Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар ман­ПВ» бас па сы, 2018. 304 б



Pdf көрінісі
бет134/199
Дата18.10.2023
өлшемі13,17 Mb.
#117933
түріКнига
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   199
Кү­ті­ле­тін­нә­ти­же
а ра ра ты қып с д р
 
 лақ ма т с р
 
 с л д та ы т
ты с р
 т л
ма т р ст р
са лыс ты ра ала сы дар
 
л т р ма т т
ма т р с рту 
д с т р ата ала
сы дар
 
л т р ма т т р д
қ л да у а мы сал дар 
л т р ала сы дар
 
л т р ма т т
р л мыс ст у 
пр п т с д р
ала сы дар
р л қа да лық с л
ба сы са ла ала сы дар
Өз­тәжірибең
ок­к ­ і­нен ­ лект­р­ма ­н т-
тен ­реос­тат­тан­т ­ра­тын­
ті ­бек­қ ­рың­ ар ­ а ­н т­
тіл­ ені­ ­не­сы ­ғы ­ты­
па ­ а­ла­нып ­то­ы­бар­
ар­ғы­ның­ма ­н т­ рі­сі­нің­
ар­ғы­ а­ғы­ток­к ­ і­не ­ ар-
ғы­ға­ е ­ін­і­ара­қа­ ық­тыққа­
­не­ е­к е е­т у­ел­ і­лі­ін­
ерт­тең­ ер
А
208
208
жа 
жа 
м
м
аг нит
аг нит
сы 
сы 
зық та ры 
зық та ры 
Р
рай 
рай 
ық.
ық.
ба 
ба 
Р
ғы ты на
ғы ты на
шарғы 
шарғы 
ның
ның
жа 
жа 
қын да та мыз.
қын да та мыз.
аг нит
аг нит
М
ның маг
ның маг
Шарғы ның
Шарғы ның
тық шы лы ғы
тық шы лы ғы


оның
оның
рас ты рай ық.
рас ты рай ық.
Шарғы
Шарғы
Шарғы 
Шарғы 
ның
ның
пер 
пер 
А
ның маг
ның маг
нит өрі
нит өрі
Шарғы ның
Шарғы ның
м
м
аг нит
аг нит
оның
оның
АН
бар.
бар.
өзг
өзг
Н
ар-
ықтыққа
л ілі ін
-
ну 
ну 
ға
ға
ниттерге
ниттерге
П
ана 
ана 
ғұр лым
ғұр лым
Жі ңіш ке
Жі ңіш ке
дің
дің
м
м
аг нит
аг нит
ор 
ор 
ны ға ды.
ны ға ды.
ға
ға
бо
бо
ПВ
лер ді
лер ді
жақ 
жақ 
ас са ны
ас са ны
мүл 
мүл 
дем
дем
по
по
лю сі
лю сі
жа 
жа 
ғұр лым
ғұр лым
қар қын ды
қар қын ды
Жі ңіш ке
Жі ңіш ке
б
нәтиж
нәтиж
есінде
есінде
тұрақты
тұрақты
м
м
агнит
агнит
түр
түр
ліше
ліше
әрек
әрек
еттесетіні
еттесетіні
мір,
мір,
шой 
шой 
ар та ды,
ар та ды,
а
33,
33,
өрістерінің
өрістерінің
ор
ор
тақ
тақ
есінде
есінде
т
т
огы
огы
агнит
агнит
с
және
және
өрістерінің
өрістерінің
күш
күш
сызықт
сызықт
33,
33,
149­с
149­с
уретті
уретті
тақ
тақ
п
түр
түр
лі зат
лі зат
тар
тар
мен өза
мен өза
ра әре
ра әре
кет
кет
т
т
огы
огы
а
а ны
а ны
ар
ар
өрі сі
өрі сі
кү шейеді.
кү шейеді.
тар
тар
дан 
дан 
с
өрі 
өрі 
сі
сі
бо
бо
лған
лған
ж
ж
оқ.
оқ.
м
м
аг нит
аг нит
өрі 
өрі 
сі
сі
ар
ар
т қан
т қан
к
к
кү шейеді.
кү шейеді.
ы
сі
сі
әл 
әл 
сіз
сіз
оқ.
оқ.
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


