Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар ман­ПВ» бас па сы, 2018. 304 б


А жа  жа  са ған нан са ған нан тұжырымдам тұжырымдам Р



Pdf көрінісі
бет66/199
Дата18.10.2023
өлшемі13,17 Mb.
#117933
түріКнига
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   199
А
жа 
жа 
са ған нан
са ған нан
тұжырымдам
тұжырымдам
Р
II Қа
II Қа
зір
зір
гі за
гі за
ман фи
ман фи
Екін ші
Екін ші
рет 
рет 
са ған нан
са ған нан
РММ
і
р
м кеңес
қатар
л л е тін
тар ы
ар
ққ растырып
ған
А
ектері
лық бі
а алану ы
ну
ен лес қосқан
трансатлан
т
т калық
р і у ке ін е
і болған
е тін
Н
Н
Н
НН
н к
е а-
ка са-
ектерімен
білім-
-
Клау зиус тың
Клау зиус тың
П
П
П
П
салқын
мыс жа
Клау зиус тың
Клау зиус тың
В
бар.
бар.
Біз
Біз
ом сон ның
ом сон ның
қо ры тын ды сы
қо ры тын ды сы
В
Жеке бөлі
дауы
б
лған.
лған.
Заң
Заң
ым сыз ды ғын
ым сыз ды ғын
жә 
жә 
не
не
білдіре
білдіре
ді.
ді.
Т
Т
ер мо ди на ми ка ның
ер мо ди на ми ка ның
лым дар
лым дар
лым ның
лым ның
а
рас ты ра ды.
рас ты ра ды.
Ол
Ол
т қан
т қан
құ 
құ 
бы лыс тар ға
бы лыс тар ға
Заң
Заң
жы 
жы 
лу
лу
не
не
о
о
лар дың
лар дың
с
Бұл
Бұл
о
о
лар
лар
қайт 
қайт 
за 
за 
ңы
ңы
жы 
жы 
лу
лу
Ол
Ол
тә 
тә 
жі ри бе лер ге
жі ри бе лер ге
бы лыс тар ға
бы лыс тар ға
п
де 
де 
ха ни ка лық
ха ни ка лық
энер 
энер 
про 
про 
цес тер
цес тер
қайт 
қайт 
ым сыз.
ым сыз.
а
цес тер
цес тер
қайтым 
қайтым 
т ты
т ты
қыз
қыз
ды рыл ған
ды рыл ған
не ге
не ге
б
б
е рі ле ді.
е рі ле ді.
энер 
энер 
с
ғы. 
ғы. 
қайтым 
қайтым 
сыз.
сыз.
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


90
Жы лу лық өлім тер мо ди на ми ка ның тер ми ні ол кез кел ген тұй ық тал ған 
тер мо ди на ми ка лық жүйе нің энер гия сы ның бар лық тү рі жы лу энер гия сы на 
ауы са тын соң ғы күй ін біл ді ре ді.
Том сон ның пі кі рі бой ын ша, әлем де ме ха ни ка лық энер гия ның жы лу 
энер гия сы на ай на лу үрдісі бар. Бо ла шақ та тер мо ди на ми ка лық те пе­тең­
дік тің ар қа сын да бар лық де не лер дің тем пе ра ту ра ла ры бір мән ге ие бо ла­
ды, сон дық тан бар лық про цес тер тоқ тай ды. Бұн дай қо ры тын ды ға кел ген­
дер дің ара сын да Клау зиус та бар еді. «Жы лу лық өлім» тұжырымдама сы ның 
қар сы лас та ры Д. Макс велл, Л. Больцман бол ды, олар тер мо ди на ми ка ның 
екін ші за ңы ның қол да ны лу ай ма ғы шек теу лі, ол тек тұй ық тал ған жү ­
йелер ге қол да ны ла ды, әлем бұ ған жат пай ды де ген тұ жы рым ға кел ді. Том­
сон мен Клау зиус тың әлем нің «жы лу лық өлі мі» ту ра лы тұ жы ры мы бір­
қа тар ға лым дар дың – Эйнш тейн, Фрид ман, Га мов тың әлем нің эво лю ция сы 
ту ра лы ғы лы ми ең бек те рі не жә не оны да мы ту мо де лін жа сау ға бас тау 
бол ды.
Тер мо ди на ми ка ның не гіз гі заң да ры қа зір гі за ман фи зи ка сын да Жер де гі 
жә не бү кіл Әлем де гі жы лу про цес те рін зерт теу де не гіз гі жә не бас ты рөл ат қа­
ра ды.
III Шол пан, Марс жә не Ай да ғы
тер мо ди на ми ка лық жағдайлар 
Жүйе нің күй ін си пат тайт ын па ра ме тр­
лер ді 
тер мо ди на ми ка лық па ра ме тр лер деп 
атай ды. 
Олар ға кө лем, тем пе ра ту ра жә не 
қы сым жа та ды.
 
Күн жүйе сін де гі Жер ге жа қын 
ас пан де не ле рін де гі соң ғы зерт теу нә ти же­
ле рін кел ті рейік.
1.­Ай.
Ай дың бе тін де әр түр лі пішіндегі қа ра 
дақ тар кө рі не ді. VII ға сыр дан бас тап Ай да су 
бар де ген бол жам мен бұл дақ тар ды те ңіз дер, 
ал жа ры ғы рақ дақ тар ды құр ғақ жер деп ата ды. 
1753 жы лы хор ват аст ро но мы Руд жер Бош ко вич 
Ай да ат мос фе ра ның жоқ еке нін дә лел де ді, де мек, 
те ңіз дер дің де бо луы мүм кін емес. Ат мос фе ра 
бол ма са, те ңіз дер бу ла нып ке те ді (54­су рет). 
Ат мос фе ра ның жоқ ты ғы нан күн діз Ай дың бе ті 
120–130 ºС­ге дей ін қы за ды. Түн де –150 ºС­ге 
дей ін сал қын дай ды. Тем пе ра ту ра ның ке нет тен 
бұ лай құ бы лу ы ай дың бір тәу лі гі нің ұзақ ты ғы 
жер де гі 29,5 тәу лік ке тең екен ді гі мен тү сін ді рі­
ле ді.
Жауабы­қандай
л м ы лу лық 
л м м с л с т
р лу л т т р с
 
 л т
 
 с
д пла та лар ды
т р м д а м а лық 
па ра м тр л р д а ыр
ма ы лық бар
 
 с б п т пла та
лар ды т а ы да ы 
т м п ра ту ра сы ы
 
а ы да ы т м п ра ту ра
сы а т м
л а да
қа а лам ар да ры дал
ма ды с б п т
Тап­сыр­ма
­ а­б ­ғат­та­ғы­қа т­ым­сы ­
про­ ес­тер­е­мы­сал­
кел­ті­рің­ ер
­
­ е­рің­кел­тір­ен­
мы­сал­ ар­тер­мо­ ­на-
м ­ка­ның­бі­рін­ і­ а­ңы­на­
қа ­ ы­кел­ме т­ін­ і­ін­
­лел­ ең­ ер


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   199




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет