Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }
жүктеу/скачать 28,32 Mb. Pdf көрінісі
|
Идрисов Ә.А. КЛИНИКАЛЫҚ АНАТОМИЯ
- Бұл бет үшін навигация:
- 5.9. Үйңы үшбүрышының хирургиялың анатомиясы
| 309
Қантамыр және нервтері: Өңештің мойы н бөлім і төм енгі қ а л ң а н ш а без а р тер и я б үтаңтары арқылы ңанмен ң ам там асы з етіледі. Нервтенуі — көм ейдің қ а й т а р м а н ервтері (ң ай т ар м а н ер втің бүтаңтары) арңы лы болады . Өңештің л и м ф а там ы р л ар ы тереңдегі л и м ф а түй ін дерге ң ү яд ы . Өңештің тесілуі кезін д е он ы ң м аң ы н д ағы ү л п ан ы ң ңабы нуы қайтарма нервтің төм енгі к ө м е й л ік б ү тағы н ы ң сал д ан у ы н а әкел ед і. Бүл кезде «дауыс ң арлы ғуы » сим птом ы ш ы ғад ы . Өңеш тесілгенде болаты н белгілері: — мойы нды бүрғанда, ж ү ты н ға н д а а уы рсы н у п ай д а болуы; — тері асты ндағы эм ф и зем а болуы; — кейбір н ауң астард а Горнер си м п то м ы н ы ң (птоз, м и оз, аноф тальм) байңалуы ; — басты тесілген ж а қ қ а игенде б ү л ш ы қ еттер д ің ң о рған ы ш ты ң ж и ы ры луы . 5.9. Үйңы үшбүрышының хирургиялың анатомиясы Үйңы ү ш бүры ш ы н да, б ір ін ш і ж ән е е к ін ш і ш ан д ы р л ар а р асы н да, кеуде-бүғана-ем ізікш е б ү л ш ы қ ет тің ал д ы ң ғы беткей ін де сырт- қы мойы нды ры ң венасы н ы ң бастап ңы ж е р і о рн аласң ан . Е кінш і ф асц и я ар ты н д ағы м ай л ы ү л п а тө р тін ш і ф ас ц и я н ы ң па- риеталды ж а п ы р а қ ш а сы н ж а у ы п ж а т ы р . А л ол ш ан д ы р д ы ң іш інде мойынның н егізгі ң ан там ы р-н ерв ш оғы ры о рн аласң ан . Қ антамы р-нерв ш оғы р п р о ек ц и ясы — ү й ң ы ү ш б ү р ы ш ы н ы ң т. omohyoideus пен к еу де-б ү ған а-ем ізікш е б ү л ш ы қ ет ар асы н д ағы бү- рыш тың биссектрисасы на сәй кес келеді. Қ антамы р-нерв ш о ғы р ы н ы ң өзара ң ар ы м -ң аты н асы : ж а л п ы үй- ңы артериясы м едиалды о р н ал асң ан , іш к і м ой ы н ды ры ң венасы ар- териядан латералды ж а тад ы , кеу де-б ү ған а-ем ізікш е б ү л ш ы ң еттің іш кі ш етіне ж аң ы н ж атад ы ж ән е о л ар д ы ң ар асы н д а, сол ар тта к е з бе нерв орналасңан. Осы ар ад а а р тер и я н ы ң ар ты н д а, бесінш і ф ас ция асты нда си м п а ти к ал ы қ баған о р н ал асқ ан . Ол ф асц и я асты н ан көрініп түрады . Қ антам ы р-нерв ш оғы ры —іш к і м о й ы н ды р ы қ вен асы н а қ ү я т ы н бет, тіл, ж оғарғы ң а л қ а н ш а ж ән е ж ү т қ ы н ш а ң вен ал ар ы м ен ж а- былған (5.9 а, б; 5.10; 5.11 с ур ет т ер ). К ейде бүл вен ал ар әу ел і бір 310 5 бөлім. Мойынның клиникалық анатомиясы ң ы сқ а баған құ р ады . К өрсетілген вен алар асты н да, ү й ң ы үш бүры - ш ы н ы ң ж о ғарғы бөлігінде — м ойы н тү за ғы н ы ң a n sa cervicales жо- ғарғы бөлігі ж ән е т іласты нерві өтеді. А ртер и я н ы ң алды м ен , төмен қ а р а й тіл асты н ер в ін ің томендей- тін тарм ағы түседі. Ж а л п ы ү й ң ы ар тер и я сы н ы ң сы р тң ы ж ән е іш к і а р т ер и я ғ а бөлі- нетін ж ері: — 48% ж а ғд ай д а ң ал ң а н ш а ш е м ір ш ек тің ү стің гі ң ы ры н да; — 40% ж а ғд ай д а тіл асты сү й ек деңгейінде; — 12% ж а ғд ай д а ң ал ң а н ш а ш ем ір ш ек ортасы н да болады . Үзын ж ән е ж ің іш к е м ойы нды