2010 жылғы 7 желтоқсандағы 2011–2020 жж. арналған ҚР БҒДМБ.
2016 жылғы 1 наурыздағы 2016–2020 жж. арналған ҚР БҒДМБ.
2019 жылғы 27 желтоқсандағы 2020–2025 жж. арналған ҚР БҒДМБ.
29
Мектептегі білім беруді жаңғырту: теңсіздікті жеңу векторы
2-тарау
Жоғарыда келтіріліген бағдарламалық міндеттерден, 2010 жылдан бастап 12-жылдық
оқытуға көшуді жүзеге асыру, ШЖМ проблемаларын шешу және инклюзивті білім беруге
назар аудару маңызды болғандығын көруге болады. 2015 жылдан бастап басымдықты
бағыттар өзгереді, білім берудің жаңартылған мазмұны, инфрақұрылымдық даму, педагог
мәртебесін арттыру және білім алушыларды рухани-адамгершілік құндылықтарына
тәрбиелеу бойынша реформалар басталады. Бүгінгі таңда мұғалім мамандығына сұранысты
арттыру, қолайлы педагогикалық жағдай жасау және мектептер арасындағы өңірлік және
аумақтық белгілер бойынша алшақтықты қысқарту өзекті болып отыр.
Толық көрініс үшін 2000 жылдың 30 қыркүйегінде қабылданылған «Білім беру»
Мемлекеттік бағдарламасының мәтіндері қайта ой елегенінен өткізілді, 2005 жылға дейін
есептелінген бұл бағдарламада ШЖМ-ға көп көңіл бөлінген, әрі ШЖМ-да білім беру сапасын
арттыру және оларды іске асыру бойынша шаралар қабылдау үшін ауқымды міндеттер
қойылған. Заң жүзінде күшін жойған бұл құжатта, ШЖМ-ге қатысты міндеттердің жеке тобы
қарастырылған:
«– ауылдық мектеп пен ШЖМ-нің тиімді моделін әзірлеу және оны кезең-кезеңімен
енгізу;
– ШЖМ үшін педагог кадрларды даярлау және қайта даярлау;
– ауылдық жерлерде педагог кадрлардың еңбек тұрақтылығын қамтамасыз ету;
– әдістемелік әдебиеттерді басып шығару, ШЖМ оқу-тәрбие процессіне арнайы
әдістемелік құралдар мен технологияларды енгізу;
– ауыл мектептерін материалдық-техникалық қамтамасыз етуді жақсарту
жөніндегі шаралар кешенін әзірлеу;
– оқытудың инновациялық әдістері мен арнайы ұйымдастыру нысандарын
енгізу жолымен ауылдық мектептерде оқыту деңгейін арттыру, оқушыларды
шығармашылыққа ынталандыру және дарынын ашуға ықпалдасу;
– ШЖМ оқу процессінде қашықтықтан оқыту әдістерін әзірлеу және игеру;
– ауыл мектептері мен ШЖМ-ды басқару тиімділігін арттыру»
69
.
Тек бағдарламалық құжаттарда көрсетілген міндеттерден, 2000-ші жылдардың
басында ШЖМ-ға оқу орындарының ерекше түрі ретінде, өзгеше көзқарас болғанын айқын
байқауға болады. ҚР БҒДМБ 2011-2020 жж. «ШЖМ проблемасын шешу» – ШЖМ-нің бір
міндетіне ғана арналған. Келесі бағдарламаларда ШЖМ мәселелері бойынша сұрақтар
көтерілген жоқ. Расымен солай ма? Бұған жоғарыда аталған бағдарламалардың мақсаттары
мен міндеттеріне қол жеткізудің негізгі шешімдері мен тәсілдерін қарастыру арқылы көз
жеткізе аламыз.
ҚР БҒДМБ 2011–2020 жж. міндеттеріне сәйкес ШЖМ-да білім беру сапасын арттыру
мәселелерін шешуге келесі іс-шаралар ықпалдасуы тиіс болды: 2010 жылы ШЖМ-ды дамыту
республикалық орталығы құрылды және 2011 жылдан бастап Ы. Алтынсарин атындағы
Ұлттық білім академиясының құрамына құрылымдық бөлімше ретінде кірді, педагог
қызметкерлердің біліктілігін арттыруды жүзеге асыратын ұйымдар жанынан 14 өңірлік
орталық құрылды, 2013 жылғы 17 қыркүйекте ШЖМ қызметінің Типологиялық ережесі
қабылданды; ШЖМ даму Концепциясы мен «Мектептері жоқ елді-мекендерде тұратын білім
алушылар мен тәрбиеленушілерді мектептерге ақысыз және қауіпсіз апару және әкелу»
стандарты әзірленді.
69
2000 жылғы 30 қыркүйектегі «Білім беру» мемлекеттік бағдарламасы.