуліктік салмақ қосымын қамтамасыз етеді. Жалпы қоректілігі бойынша рацион ірі азығының 1/3 жаздық дақыл сабанымен, буаздығының соңғы 1,5-2 айында құнажынға берілетін сүрлемнің жартысын пішендемемен ауыстыруға болады. Дұрыс азықтандырылған тана 12-айлығында туғандағы салмағын - 7,5-8 есе, 18-айлығында – 11-12 есе ұлғайтады.

1-тапсырма. Азықтандыру нормативтері бойынша тәулігіне 450-500 г салмақ қосып, 165кг тартатын жәнеде тәулігіне 350-400г салмақ қосып, 220 тартатын тананың 1 кг салмақ қосымына жұмсалатын азық өлшемі мен қорытылатын протеинін есептеңдер.

4.2.4.Мүйізді ірі қара малынбордақылау

Тұқымға қалдырылғаннан тыс тана бастарын жеделдетеөсіріп (интенсивное выращивание) етке өткізу (сою) үшін - 3-4 айға, ал сақа мүйізді ірі қара малды - 2-3 айға бордақылауға қояды. Бордақылаудағы мүйізді ірі қара малды тірілей салмағы мен жоспарланған тәуліктік салмақ қосымына сәйкесазықтандырады (4.14-кесте).

4.14-кесте.Бордақылаудағы мүйізді ірі қара мал азықтандыру нормасы
(тәулігіне 1000 г салмақ қосқанда)

Көрсеткіш	Бордақылауға қойылған салмағы, кг
Көрсеткіш	200	250	300	350	400
Азық өлшемі	6,6	7,0	7,9	8,2	9,1
АЭ, МДж	55	61	69	74	85
Құрғақ зат, кг	5,6	6,4	8	9	10
"Шикі" протеин, г	960	1025	1030	1070	1210
Қорытылғанпротеин, г	960	1025	1030	1070	1210
Крахмал, г	690	730	870	905	1090
Қант, г	500	530	600	625	730
"Шикі" май, г	250	260	295	310	340
Ас тұзы, г	25	30	40	45	55
Кальций, г	30	35	43	45	49
Фосфор, г	16	20	23	26	27
Магний, г	11	14	17	19	22
Калий, г	45	54	61	68	75
Күкірт, г	20	24	26	30	31
Темір, мг	325	385	480	540	600
Мыс, мг	45	55	70	75	85
Мырыш, мг	245	290	360	405	450
Марганец, мг	215	255	320	360	400
Кобальт, мг	3,2	3,8	4,8	5,4	6,0
Иод, мг	1,6	1,9	2,4	2,7	3,0
Каротин, мг	105	140	155	170	190
Д витамині, мың хө	5	6	7	7,5	8
Е витамині, мг	135	160	200	225	250

Ескерту.Бордақылаудағы мүйізді ірі қара малдың тәуліктік салмаққосымы 1000 болмаса, орташа тәуліктік салмаққосуының әрбір 100 г айырмашылығынаазықтандыру нормасын 0,5 а.ө. есебінен қосылып не алынады.

Етке өсірілетін бұзаудың әрбір 100 кг тірілей салмағына... 1-ші айда - қоректілігі 2,4 а.ө. 1,9 кг; 2-ші айда- қоректілігі 2.1 а.ө. 1,8 кг; 3-ші айда - қоректілігі 1,4 а.ө. 2,3 кг; 4-айда - қоректілігі 1,2 а.ө. 2,5 кг; 5-6-ші айда - қоректілігі1,1 а.ө. 2,6; 6-айдан асқанда - қоректілігі 1 а.ө. 2,3-2,7 кі кұрғақ зат жегізіп, оның әр 1 а.ө.-мен... 1-3 айлығында - 125 г, ,3,-6 айлығында - 120 г, 6-9-айлығында - 110 г, 9-10-айлығында- 100 г, 12-18- айлығында - 90 г қорытылатын протеин жеткізілуін қадағалау қажет.
Мүйізді ірі қара мал бордақылауда арзан жом, барда, мезга секілді азықтық техникалық өндіріс қалдықтарын жәнесүрлем мен көк азықты кеңінен қолданады. Бордақылаудың алғашқы 20-25 күніндегі бастапқы кезеңінде малды бордақылау жүргізілетін негізгі азықты мол жеуге үйретеді. Бордақылаудың ортасындағы 40-60 күніндегі негізгі кезеңінде қолданылатын негізгі азықтымейлінше мол жұмсап, арзан жемшөп шығынымен бордақылаудағы малдың жоғары салмақ қосуын көздейді. Бордақылаудың соңғы (аяққы) 25-30 күніндегі аяққы кезеңінде негізгі азықтың тәуліктік көлемін біршама азайтып, оның орнына малдың тәбетін арттырып, ет сапасын жақсартатын пішен мен жем мөлшерін молайтады. Жазда малды арзан жайылым отына жайып семіртеді. Мүйізді ірі қарамалды бордақылау рациоңдарының үлгісі 4.15-кестеде келтірілген.

4.15-кесте.Бордақылаудағы мүйізді ірі қараны азықтандыру

рационы (бордақылауға қойғандағы тірілей салмағы — 350 кг, тәуліктік салмақ қосымы - 800-1000 г)

Азықтар	Жоммен бордақылағанда			Бардамен бордақылағанда
Азықтар	басында	ортасында	соңында	басында	ортасында	соңында
Негізгі азық, кг	30-40	45-40	35-30	40-45	50-45	40-35
Пішен, кг	-	-	1	-	-	2
Сабан, кг	3	3	2	4	4	1
Mелясса, кг	0,5	0,5	1	0,5	0,5	1
Кебек, кг	0,7	1,0	1,3	0,3	0,5	0,8
Жүгері, кг	0,2	0,3	0,3	0,2	0,3	0,3
Ас тұзы, г	30	40	50	30	40	50
Преци-питат, г	50	60	70	50	60	70

Кестеде жас мүйізді ірі қара мал бордақылауында берілетін жемшөп мөлшерін сақа мал бордақылағанда тірілей салмағына сәйкес бұдан да молайтып, бордақылаудың ортаңғы кезеңінде бір басқа тәулігіне берілетін жомды мөлшерін — 50-55 кг-ға, барда мөлшерін — 60-70 кг-ға жеткізіп, малдың салмақ қосымының өзіндік құны арзандатады. Мүйізді ірі қара мал сүрлеммен бордақыланса, оның тәуліктік мөлшерін бордақылаудың ортаңғы кезеңінде жас мал басына - 20-25 кг, сақа мал басына - 25-30 кг мөлшеріне жеткізеді.

1-тапсырма.Тірілей салмағы 300 кг, тәуліктік салмаққосымы 900 г қызылша жомымен бордақылаудағы бұқашық рационын жаздық бидай сабанын, арпажармасын, қант сірнесін (мелясса) қосып бордақылаудың ортаңғы кезеңіне құрастырыңдар. Нормаға жетіспеген протеин кемшілігін - карбамид, минералдық элементтер кемшілігін - қажетті кальций-фосфорлық қосындылар және микроэлементтер тұздарымен толықтырыңдар.
2-тапсырма.90күн орташа тәуліктік салмақ қосымы800 г бордақыланған өгізше басына жұмсалатын негізгі жом, барда азықтарымен, қосымша жұмсалатын пішен, сабан, жем шығынын есептеп, 1 кг салмақ қосымына жұмсалатын а.ө. өлшенетін азық шығынын шығарыңдар.

жүктеу/скачать 1,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 48 49 50 51 52 53 54 55 ... 66