Оқулық Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011 1

жүктеу/скачать 4,42 Mb. бет 72/210 Дата 06.01.2022 өлшемі 4,42 Mb. #16437 түрі Оқулық

Бұл бет үшін навигация:

• Қатынас операциялары
• 6.6-сурет.
• Математикада Турбо Паскаль
• [A..Z,a..z,_] . Сонымен бірге, сөздің екінші символынан бастап кездесуі мүмкін символдар жиынын құрастырамыз: [A..Z,a..z,_,0..9]

6.1-кесте

Математикалық	Турбо	Геометриялық
	Паскальдағы		Операция нəтижесі
жазылуы	операция	бейнеленуі
			A жəне B жиындары-
A ∪ B	A+B		ның бірігуі – A жəне
			B жиындары элемент-
			терінен тұратын жиын
			A жəне B жиындары-
			ның қилысуы – A жи-
A ∩ B	A*B		ынына да, B жиынына
			да кіретін элементтер-
			ден тұратын жиын
			A жəне B жиындарын
			толықтырушы A жиы-
A\B	A-B		нының B жиынына
			кірмейтін элементте-
			рінен тұратын жиын

Мысалы:

[1,2] + [3,4] = [1,2,3,4];

[1..10] * [3,8,9,15,23,45] = [3,8,9];
[1..15] - [3,8,9,15,23,45] =
[1,2,4..7,10..14];
[red,blue,green,black] * [blue,magenta,yellow] = [blue].
Қатынас операциялары. Жоғарыда айтылған операциялар-дан басқа жиындарға қатынас операциялары қолданылады. Қа-тынас əрекеттерінің операндтары ретінде жиын типіндегі айны-малылар мен өрнектер қолданылады. 6.2-кестеде математикалық жиындарды салыстыру операциялары мен Турбо Паскальдағы қатынас операциялары арасындағы сəйкестік келтірілген.




6.6-сурет. Элементтің жиынға кіретінін тексеретін
синтаксистік диаграмма
Элементтің жиынға кіретіндігін тексеру операциясы. Іn
сөзімен белгіленген элементтің жиынға кіретіндігін тексеру опе-

рациясының синтаксистік диаграммасы 6.6-суретте көрсетілген. Қатынас операцияларына қарағанда in операциясында бірінші опе-ранд жиындық мəннің базалық типіне жатуы тиіс. Іn операциясының нəтижесі логикалық мəн болып табылады.
Төменде қатынас операциялары мен элементтің əр түрлі жи-ынға кіретіндігін тексеру операцияларының мысалдары кел-тірілген.

6.2-кесте

Математикада

Турбо Паскаль-

Операция нəтижесі

жазылуы

дағы операция

TRUE

FALSE

A = B

A = B

А жəне В жиыны

А жəне В жиыны

өзара тең

өзара тең емес

A ≠ B

A<>B

А жəне В жиыны

А жəне В жиыны

өзара тең емес

өзара тең

А жиынының

А жиынының кейбір

A≤B

A<=B

барлық элемент-

элементтері В жиы-

тері В жиынына

нына кіреді

кіреді

В жиынының

В жиынының кейбір

A≥B

A>=B

барлық элемент-

элементтері А

тері А жиынына

жиынына кіреді

кіреді

['a','b']

=

['b','a']

–

операция

нəтижесі

TRUE;

[4,5,6]

=

[4..6]

–

операция

нəтижесі

TRUE;

['c','b']

=

['c','b','d']

–

операция

нəижесі

FALSE;

[2,3,5,7]

<=

[1..9]

–

операция

нəтижесі

TRUE;

[3,6..8]

<=

[2..7,9]

–

операция

нəтижесі

TRUE;

[5..8,9..12]

>= [6,8,11]

–

операция

нəтижесі

TRUE;

10 in

[2,4,6,8,10,12,14]

–

операция

нəтижесі

TRUE;

k=1,3,5 болғанда k in [1,3,5,7,9] – операция нəтижесі TRUE жəне k=2,4,6 болғанда – FALSE.

Жиындық типтегі мəндерді енгізуге жəне шығаруға болмайды. Алайда жиын элементтерінің мəнін енгізіп жəне оларды біріктіру операциясының көмегімен жиынға қосуға болады, мысалы: S:=[ ]; {бастапқы жиын бос}
Read(n);
while not Eof do
begin

S:=S+[n]; {бастапқы жиын мен енгізілген элементтерден тұратын жиынды біріктіру}
end; ...
Жиын элементтерін шығару үшін: цикл ішінде базалық типтегі барлық элементтердің жиынға кіретіндігін тексеріп, кіретіндерін шығарады. Мысалы:
for i:='a' to 'z' do
if i in S then Write(i:3);
6.2-мысал. Енгізілген сөздің əріптен немесе сызу белгісінен жəне сөздің ішіне арнайы символдардың кіретіндігін анықтайтын программа жазу керек.
Латын алфавитінің бас əріптері мен кіші əріптері жəне сызу символдарынан тұратын жиын құрастырамыз:
['A'..'Z','a'..'z','_'].
Сонымен бірге, сөздің екінші символынан бастап кездесуі мүмкін символдар жиынын құрастырамыз:
['A'..'Z','a'..'z','_','0'..'9'].
Программаға сөз тіркесін енгізіп, бірінші символын, сонан соң цикл ішінде қалған символдарын да тексеру керек.

Program ex;

Var sr:string;
key:boolean;
i:integer;
Begin
WriteLn(‘Жолды енгізіңіз’); ReadLn(st);

if st[1] in [‘A’..’Z’,’a’..’z’,’_’] then

{бірінші символды тексеру} begin
i:=2;
key:=true;
while (i<=length(st)) and key do {қалған
символдарды тексеру}
if st[i] in [‘A’..’Z’,’a’..

жүктеу/скачать 4,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: