Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі оқулық ретінде бекіткен
жүктеу/скачать 2,45 Mb. Pdf көрінісі
|
| Лизинг заты
кез – келген кҥнделікті тҧтынылмайтын заттар болып табылады. Оның ішінде кәсіпорындар мен басқа да мҥлік кешендері, ҥйлер, ғимараттар, қҧрал – жабдықтар, кӛлік қҧралдары және кәсіпкерлік қызмет ҥшін қолданылатын басқа да жылжымалы мҥліктер бар. Жер участкелері мен басқа да табиғи объектілер, сонымен қатар еркін айналым ҥшін қазақстандық заңнамалармен тыйым салынған немесе ерекше айналым тәртібі белгіленген мҥлік лизинг заты бола алмайды. Лизинг субъектілері болып келесілер табылады: • лизинг беруші – лизинг мәмілесін жҥзеге асыру барысында тартылған немесе ӛз қаражаттары есебінен мҥлкі иеленіп оны лизинг заты ретінде лизинг алушыға белгілі бір ақы ҥшін, белгілі бір шарттар мен мерзімге уақытша пайдалануға беретін немесе лизинг алушыға ӛту немесе ӛтпеу арқылы лизинг затына деген меншік қҧқығын беретін заңды немесе жеке тҧлға; • лизинг алушы – лизинг келісімшартына сәйкес лизинг затын белгілі бір ақы ҥшін, белгілі бір мерзім аралығына мен белгілі бір шарттар бойынша уақытша пайдалануға және лизинг келісімшартына сәйкес пайдалану ҥшін қабылдауға міндетті болатын жеке немесе заңды тҧлға; • лизинг мҥлкін сатушы (жабдықтаушы) – лизинг берушімен жасалған сату- сатып алу келісімшартына сәйкес, белгілі бір мерзімде лизинг заты болып табылатын ,онымен ӛндірілетін (сатып алынатын) мҥлікті лизинг берушіге сататын жеке немесе заңды тҧлға. Сатушы, сату – сатып алу келісімшартының шарттарына сәйкес, лизинг затын, лизинг алушыға немесе лизинг ҧсынушыға беруге міндетті. Сатушы бір мезгілде бір лизингтік қҧқықтық қарым – қатынас шегінде лизинг алушы ретінде шығуы мҥмкін. Лизинг субъектілерінің барлығы Қазақстан Республикасының резиденттері болуы немесе болмауы мҥмкін. Лизинг, кәсіпорынға ақша айналымында ҧзақ мерзімді негізде басқа кәсіпорынның қаражаттарын пайдалануға мҥмкіндік береді. Қаржыландырудың аталған нысаны ҥшінші тарап ҥшін мҥлікке деген меншік қҧқығын иемденетін және оны белгілі бір мерзімге жалға беретін лизингтік компания арқылы жҥзеге асырылады. Кәсіпорындарды техникалық қайта жарақтандыруда да лизингі ерекше рӛл атқарады. Ӛткізу мерзіміне байланысты келесідей лизинг тҥрлерін бӛліп кӛрсетуге болады: • ҧзақмерзімді лизинг – ҥш жыл және одан астам мерзімде жҥзеге асырылатын лизинг; • ортамерзімді лизинг – 1,5 - 3 жыл аралығында жҥзеге асырылатын лизинг; • қысқа мерзімді лизинг – 1,5 жылдан аз уақыт аралығында жҥзеге асырылатын лизинг. Лизингті сатып алуды ҧзақ мерзімді несиелеу нысаны ретінде қарастыруға болады. Лизингтік компания ӛз қаражаттары есебінен лизинг алушының тапсырысы бойынша негізгі қҧралдардың қҧнын толығымен тӛлейтіндіктен, сатып алу затына деген меншік қҧқығы соған ӛтеді. 80 Жалға алушы – кәсіпорын ҥшін, мәмілеге лизингтік компанияны тарту қажеттілігі негізінен, негізгі қҧралдарды иемдену ҥшін қаржы ресурстарының болмауымен және ҧзақмерзімді ссудаларды алу қиындығымен байланысты туындайды. Лизинг негізгі қҧралдарды тиімді пайдалануды ынталандырады және орнатылмаған қҧрал – жабдықты, оны тиімсіз пайдалануды болдырмайды. Ӛйткені лизинг затын іске қосудан тҥсетін табыс жалға алу ақысын қосқандағы барлық шығындарды ӛтеп, пайда әкелуі керек. Лизинг беруші мен лизинг алушының арақатынастары лизинг келісімшартымен анықталады. Ол уақыт мерзіміне байланыссыз жазбаша тҥрде жасалады. Лизинг келісімшарты келесідей маңызды мәліметтерді қамтуы керек: 1) лизинг затының толық сипаттамасы; 2) берілетін меншік қҧқықтарының кӛлемі; 3) лизинг затын беру тәртібі мен орнының атауы; 4) лизинг келісімшартының уақыт мерзімін кӛрсету; 5) лизинг затының баланстық есебінің тәртібі; 6) лизинг затын ҧстау мен жӛндеу тәртібі; 7) кешенді лизинг келісімшарты негізінде лизинг берушімен ҧсынылған қосымша қызметтер тізімі; 8) лизинг келісімшартының жалпы сомасын және лизинг берушінің сыйақы мӛлшерін кӛрсету; 9) есеп айрысу тәртібі (тӛлемдер графигі); 10) лизинг келісімшартымен байланысты тәуекелдерден лизинг затын сақтандыруға деген лизинг берушінің немесе лизинг алушының міндеттерін анықтау; 11) тараптардың міндеттері мен жауапкершілігі. жүктеу/скачать 2,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|