Организмдегі заттек және энергия алмасуы
Энергия тұтыну мен физикалық белсенділік
жүктеу/скачать 30,06 Kb.
|
№2
- Бұл бет үшін навигация:
- Нағыз энергия тұтынуға не әсер етуі мүмкін
Энергия тұтыну мен физикалық белсенділікКалорияларды есептеу кезінде физикалық белсенділіктің маңыздылығы туралы ұмытпау керек. Адамның физикалық белсенділігіне байланысты тағамдық калория қажеттілігін анықтаудың көптеген әдістері бар. Оның бірі - әрбір 2000 қадамға шамамен 100 калория қажеттілігіне жүгінеді. Дәрігерлердің ұсынысы бойынша, күнделікті 10 мың қадам жасау керек. Бұл шамамен 500 калорияны шығындауға, яғни, сіздің базальды зат алмасу жылдамдығыңызға қосымша калориялардың шамамен 30 пайызын жояды. Әрине, бұл көрсеткіш физикалық белсенді адамдарда әлдеқайда жоғары. Бұл жағдайда 30 пайыз емес, 50 болады. Калорияларды тиімді шығындау үшін қандай жаттығулар жасау керек? Жауап: Сізге ең ұнайтындарды. Себебі, мұндай белсенділік ең тұрақты болады, ол ұзақ мерзімді салмақ ұстауды қамтамасыз етеді. Жүгіру немесе серуендеу өте пайдалы болса да, бұлшықеттердің барлық топтарын үйлесімді дамыту үшін, мезгіл-мезгіл күш жаттығуларымен айналысу маңыздылығын айта кету керек. Бұлшықет салмағының төмендеуі зат алмасу төмендеуіне әкеледі. Сіз тұтынатын тағамдар, май жасушаларында оңай және тез сақталады. Бұлшықеттерді дамыта отырып, сіз базальды зат алмасу деңгейін едәуір арттыра аласыз, сәйкесінше бұл калория мен тұтынылатын тағам мөлшерін арттырады. Жалпы алғанда, азық -түлік калориясына қажеттілікті есептеу жыныс, жас, денсаулық жағдайы, физикалық белсенділік дәрежесі және бұлшықет салмағына байланысты жеке жүргізіледі. Нағыз энергия тұтынуға не әсер етуі мүмкін?Біздің организм механикалық құрылғы тәрізді, термодинамиканың әдеттегі заңдарына сәйкес өмір сүретіні туралы ақиқат кең таралған, яғни қанша энергия кіреді, сонша шығады, ал шықпайтыны организмнің бір жерінде шоғырланады. Басқа сөзбен айтқанда, егер сіз шығындануға қарағанда, аз калория тұтынсаңыз – салмақ тастайсыз, және керісінше көп тұтынып, аз шығындансаңыз – салмақ қосасыз. Шын мәнінде, өнімнің қаптамасына қойылған нақты калория мөлшерін есептеу әлдеқайда қиын. Бірдей калориялы екі тағам әр түрлі жолмен қорытылады. Әр организм калорияны әр түрлі өңдейді. Тіпті тамақтану уақыты да маңызды. Бұл тақырып бойынша неғұрлым көп зерттеулер жүргізілсе, калорияларды санаудың салмақты бақылауға немесе дұрыс тамақтануды сақтауға аз септігін тигізетінін түсіну дәлірек болады. Бір грамм көмірсу мен ақуыз шамамен бірдей энергияны қамтамасыз етеді. Сондықтан, бұл заттар пісірілу кезінде дәл осылай әрекет етеді. Бірақ, олар адам организміне енгенде, бұл калориялар мүлде басқаша әрекет етеді. Мысалы, сэндвичтен тістеп алыңыз. Біріншіден, ауыздағы сілекей әсерінен бұзылып, жұтылып, асқазанға түседі, содан кейін, бүкіл ас қорыту жолында өз қорытылу жолын жалғастырады. Ас қорыту кезінде, бутербродтағы ақуыздар, көмірсулар мен майлар өз кішігірім компоненттеріне бөлінеді де, триллиондаған организм жасушаларына қоректік молекулалар беріп, оларды қалпына келтіре отырып, аш ішектен қанға сіңіріледі. Бұл биологиялық элементтер (макроэлементтер) организмде әр түрлі рөл атқарады. Организмнің жауабына тамақтанатын уақыт әсерін тигізе алады. Кішкене салмақ тастасаңыз, организм зат алмасуды бәсеңдетіп, тіпті бұлшықеттің еріксіз және ұсақ қозғалыстарына жұмсалатын энергия шығынын азайту арқылы, оны қалпына келтіруге тырысады. Тамақтану мен ұйықтау режимі де өте маңызды. Түнде аз ұйықтау, сіздің денеңізде майдың көп жиналуына әкелуі мүмкін. Егер сіз 12-15 сағат ішінде аз мөлшерде тамақтанатын болсаңыз, сіз бірдей мөлшерде тамақтанғаннан гөрі көп салмақ жинай аласыз. Сондықтан, өзіңіздің энергияға деген қажеттілігіңізді білу маңызды болса да, қалай тамақтанатыныңыз жайлы ішкі сезіміңізге сенуіңіз керек. Тамақтан ләззат алуға ұмтылу, аштық сезімін құрметтеу, диетаны әртүрлі етуге ұмтылу, тағамның дұрыс таңдауына артықшылық беру маңызды. жүктеу/скачать 30,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|