209
қол жет кі зу ге бо ла ды. Де мек, тіз бек те гі ток кү ші нің азаюына орай шарғы ның 
маг нит өрі сі де әл сі рей ді. 
Ток кү ші арт қан да то гы бар шарғы өрісінің әсе рі 
де ар та ды азай ған да әл сі рей ді
.
Тіз бек те гі ток кү шін та ғы да арт ты рып, шарғы да ғы ток тың ба ғы тын өз гер­
тейік, сон да маг нит тіл ше маг нит өрі сі нің ба ғы ты қа ра ма­қар сы ба ғыт қа 
өз гер ге нін көр се те ді. 
Маг нит өрі сі нің ба ғы ты өт кіз гіш те гі ток тың ба ғы­
ты на тәу ел ді.
Шарғы ны ора мы кө бі рек бас қа шарғы мен ау ыс ты рып, тіз бек те гі ток 
кү ші нің мә нін өзгеріссіз қалдырайық. Маг нит тіл шенің шарғы ның магнит 
өрісімен әрекеттесу қашықтығы бі рін ші тә жі ри бе ге қарағанда үлкен болады. 
Маг нит тіл ше маг нит өрі сі әсе рі нен күш сы зық та ры бой ымен орнығады. 
Орам са ны арт қан сай ын шарғы ның маг нит өрі сі де кү шейеді.
Шарғы ға фер ро маг не тик тен жа сал ған өзек ше ні кір гіз ген де, оның маг нит 
өрі сі ана ғұр лым кү шейеді.
Өзек ше – шарғы ның іші не кір гі зіл ген те мір өзек (стер жень).
Өзек ше сі бар шарғы ны 
элект р маг нит
 деп атай ды.
Элект р маг нит тех ни ка да кең қол да ныс тап ты, өйт ке ні оның маг нит өрі сін 
бас қа ру оңай. Тіз бек ті ток тан ажы рат қан кез де элект р маг нит тің жұ мы сы тоқ­
тай ды.
III Элект р маг нит тер ді тех ни ка да қол да ну 
Тұ рақ ты маг нит терге қара ған да электр маг нит­
тер дің мынадай ар тық шы лық та ры бар: олар оңай 
жа са ла ды, қыз ме ті мен кө ле мі не қа рай әр түр лі 
бо ла ды. Элект р маг нит тер тех ни ка да әр түр лі жағ­
дай да қол да ны ла ды. Элект р маг нит ті кө тер гіш 
кран зау ыт тар да бо лат пен шо йын нан жа сал ған 
зат тар ды кө те ру және бір орыннан екінші орынға 
ауыстыру үшін қолданылады (154­су рет). Маг нит­
ті се па ра тор лар ды құ ра мын да те мі рі жоқ де не ден 
те мір ру да ла рын ай ыру үшін қол да на ды (155­су­
рет). Те міржол дар да ғы «маг нит тік жас тық ша ны» 
жа сау үшін де элект р маг нит тер ді қол да на ды 
(156­су рет). Элект р маг нит кө ме гі мен электр қо­
ңы ра уын іс ке қо са ды (157­су рет). Электр маг нит 
тіз бек ті ав то мат ты түр де бас қа ру ға ар нал ған 
құ рыл ғы элект р маг нит тік ре ле нің не гіз гі де та лі 
бо лып та бы ла ды 
(158­су рет). 
Э
лект р маг нит тіз бе­
гін қос қан кез де зә кір (якорь) (2) өзек ше ге (1) 
154-су­рет.­
Маг нит ті кө тер гіш 
кран
ерро­ 
магнитті 
бөлшектер
N
Кіріс
илиндр
Тазартылған
өнім
Магнит
155-су­рет.­
Маг нит тік се па ра тор
А
құ 
құ 
рыл ғы
рыл ғы
құ 
құ 
құ 
б
б
о лып
о лып
б
бб
т
т
гін
гін
қо
қо
с қан
с қан
Р
(156­с
(156­с
у рет).
у рет).
ңы 
ңы 
ра уын
ра уын
ңы 
ңы 
ңы 
іс 
іс 
тіз 
тіз 
бек ті
бек ті
ав 
ав 
то мат ты
то мат ты
рыл ғы
рыл ғы
э
э
лект р маг нит тік
лект р маг нит тік
э
ээ
т
т
а бы ла ды
а бы ла ды
М
е па ра тор лар ды
е па ра тор лар ды
у да ла рын
у да ла рын
е міржол дар да ғы
е міржол дар да ғы
үшін
үшін
де
де
э
э
лект р маг нит тер ді
лект р маг нит тер ді
у рет).
у рет).
Э
Э
лект р маг нит
лект р маг нит
ке
ке
қо
қо
А
бо
бо
те ру
те ру
және
және
бір
бір
үшін
үшін
қо
қо
лданылады
лданылады
е па ра тор лар ды
е па ра тор лар ды
құ 
құ 
ра мын да
ра мын да
құ 
құ 
құ 
у да ла рын
у да ла рын
ай 
ай 
ыру
ыру
е міржол дар да ғы
е міржол дар да ғы
Н
мен
мен
лект р маг нит тер
лект р маг нит тер
те
те
х ни ка да
х ни ка да
л да ны ла ды.
л да ны ла ды.
Н
Э
Э
лект р маг нит ті
лект р маг нит ті
бо
бо
лат
лат
пен
пен
шо 
шо 
бір
бір
орыннан
орыннан
-
ле мі не
ле мі не
х ни ка да
х ни ка да
П
ни
ни
ка
ка
да қол
да қол
қара 
қара 
ған да
ған да
э
э
лектр маг нит
лектр маг нит
тық шы лық та ры
тық шы лық та ры
бар:
бар:
қа 
қа 
В
л да ныс
л да ныс
рат қан
рат қан
к
к
ез де
ез де
да
да
ну 
ну 
б
б
зілген темір өзек (стер
магнит
маг
 деп атай
нит
ап ты,
ап ты,
өйт 
өйт 
а
кір 
кір 
а
мір өзек (стер
с
қарағанда
қарағанда
зық та ры
зық та ры
бой 
бой 
ымен
ымен
кү шейеді.
кү шейеді.
кір 
кір 
гіз ген де,
гіз ген де,
п
у ыс ты рып,
у ыс ты рып,
шарғы 
шарғы 
ның
ның
қарағанда
қарағанда
үлк
үлк
ен
ен
ымен
ымен
а
ток
ток
 тың
 тың
ток
ток
ток
тіз 
тіз 
бек те гі
бек те гі
ның
ның
с
ғы тын
ғы тын
өз 
өз 
гер
гер
ра ма­қар сы
ра ма­қар сы
ба 
ба 
ғыт қа
ғыт қа
 тың
 тың
ба 
ба 
ғы­
ғы­
ы
ның
ның
әс
әс
е рі
е рі
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


