Өтемісова гүлмира Жеткергенқызы КӨнерген аталымдар


сарбаз  лап қойды  (Жамбыл).  Сардар



Pdf көрінісі
бет317/393
Дата14.10.2023
өлшемі2,71 Mb.
#114284
1   ...   313   314   315   316   317   318   319   320   ...   393
сарбаз 
лап қойды 
(Жамбыл). 
Сардар 
− 1) сарбаздың басшысы, жасақ басы, қолбасшы; 2) көшбасы, 
жетекші.
Парсы тілінде 
сар-дар
– 
бас қолбасшы, соғыс жетекшісі, командир
дегенді білдіреді 
(ПРС., М., 1960, 280).
Орысбай, Есіркеген, Басқар, Сайын, 
Сараптың 
сардары
едіңдер-ау салауатты-ай! Үркімбай – ат баласы, тұқым еді, 
Жау десе міне шапқан жарау аттай!
(Ерімбет). 
Аңғысын осыны айтқанды, 
Құбыл жан-жағына қарады. Еңселері түсіп, қипақтаған 
сардарларды
көргенде, 
«Аңғысын досымның айтқаны рас шығар» деп ойлады 
(Нұртуған).
 
Саржа 
− 1) ерте кездегі қару-жарақтың бір түрі; 2) жер өлшейтін 
ағаштан жасалған құрал. 
Сарыжа 
дегенді өткен ғасыр лексикографы 
Л.Будагов былайша анықтайды: қазақша 
саржа
, шағатайша 
сары йай
сүйекпен 
әшекейленген, сарыға боялған 
жақ
(лук) 
(Будагов Л. З. Срав. сл. тур. -тат. 
нар. т. І, СПб., 1869, 686). 
Бұл қарудың атауының көне түрі қазақша 
сарыжа 
күйінде сақталған, осы сөз келе-келе «жаңашаланып», 
саржай,
одан барып 
саржан
түріне де көшкені анық байқалады
(Сыздықова Р. Сөз. сөй. 1980, 


222 
101).
Қылды Едіге жігерді Шалқалап жатқан қалмақтың, Қолтығының 
астынан, 
Саржамен
тартып жіберді 
(Нұртуған).
«Шақырып Шаһизаданы
келтір! − деді, Тез апар дар түбіне қара бассын!» Жөнелді екі жәллет 
шақырмаққа, Асынып қылыш, мылтық, 
сарыжасын 
(Ерімбет)
. Ежелгі жауым 
сен едің күліңді көкке ұшырсам... – дей бергенде сынға іліктіре алмай жүрген 
хан мергеннің дәлдеп тартқан 
саржасы
батырдың көзінен қадалыпты, екінші оқ 
өкпеден өтіпті 
(Ғ. Сыланов).
Бір күні ханның баласы мен уәзірдің баласы
екеуі
саржа
атып ойнап жүргенде хан баласының атқан оғы ханның
екінші әйелінің отыратын ордасының ішіне барып түсіпті 
(«Қазақ
ертегілері»).
Қасы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   313   314   315   316   317   318   319   320   ...   393




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет