Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі оқулық ретінде бекіткен
жүктеу/скачать 2,45 Mb. Pdf көрінісі
|
| факторинг, франчайзинг, селенг және т.б.
Олардың негізінде туынды қаржы қҧралдары жатыр. Қазіргі қаржы менеджментінің қызмет етуін электронды – есептеу машиналар жҥйелері мен дербес компьютерлерді және бағдарламалық қамтамасыздандыру пакеттерін қолданусыз мҥмкін емес. Басқару субъектісі пайданы алу мен тиімді пайдалану арқылы кәсіпорынның ӛтімділігі мен тӛлемқабілеттілігін арттыру мақсатында, қаржы менеджментінің тактикасы мен стратегиясын жасап шығаратын және жҥзеге асыратын қаржы қызметі болып табылады. Қаржы қызметінің нақты қҧрылымы кӛбінесе кәсіпорынның ҧйымдық – қҧқықтық нысанына, оның кӛлеміне, қызмет тҥріне және компания басшылығымен қойылған міндеттерге байланысты болады. Ірі кәсіпорындарда қаржыларды басқару ҥшін әдетте бухгалтерия мен қаржы бӛлімінен тҧратын қаржы дирекциясы тҥріндегі арнайы бӛлім қҧрылады. Бҧл бӛлім қаржы бойынша вице – президентке (қаржы директорына) бағынышты болады. Қаржы дирекциясы мен оның бӛлімшелері алдында тҧрған міндеттер кәсіпорын қызметінің барлық сфераларын қамтиды. 5.4 КӘСІПКЕРЛІКТЕГІ ЛИЗИНГТІК ОПЕРАЦИЯЛАР Кәсіпорындар ҥшін қазіргі таңда лизингтік операциялар біршама қызығушылық тудырады. Лизинг негізгі қҧралдарды иемденуге жҧмсалған шығындарды қаржыландырудың тиімді нысаны болып табылады. Лизингтік қызмет – бҧл мҥлікті алу мен оны лизингке беру бойынша инвестициялық қызмет. Лизинг – лизинг келісімшартын жҥзеге асыру ҥшін, оның ішінде лизингтік затты алу мақсатында экономикалық және қҧқықтық қатынастардың жиынтығы (14 - сурет). 78 14 - сурет – Лизинг кәсіпорын ӛнімін ӛткізу тҥрі ретінде Тікелей лизинг: дайындаушының ӛзі тікелей тҧтынушыларға ӛз техникасының прокатын жҥзеге асырады Лизинг – қаржы-коммерциялық операциялардың кҥрделі жҥйесі. Оның объектілері машиналар мен қҧрал-жабдықтардың алуан тҥрлері, электронды- есептеуші техника, кемелер, самолеттар, энергетикалық қҧрал-жабдық, қҧрылыс техникасы және т.б. болып табылады. Ғылыми-техникалық прогрестің дамуы жаңа ӛнімділігі жоғары машиналарды қҧруға алып келеді. Олардың қҧны шағын және орта кәсіпорындардың сатып алуын қиындатады. Техниканың моральды тозу қарқыны жеделдеген жағдайда, лизинг техниканы (жалға беруші) дайындаушы ҥшін және тҧтынушы (жалға алушы) ҥшін инвестицияларды қаржыландырудың тиімді нысаны болып табылады. ЛИЗИ НГ ТҤРЛ ЕРІ Жалға алу бойынша Делдал арқылы лизинг: дайындаушы мен тҧтынушы арасындағы бай- ланысты лизингтік фирма жҥзеге асырады. Ол техниканы алып оны жалға береді Ӛтімділік дәрежесі бойынша Толығымен ӛтелмейтін лизинг (жедел) Толығымен ӛтелетін лизинг (қаржылық) ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Жалға берушінің (лизингтік фирманың) техниканы иемде- нуімен, ҧстаумен және жалға берумен байланысты шығындары, жалға беру мерзімінде толығымен ӛтелмейді Әдетте, жедел лизинг тех- никаны бір реттік және мақсатты қолданған жағдайда, сонымен қатар ҧзақ уақыт бойынша жалға алу тӛлемін, тӛлей алмайтындығына байланысты жалға беруші сенімді болмаған жағдайда қолданылады . Техниканы жӛндеу, қызмет кӛр- сету, сақтандыру бойынша барлық жауапкершілік жалға берушіге жҥктеледі Негізінен ӛндірістік-техникалық ӛнім бағытындағы коммерциялық операциялар Техника тҥрі мен дайындаушыны таңдауды жалға алушы жҥргізеді. Оның техниканы барлық жалға алу мерзімі бойынша пайдалануға ерекше қҧқы бар Жалға алу мерзімі кезінде негізгі деп танылатын уақыт аралығы болады, оның барысында тараптардың келісімшартты тоқтатуға қҧқылары болмайды. Бҧл аралық жалға беруші ӛзінің бастапқы капитал салымдарының орнын толтырып, пайда алу керек деген есеппен орнатылады Техниканы сақтандыру, техни- каның ескіруімен байланысты шы- ғындар, сонымен қатар оның жағдайы ҥшін жауапкершілік жалға алушыға жҥктеледі Қаржы лизингіне келісімшарт жасасқан жағдайда жал мерзімі біткеннен кейін номиналды бағасы бойынша техниканы сатып алуға опцион қарастырылған |