94
59-сурет.
ор шень ді іштен жану қоз ғалт қышы
60-сурет.
Тур би на лы қоз ғалт қыш
III Төрт так ті лі бен зин ді қоз ғалт қыш тың құ ры лы сы
Бен зин ді қоз ғалт қыш тың не гіз гі бө лі гі (61су рет) – ішін де газ қы сы мы ның әсе
рі нен қоз ға ла тын пор ше ні (3) бар ци ли ндр (2). Пор шень ге се ріп пе лі сақиналар (4)
бе кі тіл ген. Пор шень ді орам дар жа нар май жан ған да тү зіл ген газдың пор шень нің
сырт қы жа ғы на шы ғып ке туі не ке дер гі кел ті ріп тұ ра ды. Пор шень ша тун мен (6)
ме талл өзек (стер жень) – сау сақ арқылы (5) жал ғас қан. Ша тун пор шеньнің қоз ға
лы сын иінді білікке (7) бе ре ді. Білік бір кел кі ай на лу үшін оған сермер (ма хо вик)
(8) бе кі ті ле ді. Ци ли ндр ба сын да (1) екі кла пан (12) ор на лас қан. Оның бі реуі не
кар бю ра тор дан жа нар май қос па сы бе рі ле ді, екін ші сі нен пай да ла ныл ған газ шы ға
ры ла ды. Кла пан дар үлестіруші біліктен (9), жұ ды рық ша дан (10) жә не иін ті рек тен
(ры чаг) (11) тұ ра тын бөл гіш құ рыл ғы сы ның кө ме гі мен ашы ла ды.
Жа нар май
тұ тан ды ру біл те сі нен (13) шық қан ұш қын нан жа на бас тай ды.
1
9
10
11
12
13
2
3
4
5
6
7
8
61-сурет.
ш тен жа ну қоз ғалт қы шы ның ( ЖҚ) құ ры лы сы
Тапсырма
-суреттіпа алана
отырып Ж -ныңнеі і
б ліктерінатаң ар
А
94
94
61-сурет.
61-сурет.
Р
РРРРР
РР
М
М
М
М
М
М
М
М
М
МММ
М
М
ММ
М
ММММММММММ
М
М
ММММММ
М
М
М
ММММММ
ММММММ
М
МММММММММММ
М
МММ
М
МММММММММММММММММ
М
ММ
М
ММММ
М
ММММ
М
ММММ
М
МММММ
М
МММММ
М
ММММ
М
МММ
М
ММММММММММММММММ
А
А
А
АА
А
АА
АААААААААА
ААА
А
А
АА
АА
А
А
А
ААААААААААААААААА
А
А
А
А
А
А
А
А
АА
А
А
АА
А
А
АА
АААА
А
А
А
АА
4
4
5
5
Н
(13)
(13)
НН
Н
ННННН
1
1
2
2
3
3
-
шық қан
шық қан
П
сын да
сын да
(1)
(1)
с па сы
с па сы
б
б
е рі ле ді,
е рі ле ді,
стіруші
стіруші
білік
білік
тен
тен
білік
білік
білік
(9),
(9),
гіш
гіш
құ
құ
рыл ғы сы ның
рыл ғы сы ның
құ
құ
құ
ұш қын нан
ұш қын нан
В
е дер гі
е дер гі
к
к
ел ті ріп
ел ті ріп
к
кк
арқылы
арқылы
(5)
(5)
жа
жа
Білік
Білік
бір
бір
кел кі
кел кі
ай
ай
(1)
(1)
екі
екі
кла
кла
пан
пан
кла
кла
кла
е рі ле ді,
е рі ле ді,
б
тың құ
тың құ
ры
ры
(61
(61
су рет)
су рет)
ли ндр
ли ндр
(2).
(2).
Пор
Пор
шень ге
шень ге
жан
жан
ған да
ған да
тү
тү
тұ
тұ
а
урет.
урет.
ры
ры
лы
лы
сы
сы
ішін
ішін
с
с
урет.
урет.
Тур би на лы
Тур би на лы
п
п
с
с
ы
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
95
IV Төрт тактілі іштен жану қозғалтқышының жұмысы
Бен зин ді қоз ғалт қыш тар дың жұ мы сы мы на дай так ті лер ден құ рыл ған
құ
құ
цикл ден тұ ра ды:
тұ
тұ
енгізу, сы ғу, жұмыс жүрісі жә не шы ға ру (62су рет). Такт
поршеньнің бір жүрісінде орындалады.
ор шень жү рі сі
жү
жү
ци линд рде гі
ци
ци
пор
шен ьнің ең шет кі орын да ры
–
өлі
өө нүктелері ара сын да ғы қа шық тық.
рін ші
такт бас тал ған да ен гі зу кла па ны
кла
кла
ашы ла ды, пор шень тө мен тү сіп, жа нар май
қоспасын со рып ала ды (62, а) су рет).
Сы ғу так ті сі не 62, ә) су рет сәй кес ке ле ді. Ен гі зу кла па ны
кла
кла
жа бы ла ды, пор
шень жо ға ры қоз ға ла оты рып, жа нар май қос па сын сы ға ды. Сы ғыл ған кезде
қос па қы за ды. Пор шень өз қоз ға лы сы ның ең жо ға ры нүк те сі не
нүк
нүк
те ріл ген де,
элект род тар ара сын да ғы біл те де ұш қын пай да бо ла ды да, жа нар май жа на бас
тай ды.
Жа нар май қос па сы жан ған кез де тем пе ра ту
ра
ра сы 1600–1800 ºСге дей ін же те тін газ дар тү зі
ле ді. Олар пор шеньді тө мен ите ріп,
ите
ите
ме ха ни ка лық
жұ мыс ат қа ра ды
аа
(62, б) су рет). Газ дар кө
үл кей ген де сал қын дай ды, цилиндрдегі қы
тө мен дей ді. Үшін ші так ті нің со ңын да, пор шень
ең тө мен гі нүк те ге
нүк
нүк
түс кен кез де, шы ғар у кла па ны
кла
кла
ашы ла ды, жа нып біт кен жа нар май
с па сы ның
қал дық та ры
дыбыстұн шық тыр ғыш
қы лы
ат мос фе ра ға
аа
шы ға ры ла ды, осы лай ша төр тін ші
такт аяқ тала ды (62, в) су рет).
Қоз ғалт қыш тың төрт
ак ті сі нің ішін де
үшін ші такт қа на жұ мыс ат қа ра ды, сол үшін
үшін ші так ті ні
жұ мыс тық
жұ
жұ
жү ріс
жү
жү
деп атай ды.
Қоз ғалт қыш тың пор ше ні қал ған так ті ке зін де
сермердің ки не ти ка лық энер гия сы ның ар қа
сын да қоз ға ла ды. Бір ци ли нд рлі қоз ғалт қыш
тар ды не гі зі нен мо то ци кл дер ге ор на та ды.
Ав то көліктерде
4, 6 не ме се 8 ци ли ндр лі
қоз ғалт қыш тар
на ты ла ды.
12ци линдр лі
жә не 16ци ли нд рлі қоз ғалт қыш тар да бар. Ци
ли ндр лер дің
шеньде рі нің бар лы ғы бір иін ді
білікке
л ған ған, олар дың әр қай сы сы төрт
так ті лі цикл бой ын ша өз бе ті мен жұ мыс ат қа
ра ды. Пор шень дер дің цик лі бірбі рі не
бірбі
бірбі
қа тыс ты
қа
қа
бір
жыл жып оты ра ды, сон дық тан
бар лық пор шень дер дің бір лес кен жұ мы сы
токөліктің бір қа лып ты жү рі сін
жү
жү
қам та ма сыз
(63су рет).
(63су рет).
а)
ә)
б)
в)
62-сурет.
ш тен жа ну
қоз ғалт қы шын да ғы
төрт такт а) енгізу ә) сығу
б) жұмыс жүрісі в) шығару
АА
бар
бар
лық
лық
ав
ав
токөліктің
токөліктің
ете
ете
ді
ді
(63су рет).
(63су рет).
(63су рет).
(63су рет).
Р
ак ті лі
ак ті лі
ра
ра
ды.
ды.
Пор
Пор
шень дер дің
шень дер дің
бір
бір
т
т
ак ті ге
ак ті ге
бар
бар
лық
лық
пор
пор
токөліктің
токөліктің
М
ғалт қыш тар
ғалт қыш тар
16ци
16ци
ли нд рлі
ли нд рлі
и ндр лер дің
и ндр лер дің
пор
пор
шеньде рі нің
шеньде рі нің
білікк
білікк
е
е
жа
жа
л ған ған,
л ған ған,
цикл
цикл
бой
бой
шень дер дің
шень дер дің
А
ға ла ды.
ға ла ды.
гі зі нен
гі зі нен
мо
мо
то ци кл дер ге
то ци кл дер ге
в то көліктерде
в то көліктерде
кө
кө
бі не се
бі не се
4,
4,
ғалт қыш тар
ғалт қыш тар
ор
ор
на ты ла ды.
на ты ла ды.
ли нд рлі
ли нд рлі
қоз
қоз
шеньде рі нің
шеньде рі нің
Н
мыс тық
мыс тық
пор
пор
ше ні
ше ні
қа
қа
не ти ка лық
не ти ка лық
энер
энер
гия сы ның
гия сы ның
Бір
Бір
ци ли нд рлі
ци ли нд рлі
то ци кл дер ге
то ци кл дер ге
-
жү
жү
ріс
ріс
жү
жү
жү
жү
л ған
л ған
П
сы лай ша
сы лай ша
су рет).
су рет).
т
т
ак ті сі нің
ак ті сі нің
т қа ра ды,
т қа ра ды,
ріс
ріс
деп
деп
В
ғар у
ғар у
кла
кла
нар май
нар май
қо
қо
с па сы ның
с па сы ның
шық тыр ғыш
шық тыр ғыш
ар
ар
қы лы
қы лы
сы лай ша
сы лай ша
төр
төр
тін ші
тін ші
Достарыңызбен бөлісу: