Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар манПВ» бас па сы, 2018. 304 б
жүктеу/скачать 13,17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 145-сурет. Маг нит тіл шені қол да нып күш сы зық та ры ның ба ғы тын анық тау А
- V «Бұр ғы» жә не «оң қол» ере же ле рі
- Егер бұр ғы ның үде ме лі қоз ға лыс ба- ғы ты өт кіз гіш те гі ток ба ғы ты мен бір дей бол са, он да бұр ғы тұт қа сы ның ай нал
- Егер 90 о -қа қайырылған бас бар ма- ғы мыз сымдағы ток ба ғы тын көр се те- тін болса, он да сымды қап сы ра ұс та ған
- 146-сурет. Бұр ғы ере же сі бойын ша маг нит өрі сі нің ба ғы тын анық тау I B 147-сурет.
- VII Күш сы зық та ры ның ба ғы ты. Шарғы ның по люс те рі
- Егер бұр ғы ның тұт қа сын шарғы ора- мын да ғы ток тың ба ғы ты мен ай нал- дыр сақ, он да оның үде ме лі қоз ға лы сы
- Егер оң қолымызды шарғыға тигізбей, төрт сау са ғы мыз он да ғы ток тың ба ғы- тын көр се те тін дей етіп ұс та сақ, он да
| 145-сурет.
Маг нит тіл шені қол да нып күш сы зық та ры ның ба ғы тын анық тау А 204 204 жә жә Маг Маг нит нит әрі әрі Â Â Р көр се тіл ген, көр се тіл ген, ба ба ра ра ба ба ба жат қан жат қан Осылай Осылай жә жә не не айқыш айқыш нит нит өрі өрі М ебенің ебенің ғы тын ғы тын өз өз ге рт сек, ге рт сек, ра мақар сы ра мақар сы ба ба ғыт қа ғыт қа ок тың ок тың ба ба ғы ты ғы ты көр се тіл ген, көр се тіл ген, бұл бұл жат қан жат қан жебенің жебенің А бо бо л са, л са, сай мыз. сай мыз. 145, 145, тіл тіл ше ше нүк нүк те мен те мен нүк нүк нүк ебенің ебенің ұшы» ұшы» делік делік ге рт сек, ге рт сек, м м ғыт қа ғыт қа Н ол түс тік ол түс тік өрі сі нің өрі сі нің на ла су ын на ла су ын ба ба қы лай қы лай л са, л са, өт өт кіз гіш тің кіз гіш тің 145, 145, а а ) ) - ол түс тік ол түс тік по по ба ғы ты ба ғы ты П нит өрі нит өрі сі сі нің ба нің ба ғы ғы кіз гіш тің кіз гіш тің ай ай на ла сы на на ла сы на по по люс те рі люс те рі л сі л сі В ға лы сын ға лы сын М М аг нит аг нит М М М өрі өрі сы зық та ры сы зық та ры қиы лыс пай ды қиы лыс пай ды ты ты б б да да ж ж оқ, оқ, бұл бұл – – сөз. сөз. Өт Өт ді ре ді, ді ре ді, а а гы бар өткіз с с кіз өт өт кіз гіш тің кіз гіш тің күш күш п ппп 144-сурет. 144-сурет. То гы То гы кіз гіш тің кіз гіш тің маг нит маг нит сы зық та ры сы зық та ры ааааааа а а аааа с ссссс ы на ла ды. на ла ды. Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 205 V «Бұр ғы» жә не «оң қол» ере же ле рі Маг нит өрі сі нің ба ғы тын маг нит тіл шені қол дан байақ, «бұр ғы» жә не «оң қол» ере же ле рі бой ын ша анық тауға болады. 1. Тү зу ток қа ар нал ған бұр ғы ере же сі (146су рет): Егер бұр ғы ның үде ме лі қоз ға лыс ба- ғы ты өт кіз гіш те гі ток ба ғы ты мен бір дей бол са, он да бұр ғы тұт қа сы ның ай нал - малы қоз ға лы сы маг нит өрі сін ің күш сы зық та ры ның ба ғы тын көр се те ді. 2. Тү зу ток қа ар нал ған оң қол ере же сі (147су рет): Егер 90 о -қа қайырылған бас бар ма- ғы мыз сымдағы ток ба ғы тын көр се те- тін болса, он да сымды қап сы ра ұс та ған сау сақ та ры мыз маг нит өрі сі нің ба ғы тын көр се те ді. VI То гы бар шарғы ның маг нит өрі сін ің күш сы зық та ры То гы бар шарғы ның (катушканың) маг нит өрі сін оқыпүй ре ну үшін го ри зон таль ті реу іш ке бе кі тіл ген ар найы құ ралды шарғы ретінде пай да ла на мыз (148су рет). Кілт тұй ық та лған ке зін де шарғы орам да ры ның ай на ла сын да маг нит өрісі пай да бо ла ды. Ті реу іш ке се біл ген те мір үгін ді ле рі шарғы орам да рын тү гел қам ты ған тұй ық сы зық тар бо лып та бы ла тын күш сы зық та ры ның бо йына ор на ла са ды (149су рет). Ұзын ды ғы ора ған жіп тің диа мет рі нен бір ша ма ар тық шарғы ның ішін де гі маг нит өрі сін ің күш сы зық та ры па рал лель. Бұн дай шарғыны со ле но ид деп атай ды. Күш сы зық та ры па рал лель маг нит өріс те рі бір тек ті деп атала ды. Де мек, со ле но ид тің ішін де гі маг нит өрі сі нің әсе рі ке ңіс тік тің бар лық нүк те сін