210
тар ты ла ды жә не қуаты жоғары жұмыс тізбегінің контактілерін тұ й ық тай ды (3). 
Э
лект р маг нит тіз бе гін ажы рат қан кез де се ріп пе (4) зә кір ді бас тап қы қа лып қа қай та­
ра ды, жұ мыс іс теп тұр ған тіз бек үзі ле ді де, оның жұ мы сы тоқ тай ды.
2
1
3
1) Сызықты электр 
қозғалтқыштың статоры
2) Бағыттаушы электрмагнит
) Көтергіш электрмагнит
156-су­рет.­
Маг нит ті жастықшадағы пой ыз
 
 
1
4
3
2
157-су­рет

Электр қо ңы рау
158-су­рет.
 Элект р маг нит тік ре ле нің құ ры лы сы
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. То гы бар шар ғы ның маг нит өрі сі нің күш сы зық та ры қан дай? Олар дың ба ғыт-
та рын қа лай анық тай ды?
2. То гы бар шар ғы ның маг нит өрі сі нің әсе рін қан дай әдіс тер мен кү шей ту ге 
бо ла ды?
3. Элект р маг нит тер де ге ні міз не?
4. Элект р маг нит тер қан дай салаларда қол да нылады?
Тап­сыр­ма
8-су­рет­тер­ е­
бе ­не­лен­ен­қ ­рыл­ғы­лар-
ың­ мыс­істеу­пр н­ ­пін­
т ­сін­ і­рің­ ер
А
210
210
Р
Р
3.
4. Элект


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   199




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет