Ағза тіндерінде тоқтаусыз липидтер жаңаланып тұрады. Адамдарда ең көп мөлшер құрайтын липидтер- үшацелиглицерин, олар 2-18 тәулігіне жаңаланып тұрады. Кетон денелерінің түзілуі (кетогенез) бауырдың митохондриясында өтеді.Кетон денелеріне-ацетоацетат, β-гидрокси-бутират және ацетон жатады. Кетон денелері гидроксиметилглутарат айналымында синтезделінеді содан соң қанға түседі. Қалыпты жағдайда қанда 0,4-0,6 ммоль/л болады.
Холестеріннің түзілуі күрделі анаболикалық процесс. Холестериннің түзілуіне ацетил КоА 18 молекуласы және 35 фермент қатысады, үш кезеннен турады.
мевалон қышқылының тузілуі;
мевалон қышқылының скваленге өтуі;
Скваленнің холестеринге өтуі.
Холестериннің түзілуі гиалоплазма және эндоплазматикалық торда өтеді.
Бауырда синтезделген холестерин ТТЛ, ТЖЛ және ТӨТЛ арқылы тасымалданады. Холестерин ағзада биологиялық мембрананың құрылысына, өт қышқылдарының түзілуіне, стероидты гормондардың және Д- витаминнің түзілуіне қажет.
Липидтер алмасуының негізгі патологиясы болып холестеринге байланысты-атеросклероз.
Атеросклероз – холестериннің артерияларда жинақталуы. Гиперлипопротеинемияның үш түрі кездеседі.
гиперхолестеринемия;
гипертриглицеринемия;
аралас түрлері.
Қанда холестериннің мөлшері жоғарылап кетсе бүйректе тас пайда болуы мүмкін. Тас пайда болу себебі холестерин (70%) және биллирубин (30%) қосылып тұнбаға түседі.
4.Иллюстрациялы материалдар. «Көмірсулар алмасуы. Гликолиз. Көмірсулардың пентозо-фосфаттық жолмен ыдырау. Глюконеогенез» тақырыбы бойынша презентация
«Гликолиз бен гликонеогенез» кестесі.
«Глюкозаның азробты өзгеруінің энергетикалық балансы» кесте.