Орындаушы: Кенжеғали Әлібайұлы
Оқушылардың жұмысын зерттеу
жүктеу/скачать 62,34 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Эксперимент. Э
| Оқушылардың жұмысын зерттеу. Оқушылардың жазба, бақылау жәнс графикалық жұмыстары, суреттері, пәндер бойынша дәптерлері, әр турлі тақырыптарға жазылған баяндамадары мен рефераттары және еңбек сабақтарында жасалған заттар зерттеушіні кейбір қажетті мәліметтермен қаруландырады. Осы жұмыстар оқушылардың дербес қабілетін оқуға және енбекке көзқарасы мен қатынасын, олардың теориялық және дайнындықтарын, осыған орай, мұғалімдердің де іс-әрекеттерін зерттеп анықтауға болады.
Зерттеуші оқушылардың жұмыстарына жан-жақты талдау жасайды. Сабақ барысында оқушылардың өз бетінше жұмыс істеуінің, олардың жаппай және дербес орындайтын жұмыстарын жургізуді және осы сияқты дидактикалық проблемаларды қолданудың тиімді жолдарын іздестіреді: Эксперимент. Эксперимент деп нақты жағдайды есепке алып, педагогикалық процесті зерттейтін ғилыми тәжірибені айтады. Педагогикалық эксперименттерге сүйеніп, зерттеуші оқытудың және тәрбиенің тиімді тәсілдері мен әдістерін, формалары мен мазмұнын тексереді. Экспернментті зерттеулердің нәтижелері, әдеттегі жағдайда жүргізілетін педагогикалық жұмыспен салыстырылады. Сондықтан эксперимент мәліметтерін салыстыру үшін екі объекті алынады. Олардың бірі— экспериментті, екіншісі — бақылау объекгісі деп аталады. Эксперименттік объектіде, мысалы, эксперимент зерттеушінің ғылыми жоба ұсынбасы бойынша, ал бақылау объектісінде — әдеттегі оқу бағдарламалары мен оқулықтарға сәйкес жүргізіледі. Мектеп жағдайында бір топ оқушыларды немесе толық сынып ұжымын мектептен тыс жағдайда өндірістік звено немесе бригаданы эксперимент объектісі етін, ал екінші бір топ оқушылардың иемесе толық сынып ұжымын, сол сияқты өндірістік звеноны немесе бригаданы объектісі етіп алуға болады. Зерттеу жұмысы нәтижелі болу үшін экспернментті және бақылау топтарындағы, сыныптардағы, бригадалардағы оқушылардың сан және сапа жағынан теңдестіріліп алынған жоө. Сонымен бірге мұғалімдердің қабілетінің білімі мен стажының да шамалас болғаны шарт. Педагогикалық экспернментті зерттеуші өзі жүргізсе белсенді эксперимент, ал зерттеушінің ғылыми жазба ұсынбасы бойынша екінші бір адам жүргізсе енжарлы эксперимент деп айтады. Соңғы кезде педагогиялық әдебиеттерде экперименттің бірнеше түрлері қолданылып келеді. Олардың бірі — табиғи эксперимент — бұл сыйыпты, бүкіл ұжымды оқу – тәрбие процесін бұзбай, педагогикалық проблемаларлы зерттеу үшін әдеттегі жағдайларда жүргізіледі. Мектептердегі озат тәжірибелерді зерттеу барысында пайда болын болжамды анықтау үшін тексеру эксперименті қолданылады. Мысалы, педагогикалық ғылыми-зерттеу ннстнтуттары жаңадан жасалған оқулықтардың немесе оқу бағдарламаларының тиімділігін арнаулы мектептерде тексеру эксперименті арқылы зерттейді. Тұтас педагогикалық процестің мазмұнын, ұйымдастыру формадарын, принциптері мен әдістерін жаңадан құру үшін арнаулы эксперимент жүргізіледі. «Мұны жасампаз эксперименті деп атайды. Экспернментті жасанды жағдайда да жүргілуге болады. Кейде жете бақылау мен тексерудің нәтижесінде оқыту мен тәрбиенің кейбір әдістері мен тәсілдеріне өзгерістер енгізуге болады. Бұл жағдайда педагогикалық құбылыстарды ұқмптылықпен бақылау үшін сынып ұжымынан бір топ бала бөлініп алынады да, олармен арнаулы экспернмент жүргізіледі. Эксперимеиттің мұндай түрін лабораториялық эксперимеит деп атайды. Әрбір экспернменттің мақсаты зерттелетін тақырыптың сипаты мен мазмұнына, ал мерзімі — мақсатына байланысты. Эксперимент басқа ғылымн-зерттеу әдістеріне қарағанда жақсы нәтиже береді. Бірақ экспернменттің барысында ғылыми материалдарды толықтырып жинақтау үшін бақыдау, әңгіме, құжатрмен танысу сияқты зерттеу здістері де қолданыдады. Сонымен бірге, зерттеу барысында техннкалық құралдардың да кеңінен пайдаланылғаны жөн. Соңғы кезде педагогикалық әдебиеттерде материалдық және киберникалық зерттеу әдістерін пайдалану мәселелері сөз етіле бастады. Бұл әдістерді қолданудың кейбір тәсілдері Ительсонның кітабында көрсетілген. Математикалық және кибернетнкалық әдістер техннка мен жаратылыстану ғылымдарында кеңінен қолданыла бастады. Осы әдістерге сүйеніп, киберне-тиканық, математикалық статистиканың, ықтималдықтар теориясының жетістіктерін педагогикалық зерттеулерде пайлдлануға болады, бірақ, педагогикалық ғылымда бұл әдістерді қолдану мәселелері әлі өз дәрежесінде шешілген жоқ. Өйткені, педагогикалық құбылыстардың сапалық өзгерістері мен өзара сандық байланыстарын арнайы өлшеу арқылы анықтау өте күрделі проблемалардың бірі. Мысалы, сабақ процесіндегі қабілетін, белсенділігін немесе құлықтық сапасы (патриотизм мен интернационализм, адалдық пен шындық) сияқты педагогикалық құбылыстарды өлшеуге боларма еді? Әрине, бұл сұраққа бірден болады деп жауап беру мүмкін емес. Себебі, баланың іс-әрекеті, мінезқұлқы оның әлі де толық танылмағаны психикасына байланысты. Ғылыми педагогикалық зерттеу әдістері тек қана ғалымдардың төл ісі болман, барлық мұғалімдердің игілігіне айналуы қажет. Мұғавлім өз жжұмысында зерттеу әдістерін ғылыми негізде меңгеріп, социология және психология ғылымдарының әдістерімен ұштастырып жүргізе білгенде ғана өзінің және басқа мұғалімдердің тәжірибелерін жан-жақты зерттей алатын болады. жүктеу/скачать 62,34 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|