Оқулық. 2-басылым. Астана: ф олиант, 2013

1
 
г
 
2
 
Г ^ Д  
4
7-сурет
Т-тэрізді тілікке бцршікті
телу: А  -  телітушінің
қабыеын Т -  тэрізді тілу;
Б-тілше кесіп алу;
В -  телінушіні тілікке
салу; Г —
 тілшені қысу;
Д  -  телінген орынды таңу
Телуді  (көзсабақтауды) 
көреетілген.
8-сурет 
Бцриіікті жапсыра телу: 
А  -  телінушіден тілше 
кесіп алу;  Б -  телітушіні 
телуге эзірлеу ( 1 , 2 , 3 )  
жэне бөліктерді қосу
орындаудың  реті  сандармен
9-сурет
Қалемшемен цластыру эдісін орындаудың тэсілі: 
1,2 — қиеаш кесу; 3 -  тілше кесу: 4 -  телінушінің 
тілшесі бар қалеміиесі ( төңкерілген қалпьінда)

10-сурет
Жеміс көіиеттігінде қалеміиемен цластырудың негізгі
эдістері:
А  -  жалгастырып цластыру; Б -  қалемшені жапсыра 
цластыру; В — Гоше эдісі бойынша буйірден цластыру; 
Г -  буйірдегі тіліндіге цластыру: 1 - телітушіні эзірлеу;
2 -  телінушінің қалемшесін эзірлеу; 3 -  бөліктерді қосу;
4 —
 цластырылган орынды таңу
11-сурет
Қалемшені қабық астьіна цластыру:
А  -  телінушініц қалемшесін эзірлеу: 1 -  алдыцгы 
жаеынан көрінісі: 2 -  буйірінен көрінісі: Б -  цластыру:
1 -  телітушіні әзірлеу; 2 -  бөліктерді қосу.
3 -  цластырылган орынды таңу жэне бақ қцмымен сылау
51

А
В
2
3
12-сурет
Г
4
Телітуіиіні жарып қалемшемен цластыру.
А  —
 телітушіні әзірлеу;  Б -  телінушіні эзірлеу:
1-  бцйірінен көрінісі; 2 -  алдыңгы жагынан көрінісі:
В -  телінушіні телітушіге қондыру; Г -  цластырылеан 
орынды таңу жэне сылау; Д  -  жоеарыдан көрінісі:
1  -  тілікшеде телінушінің қалеміиесінің дцрыс 
орналасуы; 2,3 -  телітушіні жарудыц эр тпцрлі әдістері;
4 -  жартылай жару
Т еліт уш ілер
И н т е н с и в т і  б а қ т а   ж о ғ а р ы   өн ім   б е р е т ін   ж е м іс  
агаштарын  өсіру  үшін  телітушілерді  дүрыс  таңдаудың 
ш еш уш і  маңы зы   бар.  Т елітуш ілерді  дүрыс  таңдауға 
жеміс ағаш тарының тірш ілікке бейімділігін,  ерте өнім 
беруі жөне өнімділігіне байланысты.
Профессор Г.В. Трусевич (1975) телітушілерге негізгі 
мынадай үш талап ңояды:
1) телітушілердің қолданылатын ауданының қолайсыз 
ауа райына деген экологиялық бейімділігі;
2) үластырылатын сорттармен  биологиялық сөйкесті-
лігі;
52

3) 
телітушінің жемістің өнімділігі  мен  сапасына  қо- 
лайлы өсер ету қабілеті немесе ең болмаса осы сапаларды
төмен д етпеу і .
Осы талаптардың ең болмағанда біреуіне сай келмейтін 
т е л іт у ш і  ө н д ір іс т е н   а л ы н ы п   т а с т а л ы н а д ы   нем есе 
ауыстыруға мүмкіндік болмаса оның таралуы шектеледі. 
Телітушілер осындай негізгі талаптардан басқа көшеттік 
жағдайында мынадай талаптарға сай келуі керек:
1) оңай көбейтілуі (түқымнан немесе вегетативті жол- 
мен) тиіс;
2) ж ақсы  өнімді, көш еттіктің бірінші танабына егуге 
бәрі бірдей ж етілуі керек;
3) телітуші сидамының ңабығы ж ы лты р да серпімді 
болуы қаж ет. Сонда телу жүмысына ыңғайлы болады;
4)ңабық бөлу кезеңінің үзаң болғаны  жөн,  сондателу 
жүмыстарының маусымын үзартуға мүмкіндік туады.
Телітушілер  көбейту  өдісі  бойынша түқымынан  кө- 
бейтілген және клонды (вегетативті жолмен көбейтілген) 
телітушілер болын  бөлінеді.

жүктеу/скачать 17,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: