Оптика сессия жауаптары! 1-деңгей
жүктеу/скачать 183,09 Kb.
|
| Ойыс донес (3)
Кос ойыс (4) Жазык ойыс (5) Донес ойыс(6) Егер бас оптикалык оське параллель жарык саулелерін тусірсек линзанын бас F фокусында жиналады. Бул нукте линзанын бас оптикалык осінде жатады. Линзанын екі жагында орналаскан екі бас фокусы бар. Линзанын фокустык жазыктыгы деп линзанын бас фокусы аркылы линзанын бас осіне перпендикуляр жургізілген жазыктыкты айтады. Линзада фокустык жазықтык екеу, ал косымша фокустар жазыктыгы шексіз. Жинагыш линзаны «↨», ал шашыраткыш линзаны «|» белгілеу енгізілген. 39.Оптикалық жүйелердің абберациясы. Оптикалык жуйе аберрациялары (латынша aberratіo – ауытку) – оптикалык жуйе аркылы алынган кескіндердін бурмалануы. Оптикалык жуйе аберрациялары оптикалык кескінді комескілендіреді, жиектерін турлі туске бояп, нысанмен уксастыгын бузады. Оптикалык жуйе абберциялары екі түрге болінеді: Геометриялык жане хроматтык. Хроматтык аберрация ортанын сыну корсеткішінін жарык толкынынын узындыгына тауелділігінен пайда болады. Онын салдарынан кескін турлі туске боялып корінеді. Оптикалык жуйе аберрацияларын толык жою мумкін емес. Бірак ар турлі адістер аркылы оны азайтып, кескін сапасын арттыруга болады. Геометриялык аберрацияга сфералык аберрация, кома, астигматизм, дисторсия жатады. Сфералык аберрация – нысаннын бір нуктесінен шыгып оптикалык жуйе аркылы онын осіне жакын жане одан шеткері отетін саулелердін бір нуктеде киылыспауы. Оптикалык оське колбеу тускен саулелер оптикалык жуйе аркылы откенде нукте кескінінін сопак дак болып тусуі кома деп аталады. Егер оптикалык жуйе аркылы отетін сфералык жарык толкыны деформацияланып, бір нуктеден шыккан саулелер бір нуктеде киылыспай, озара перпендикуляр екі кесінді бойына бір-бірінен біраз кашыктыкта орналасса, ондай аберрация астигматизм деп аталады. Дисторсия – кескіннін турлі боліктерінін сызыктык улкеюінін ар турлі болуынан нысан мен кескін сайкестігінін бузылуы. 40.Монохроматтық абберациялар. Монохромат жарык – бір жиіліктегі жарык тербелістері. Монохромат жарыкка жакын жарыкты спектральдык приборлардын (монохроматор, жарыксузгілер, т.б.) комегімен спектрлік сызыкты немесе спектрдін жінішке болігін боліп алу аркылы алады. Монохроматтылыгы оте жогары жарыкты лазерлер, сонымен катар еркін атомдар шыгарады. Аберрация-суретті жуатын айналар немесе линзалардын жарык саулелерін жою. Сфералык аберрация айна немесе линзанын кисык фокустауына байланысты тузіледі. Сырткы жиектеріне тускен саулелер линза немесе айна ортасына тусіп фокусталатын саулелер нуктесінде фокусталмайды. Демек, айна немесе линза аркылы жасалган суреттердін жуылуына акеп соктырады. Демек Монохроматты абберация дегеніміз бір жиіліктегі (бір түсті) линзалардын жарык саулесін жою кубылысы. 41.Хроматтық абберациялар. Хроматтык аберрация ортанын сыну корсеткішінін жарык толкынынын узындыгына тауелділігінен пайда болады. Онын салдарынан кескін турлі туске боялып корінеді. Оптикалык жуйе аберрацияларын толык жою мумкін емес. Бірак ар турлі адістер аркылы оны азайтып, кескін сапасын арттыруга болады. Хроматтык аберрация — жарык саулелері толкындарынын узындыгына байланысты, олардын линза аркылы откеннен кейінгі артурлі ара кашыктыкта жинакталуы натижесінде коріністін микроскоптагы ауытку қубылысы. Натижесінде микроскоп аланшасындагы коріністін шеткі жактары боялып, коріністін озі анык корінбейді. Тірі материяны бірінші болып микроскоп аркылы зерттеген агылшыннын онертапкыш галымы физик жане математик Роберт Тук 1665 жылы озі жасаган микроскоппен осімдік кабыгынын улпасын зерттеп, онын жасушалардан туратындыгын коргенмен, осыдан кейінгі 100 жылдан астам уакыт ішінде жануарлар мен осімдік жасушаларынын курылыс зандылыктарын толык зерттеуге микроскоптардын сапа жагынан курылымдык жеткіліксіздігі, ягни микроскоптардагы сфералык жане хроматтык аберрациялар (ауыткулар) мумкіндік бермеді. Тек, XVIII гасырдын аягы мен XIX гасырдын басында гана хроматтык линзаларга негізделген микроскоптардын жасалынуына байланысты, жануарлар мен осімдіктер организмдерін микроскоппен жогары денгейде зерттеуге мумкіндік туды. жүктеу/скачать 183,09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|