де бір дей. Бұ рғ ын ың үд ем елі қо зға лы сы ны ң б ағ ыт ы Бұрғы тұтқасының айналу бағыты Магнит өрі сі нің күш сы зық та ры ның ба ғы ты Ток бағыты 146-сурет. Бұр ғы ере же сі бойын ша маг нит өрі сі нің ба ғы тын анық тау I B 147-сурет. Оң қол ере же сі бой ын ша маг нит өрі сі нің ба ғы тын анық тау I + B 148-сурет. Те мір үгін ді лер інің то гы бар шарғы ның ай на ла сы нда ор на ла суы S S N S N N + • • • • + + + N S 149-сурет. То гы бар шарғы ның күш сы зық та ры А бір бір тек ті тек ті ішін ішін де гі де гі лық лық нүк те сін де нүк те сін де Р ның ның ішін ішін па па рал лель. рал лель. па па па Бұн Бұн ды. ды. Күш Күш сы зық та ры сы зық та ры бір бір тек ті тек ті д д де гі де гі маг маг М орам орам бо бо лып лып ор ор на ла са ды на ла са ды жіп жіп тің тің диа диа мет рі нен мет рі нен ішін ішін де гі де гі м м аг нит аг нит Бұн Бұн дай дай А (148с (148с у рет). у рет). да ры ның да ры ның ай ай ла ды. ла ды. Ті Ті реу іш ке реу іш ке Ті Ті Ті с с е біл ген е біл ген орам орам да рын да рын тү тү гел гел т т а бы ла тын а бы ла тын на ла са ды на ла са ды (149с (149с Н ның ның үшін үшін г г о ри зон таль о ри зон таль құ құ ралды ралды құ құ құ шарғы шарғы у рет). у рет). Кілт Кілт тұй тұй ай ай на ла сын да на ла сын да е біл ген е біл ген - атушканың) атушканың) о ри зон таль о ри зон таль П П ның маг ның маг нит нит атушканың) атушканың) В В тын көр ра ұста нің бағытын б б -қа қайырылған бас барма- - ас ойын ша ойын ша ба ғы тын ба ғы тын п айнал айнал у у 146-сурет. 146-сурет. Бұр ғы Бұр ғы ойын ша ойын ша маг нит маг нит ба ғы тын ба ғы тын анық тау анық тау а қо қо зға лы сы ны ң зға лы сы ны ң қо қоқо ұрғы ұрғы тұтқасының тұтқасының бағыты бағыты с үд ем елі үд ем елі зға лы сы ны ң зға лы сы ны ң ба ғы ты ба ғы ты ы ба ғы ты ба ғы ты Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 206 Шарғы ның сыр тын да ғы сиретілген сы зық тар оның ұштары ның тө ңі ре гін де ана ғұр лым тығыз ор на лас қан. Де мек, маг нит тік құ бы лыс тар бұл ау дан да жо ға ры қар қын мен жү руі ти іс. То гы бар шарғы мен жо лақ маг нит тің маг нит өріс те рінің күш сы зық та рын са лыс ты ру олар ту дыр ған өріс тер дің ұқ сас екен де рін көр се те ді (§ 32, 137су рет). VII Күш сы зық та ры ның ба ғы ты. Шарғы ның по люс те рі То гы бар шарғының маг нит өрі сін ің күш сы зық та рының ба ғы тын маг нит тіл ше кө ме гі мен анық тай мыз (149су рет). Маг нит тіл шенің сол түс тік по лю сі маг нит өрі сін ің күш сы зық та ры ның ба ғы тын көр се те ті нін ес ке рейік. Күш сы зық та ры кі ре тін шарғы ның ұшы шарғының оң түс тік по л сі ал күш сы зық та ры шы ға тын қар сы жақ та ғы ұшы сол түс тік по л сі бо лып та бы ла ды. Тә жі ри бе көр сет кен дей, то гы бар шарғы ның май да те мір бұй ым дар ға әсе рі оның по люс те рін де бір ша ма қар қын ды жү ре ді. Шарғы ның маг нит өрі сін ің күш сы зық та ры ның ба ғы тын прак ти ка да то гы бар тү зу өт кіз гіш те гі тә різ ді «бұр ғы» не ме се «оң қол» ере же сі ар қы лы анық тай ды. Тү зу жә не дөңгелек ток үшін ере же лер әр түр лі тұ жы рым да ла ды. Дөңгелек ток қа ар нал ған бұр ғы ере же сі (150су рет): Егер бұр ғы ның тұт қа сын шарғы ора- мын да ғы ток тың ба ғы ты мен ай нал- дыр сақ, он да оның үде ме лі қоз ға лы сы шарғы ішін де гі маг нит өрі сі нің күш сы- зық та ры ның ба ғы тын көр се те ді. Дөңгелек ток қа ар нал ған оң қол ере же сі (151су рет): Егер оң қолымызды шарғыға тигізбей, төрт сау са ғы мыз он да ғы ток тың ба ғы- тын көр се те тін дей етіп ұс та сақ, он да қайырылған бас бар ма ғы мыз шарғы ішін де гі маг нит өрі сі нің күш сы зық та ры- ның ба ғы тын көр се те ді. Ба қы лау сұ рақ та ры 1. Эрс тед тә жі ри бе сі нің мә ні сі не де? 2. Тү зу ток тың маг нит өрі сі нің күш сы зық та ры не ні көр се те ді? 3. Маг нит өріс інің ба ғы тын қа лай анық тай ды? S N I жүктеу/скачать 13,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|