Болымды және болымсыз етістіктер
Болымды етістіктер болымды мәнді білдіреді. Мысалы: келді, беренбіз, отыр, тұрды, жүреді т.б.
Болымсыз етістіктер негізгі етістіктере - ма, -ме, - ба, -бе, -па,-пе жұрнақтары жалғануы және болымды етістікке жоқ, емес сөздерінің тіркесуі арқылы жасалады
Мысалы: бар-ма, кел-ме, айт-па, жаз-ба айтқан емес, кеткен жоқ т.б.
Тапсырма №1
Болымды етістіктен болымсыз етістік жасаңдар.
Үлгі: асық-асықпа,...
Асық,жүгір, шула, айқайла, тарық, екшік, бөел,сүрін,күл,жағалас, сыз, теп,ұмыт,жоғалт,атта, секір,боя,өшір,қи,ал,аш,тасы,сұра,төк.
Тапсырма №2
Берілген сөздердің қайсысы негізгі етістік, қайсысы туынды етістік екенін анықта.
Шығар, жаптыр, отыр,жазғыз,жар,өргіз,буландыр,барған,жүір,сөйле,оқы,ал,келтір,кешір,жарып, келетін, айт, төсе,ағарту, жеткен, қайт,қал, аула, ұста, біл,көр,үйрен, көмектес, жалқауланба.
Тапсырма №3
Көп нүктенің орнына туынды етістіктерді қойып жаз,мақал-мәтелдерді орыс тіліне аудар.
1.Досы көппен ...,
Досы азбен ... .
... досыңа, ... басыңа.
Дос тұтқанды ... .
Керекті сөздер: қадірле, келер, сырлас, күлме, сыйлас.
Тапсырма №4
Мақал-мәтелдердегі етістіктердің мағынасын анықта. Болымсыз етістіктердің қалай жасалғанын айт.
Ақыл азбайды, білім тозбайды.
Өрен білсең, өлмейсің.
Жауға жалынба, досқа тарылма.
Жігіттің жұмсаған күшін сұрама, істеген ісін сұра.
Жаманға сырыңды айтпа,
17
Сырыңды айтсаң да, шыныңды айтпа.
Жақсы ксі өлмесін, жамандықты көрмесін.
Тапсырма №5
Берілген сөйлемдердің дұрыс аудармасын тап.
I.В одну дыру холодный ветер входит, в другую выходит.
Суық жел біресе кіреді, біресе шығады.
Ал маған жылу қалады.
Бір тесіктен суық жел кіріп, қайта шықты.
Сен қалай тоңбайсың?
Суық жел бір тесіктен кіріп, екіншісінен шығады.
Достарыңызбен бөлісу: |
