Саяси жағдайы
Саяси жағдайы
Қарақытай,
Қыпшақ хандығы
Монғол
империясы
|
● Орта Азиядағы Қарахан иеліктерін жаулап алуды бастайды
●1137ж.Ходжент маңында қарахан әскерін жеңеді
●1141ж.Қатуан шайқасында селжұқтармен біріккен қарахан әскерін тағы жеңіп,Бұхарға басып кіреді
●Қарахандықтар вассалы болып, алым-салық төлеуге мәжбүр болады
●Хорезмді жаулап алады, Хорезмшах жылына 3000 алтын динар төлеуге мәжбүр болады
●1171-1172ж.Хорезмге салық төлеуді
тоқтатқаны үшін қайта жорыққа шығады
●1198-1204ж.Ауғанстан жеріндегі гурид тайпаларымен соғысып, жеңіледі
●1208ж.шығыста наймандардан жеңіледі
●1210ж Хорезмшахы қарсы шығады
●1212ж.Қарақытай өкіметі құлайды, билік найман ханы Күшліктің қолына өтеді.
|
●ХІғ.бастап Қазақстанның Жетісудан басқа жерлерінің бәріне қыпшақтар ие болды
●Оғыздарды жеңгеннен кейін шекарасын Еділге дейін кеңейтті.
●Қыпшақтарды орыс деректерінде «половшылар» деп атаған,венгрлер «кундар» немесе «командар» деп атаған.
●Хорезммен ұзақ соғысты, хорезм қыпшақтарды ислам дініне тартқысы келді
●ХІІІ ғ.басында Сыр бойы қалалары үшін Хорезм шахы Мұхаммедпен соғысады
● Екі елдің жауласуын монғолдардың жаулап алуы тоқтатады
●Қыпшақ хандығы ХІІІ ғ.басында монғолдар шабуылынан құлайды
|
●1207-1208.үлкен баласы Жошы Енисей қырғыздары мен Сібір халықтарын басып алады
●1207-1209ж.Таңғұттарды, Тұрфан княздігін, ұйғырларды бағындырады
●1211-1215ж.Қытайды басып алып, соғыс техникаларын қолға түсіреді
●Орта Азия мен Қазақстанға көз тігеді
●1217ж.Күшліктің Жетісудағы иеліктерін басып алуға Жебе ноянды аттандырады
●Жебе ноян діни қысым жасамау ұранын басшылыққа алып,жергілікті халықтан қолдау табады
●1218ж.монғолдар Жетісуға кіреді
●Шығыс Түркістан мен Жетісуды басып алғаннан кейін Қазақстанның оңтүстігі мен Орта Азияға жол ашылды
● «Отырар опаты» оқиғасы – 1218ж.Отырар билеушісі Қайырханның (Ғайыр хан) 450 адамнан тұратын 500 түйелік сауда керуенін Хорезмшахпен келісіп, тнап алады, бұл оқиғаны сылтау еткен Шыңғысхан соғыс ашады.
●1219ж.150 мың монғол әскері Ертістен Сырдарияға келеді
●Шағатай мен Үгедей Отырарды қоршайды
●Жошы Сырдың төменгі ағысындағы қалаларға аттанады
●Төле Бұхара қаласына аттанады
●Отырар 6 ай берілмейді,Хорезмшах көмекке жіберген Қараша –хажиб қақпаны ашып бергеннен кейін жеңіледі
●Сығанақ 3 ай, Ашнас 15 күн берілмейді
●1219-1220ж.Сыр бойы қалалары толық монғол иелігіне көшеді
●Шыңғысхан Қазақстанды 5 жылда, яғни 1219-1224 ж.жаулап алды
|
