Оқулық «Қазақстан Республикасының құқық негіздері»
жүктеу/скачать 1,86 Mb. Pdf көрінісі
|
| ЭКОЛОГИЯ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ҰҒЫМЫ
Қоршаған табиғи ортаны қорғау және табиғи ресурстарды тиімді пайдалану – қоғамның экономикалық даму барысын жетілдірудің міндетті шарты. Біздің елімізде табиғатты қорғау және оның байлықтарын тиімді пайдалану қоғамның дамуының конституциялық қағидаларына енгізілген, ол әрбір адамның парызы ретінде жалпы – мемлекеттік, жалпыхалықтық міндет болып табылады. Экологиялық құқық – бұл осы кезең мен болашақтың адамдардың мүдделері үшін қоғам мен табиғат аясындағы қарым – қатынасқа байланысты қоғамдық қатынастарды реттейтін жаңа құқық салаларының бірі болып табылады. «Экология» - бұл біздің жалпы және жалғыз үйіміз – «Жер» туралы ғылым. Алғашқы рет бұл ғылыми терминді 1866 жылы неміс ғалымы Геккель ұсынып және ұзақ уақыт бойы тек биология ғылымы негізінде тар аяда қолданылды.Ол өзінің әйгілілігіне ХХ ғасырдың екінші жартысында ие болды, өйткені тура осы кезден бастап адам мен орта және қоғам мен табиғат арасындағы қатынастар шиеленісе түсті. Экология – тірі организмдер мен олардың өмір сүру негізі қоршаған табиғи орта арасындағы қарым – қатынасты анықтайтын ілім ретінде қолданылады. Табиғат – санада және санадан тыс жүретін объективті анықтылық және адам жаратылысының өмір сүру ортасы. Ол адамға байланысты негізгі 3 түрлі қызметті атқарады. 1.Жердегі өмірге қажетті биологиялық жағжайды қамтамасыз ететін эколгиялық қызмет; 2.Адамдардың материалдық қажеттіліктерін қанағаттан- дырудың қайнар көзі болып табылады. Экономикалық қызмет; 3.Адамның жан дүниесінің қалыптасуына әсер ететін негіз – құлықтылық қызмет. Адам – табиғаттың эволюциялық даму нәтижесінің өнімі. Табиғатқа қатынасына байланысты ол – оның әсерін байқайтын, өмірдің жаратылысынан тәуелді болатын, оны қоршаған ортаның объектісі ретінде және табиғи ресурстарды пайдаланатын, өзінің шаруашылық қажеттіліктерін шешу үшін табиғатты бейімдеуші субъект ретінде танылады. Қоғам мен табиғаттың өзара байланысы негізі 2 нысандағы қоғамдық қатынастар негізінде – табиғат ресурстарын пайдалану 331 мен табиғатты қорғауда көрініс табады. Табиғат ресурстарын пайдалану – материалдық қажеттіліктерді қанағаттандыруға бағытталған қоғамның экономикалық мүддесімен анықталады. Табиғатты қорғау – қазіргі кезең және болашақ экологияны сөзбе-сөз түсіну үшін, тек табиғи ортамен ғана өзара қарым қатынас – болған жағдайды айту керек. Міне тек осы жерде ғана табиғатты дамыту (жақсарту) туралы, экологиялық заңдарды сақтауға аса назар аудару керек. Қоршаған ортада –бұл әлеуметтік экологияның заты емес. Әлеуметтік экологияға, оның құрамдас бөлігі ретінде құқықтық экология кіреді. Құқықтық экология деп – қоғам мен табиғаттың өзара байланысынан туындайтын қоғамдық (экологиялық ) қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығын айтамыз. Құқықтық экологияның анықталуының бірі болып,экология құқығы танылады. Экология құқығы - бұл қазіргі жөне болашақ ұрпақ үшін қоршаған табиғи ортаны тиімді пайдалану мен қорғауға байланысты қоғам мен табиғаттың қарым-қатынасын анықтайтын қоғамдық (экологиялық) қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығын айтамыз. Құқықтық экологияның анықталуының бірі болып, экология құқығы танылады. Экология құқығы – бұл қазіргі және болашақ ұрпақ үшін қоршаған табиғи ортаны тиімді пайдалану мен қорғауға байланысты қоғам мен табиғаттың қарым-қатынасын анықтайтын қоғамдық (экологиялық) қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығы. Мемлекеттің экологиялық қызметінің дамуы – экология құқығы деген атқа ие болған жаңа құқықтық бірліктің құрылуына алып келді. Құқық саласының құрылу процесі обьективті түрде негізделінеді, яғни табиғатты қорғау немесе қоршаған ортаны қорғау туралы басты реттеуші заңның болуы және болмауына байланысты емес. Бұндай заңның түрлерінің болуы берілген берілген бірлестіктің ішкі даму процестерінің нәтижесі болып табылады, егер оның өмір сүруі халықтың түбегейлі қажеттіліктерінен туындайтын болса. Экология құқығы, құқық саласы ретінде біздің ортақ үйіміз – жерде өмір сүретін адамдардың мүдделері үшін қоғам мен табиғат арасындағы үйлесімді байланыстарға жету мақсатында экологиялық қоғамдық қатынастарды жүзеге асыратын арнайы тәсілдерді реттейтін құқықтық нормалардың жүйесңн құрайды. 332 Кез келген жүйе – біріккен жүйе құрайтын факторларды ретке келтіруші көптеген элементтерден тұрады. Экология құқығының әдістері – қоғам мен табиғат арасындағы үйлесімді байланысқа жетуге бағытталған, олар табиғатқа да, қоғамға да қатысты заңдылықтардың құқықтық реттелуінің сақталуына негізделеді. Экология құқығы 3 негізде оқытылады: пән ретінде, сала ретінде, ғылым ретінде Экология құқығы сала ретінде - экологиялық құқықты сала, пән ретіндегі танудың ғылыми ілімдерінің жүйесін құрайды. Экологиялық құқықты – құқық саласы ретінде тану үшін, біз белгілі бір заңдарға жүгінеміз, оның нормаларына түсінік береміз. Экологиялық құқықты оқу пәні ретінде біз, теориялық және тәжірибелік сұрақтарын қамтитын оқыту әдістемесіне және де құқық нормалары мен олардың тәжірибе жүзінде жүзеге асыру қажеттілігін білуге мән береміз. жүктеу/скачать 1,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|