адам дарда іш к і ж ән е сы р т қ ы үй- қы ар тер и ял ар ы ү зы н а бойы бір-біріне ти іп ж атад ы . Қ ы сқ а ж ән е к е ң м ойы нды ад ам д ард а б и ф у р к а ц и я п іш ін і V-тө- різді. Қ ал ң ан ш а бездің ж о ғар ғы а р тер и я сы н ы ң басталаты н ж ер л ер і әр тү р л і болуы м үм кін : — 33% сы р тқы ү й ң ы ар тер и ясы н ан б и ф у р к ац и я м аң ы н ан ш ы - ғады ; — 24% ж а л п ы ү й қ ы ар тер и ясы н ан б и ф у р к ац и яд ан ш ы ғад ы ; — 43% ж ал п ы ү й қ ы артери ясы н ан би ф уркаци ядан томен ж ерден ш ы ғады . Ү йқы ү ш б үры ш ы іш ін д е сы р тқ ы ү й ң ы ар тер и ясы н ан — ж о ғар ы ң ал қ а н ш а ар тер и я, тіл ар тер и ясы ж ән е бет а р тер и ясы б асталады . A . carotis e x te r n a -ньщ a. carotis in te rn a -дан е р ек ш ел ігі, ол тар- м ақ береді. Кейде a. carotis in te r n a -дам a. la ryn g ea su p erio r, a. occi p ita lis, тіл ар тер и ясы (a. lin g u a lis), ж ү т ң ы н ш аң а р тер и ясы (a. pha- ryngea) тарауы м ү м к ін . A. carotis e x te r n a -яъщ т ар м аң т ан у реті: 1. a. thyroidea superioi— ж а л п ы ү й ң ы ар тер и я с ы н ы ц бөлінетін ж ері- нен сәл ж о ғары ж ерде; 2. Т іласты сү й егін іц ж о ғар ы децгей ін де — a. lingualis. Ол алға, ж о ғар ы , м еди алды ж ү р іп , тіл асты сү й егін іц үл- кен м үйізш есім ен т. d ig a stricu s а р ал ы ғы ар ң ы л ы тіл үсті айм а- ғы н а (regio suprahyoidea) енеді. T rig o n u m ca ro ticu m -да сы р т қ ы үй- қ ы артери ясы н ан a. fa cia lis тар ай д ы . A. carotis e x te r n a -н ы ц ар тң ы бүйірінен — a. carotis in te rn a -н ы ц ң ап тал ы м ен ж аб ы л ған ж ә н е арт- қ а , ж о ғар ы б ағы тталған ш үйде а р тер и ясы (a. occipitalis) тү зіл ед і. A. carotis e x te r n a -я ьщ іш к і бүй ірін ен ж ү т қ ы н ш а ң т ы ң өрлей тін а р териясы (a. p h a ryn g ea a scendens) тар ай д ы . A . carotis e x te r n a -иъщ бүлай тар м аң тан у реті барлы ң у а ң ы тта бірдей болм айды . 1,6% a. m a xilla ris e x te rn a , a. lin g u a lis, a. th yro id ea — ж а л п ы бір бағанадан тарайды . Кейде 8,5% тек қ а л қ а н ш а -т іл бағаны (tr u n c u s thyrolin- gualis) тү зіл ед і. Сондай-аң a. fa cia lis пен a. lin g u a lis — 0 ,6 % бірігіп таралуы м ү м кін . Клиникалық анатомия 311 Ж ал п ы ұй ң ы а р тер и ясы н ы ң б и ф у р к ац и я деңгей ін де к ар о ти д тік рефлексогенді ай м ақ о р н ал асқ ан . Ол ж а л п ы ж ән е ми қ а н айн алы - мын реттейді. Реф лексогенді ай м аң — ұ й қ ы ш ум ағы (g lo m u s ca ro ticu m ) ж ән е іш кі үйңы ар тер и ясы н ы ң б асталған ж ер ін д егі ұ й ң ы ң ойн ауы , (si nus caroticum ) ж ән е ол арға ң осы латы н т іл -ж ү т ң ы н ш а ң н ерві, кезбе нерв ж әне си м п а т и к ал ы қ нервтерден түрады . С инокаротидті а й м ақ т а хемо ж ән е барорецепторлар бар, олар ңозғанда ар тер и я лы ң ң ы сы м түседі. Кейде атеросклероз дам у ы н а байланы сты реф лексоген ді айм аң- тың ң алы п тан ты с ңозуы кездеседі. Рецепторларды ң тітір кен у ін е б ай лан ы сты а р т е р и я л ы қ қы сы м - ның төмендеуі м и ды ң ги п о к си я сы н а, кей ін н ен есінен тан у ға әке- леді. жүктеу/скачать 28,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|