Стандартты емес-үзілістік (ситуациялық) жаттығуларға
барлық спорттық ойындар мен спорттық жекпе-жектер, соны-
мен қатар тау шаңғысы спортының барлық түрлері жатады. Бұл
жаттығуларды орындау барысында қысқа мерзімдік жарылыстық
сипаттағы (үдету, секіру, соққы) максималды күш салудан салыс-
тырмалы төмен қарқынды дене жүктемесіне, тіпті, толық тынығуға
(боксшылар мен күрескерлердің минуттық үзілістері, ойынның
тоқтатылуы, спорттық ойындардағы таймдар арасындағы тынығу
кезеңдері) дейін қозғалыс əрекетінің сипаты мен қарқындылығы
түрліше болып келетін кезеңдердің шұғыл жəне стандартты емес
түрде кезектесуі орын алады. Осыған байланысты стандартты емес-
үзілістік жаттығуларда қозғалыс белсенділігі ерекше қарқынды бо-
84
латын жұмыс кезеңін жəне аралық, яғни салыстырмалы қозғалыс
белсенділігі төмен кезеңдерін бөліп көрсетуге болады.
Интервалдық қайталау жаттығуларына толық немесе жа-
рым-жартылай тынығу кезеңдеріне бөлінген əртүрлі немесе бірдей
элементтердің стандартты комбинацияларынан тұратын жарыс, со-
нымен қатар кешенді жаттықтыру жаттығулары жатады. Мұнда осы
комбинацияларға кіретін элементтер (сипаты мен қарқындылығы
бойынша) біртектес циклдік немесе ациклдік жаттығулар болуы
мүмкін. Интервалдық-қайталау жаттығуларына толық немесе жа-
рым-жартылай тынығу кезеңдерімен арақашықтықтың белгілі бір
бөлімдерін жоғары жылдамдықпен жүгіріп (жүзіп) өтумен қайталана
кезектесе орындалатын жаттықтыру жаттығулары жатады. Басқа
мысал ретінде штанганы бірінен-соң бірін бірнеше рет көтеруді
келтіруге болады. Жарыстық интервалды-қайталау жаттығуларына
биатлон мен спорттық бағдарлау жатады. Егер кешенді жаттықтыру
жаттығуларын орындау кезінде жұмыс кезеңдері толық тынығудың
аралық кезеңдерімен кезектестірілсе, онда мұндай жаттығулар
қайталама-үзілістік жаттығулар деп белгіленеді. Қайталама-
өзергіштіктік жаттығулардан жаттықтыру мен жарыс кездерінде
бірдей сол немесе түрлі жаттығуларды қайталап орындауды ажы-
рата білу керек. Егер жаттығуды орындау кезінде жұмыс кезеңдері
айтарлықтай төмен қарқынды жұмыспен, яғни жарым-жартылай
тынығудың аралық кезеңдерімен (мысалы, жортақтап жүгірумен)
алмасса, онда мұндай жаттығуларды интервалды үзілістік
жаттығулар деп белгілейді. Кешенді жаттықтыру жаттығуларының
көпшілігі мен əр жаттықтыру сабағы тұтас алғанда мəні бойынша
интервалдық қайталау жаттығулары болып табылады.
|