Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
Тұрақты валюта бағамы жағдайындағы ішкі жəне сырт-
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
dogalov-makroekonomika
| Тұрақты валюта бағамы жағдайындағы ішкі жəне сырт-
қы тепе-теңдік Бастапқыда ашық экономиканың кейнстік үлгісі тағайын- далған валюта бағамына негізделді. Бұл принцип 1944 жылғы Бреттон-Вуд жүйесінің негізін құрды жəне ол 1970 жылға дейін өмір сүрді. Валюта бағамының тұрақтылығы IS-LM-BP үл- гісіндегі ВР қисығының тұрақтылығын білдіреді. Сондықтан ішкі жəне сыртқы тепе-теңдік ақша-несие (LM қисығының) жəне бюджет-салықтық (IS қисығының өзгерісімен) саясаттар өзгерісі арқылы қалыптасты. Ашық экономикадағы алғашқы жағдай суретте берілген. Өндіріс көлемі – Y 1 , пайыз мөлшерлемесі R 1 деңгейінде орна- ласқан. Экономикада не ішкі, не сыртқы тепе-теңдік байқал- май
ды. Нақты өндіріс көлемі əлеуетті (Y 2 ) деңгейден төмен (сурет 13.1). Экономиканың нақты жағдайы IS, ВР қисықтарынан төмен орналасқан. Бұл біріншіден, тауар нарығында тепе-теңдіктің жоқ екендігін, екіншіден, төлем балансының тапшылығын біл- діреді. Тепе-теңдік тек ақша нарығында бар (LМ қисығындағы Е 1 нүктесі). Толық жұмысбастылық жəне өндіріс көлемі Y 2 бол- ғандағы үш нарықтағы тепе-теңдікті қалай орнатуға болады? ВР қисығы тұрақты болғандықтан Е 2 нүктесінде тауар жəне ақша нарықтарының қисықтары қиылысуы тиіс. Кейнстік тео- рияға сəйкес мемлекет қандай шаралар жүргізуі тиіс? Ең алдымен тауар нарығында тепе-теңдік орнату қажет. Ол үшін мемлекеттік шығындарды көбейту керек. Сонда тауар нарығының қисығы ІS оңға ІS׳ қисығына жылжиды (13.2-сурет). Егер пайыз мөлшерлемесі R 1 деңгейінде сақталса, онда Ү 3
өндіріс көлемін өндірер едік. Бірақ онда ақша рыногындағы тепе-теңдік бұзылады. (Е 3 нүктесі LМ қисығынан төмен жа- тыр). Валюта рыногында да теңсіздік күшейе түседі, өйткені |