Оқулық бб. 02 «Жол машиналары, автокөліктер мен тракторларды пайдалану»
жүктеу/скачать 17,2 Mb.
|
БУЛЬДОЗЕРЛЕРБульдозерлер қысқа қашықтықта топырақтың үлкен көлемдерін тасымалдау үшін тағайындалған; 300 м қашықтығына оның тасымалдауымен топырақты қабатты дайындауы үшін; топырақты үйінділерін алғашқы бейіні мен тұрғызылуы; біліктер пен үйінділерге тиелген, топырақтың түгендеуі; беттердің алғашқы теңдетуі мен жоспарлауы; орды қазу жəне қайта көму үшін тағайындалған. Арнайы жабдықтарымен бульдозерлер жеңіл материалдарын тасымалдау, боқтықтағы тұрмыстық қалдықтарын тығыздау жəне теңдестіру, тиеу кезінде скреперлерді итеру үшін пайдаланылады. Бульдозер – бұл шынжырлы (5.8 сурет) немесе пневмодөңгелекті (5.9 сурет) трактор, ол ілмекті бульдозерлік жабдықпен жабдықталған. Пневмодөңгелекті бульдозерінің жеңілдетілген жұмыс жабдығы (5.10 сурет) қайырма, итергіш қоссырықтар, тік гидравликалық шабуы жəне гидроцилиндрлік көтеру/түсіру қайырмасынан тұрады. Қазіргі бульдозерлердің тартқыштары қуаттылық қорының жоғарлауымен отындық қозғалтқышымен жəне бульдозерлік үйіндісімен басқару гидрожүйесімен жəне жүктеуімен берілісті қосу қорапшасымен механикалық немесе гидромеханикалық (динамикалық немесе көлемдік) жүріс трансмиссиясымен, айнымалы сəтімен жабдықталған. 2 3 4 сурет. Шынжырлы бульдозер: 1 - үйінді; 2 – үйіндіні көтеру/түсіру гидроцилиндрлері; 3 - моторлық бөлігі; 4 – жүргізушінің кабинасы; 5 – жегін шарнирі; 6 – шынжырлы арба; 7 – итергіш діңгек; 8 – бұрандалы шабу Соңғысы үйіндіні тереңдетуге жəне түпкірге жылжытуға мүмкіндік к береді, оны баяу жағдайына ауыстыруға, жазықты жағдайына ауыстыруға (5.11 сурет), кесу бұрышын өзгертуге, ал айнымалы үйіндісімен бульдозерлерінде – екі жаққа оны 25° дейін бұрышына айналдыруға мүмкіндік к береді. Шынжырлы қозғалтқышта дөңес немесе үшбұрышты контуры бар. дөңес контурлы қозғалтқышта (5.12 сурет) шынжырды тарту механизмімен (құрамдастар қатарында автоматты) жəне роликтерін ұстайтын, тіреуіш катоктарымен, алдыңғы тартушы катогымен, артқы жетекші жұлдызшасымен, дəстүрлі тұтастырушы бар. Кейде оңтайландыруы кезінде шынжырлардың сырғанауын алдын-алуы үшін шынжырлы арбасының рамасында тартқыш катогынан кейін бағыттаушы тоспасы орнатылады, ол тартқыш катогына тиесілі шынжырлы сызығының бүйірлі жылжытуын алдын-алатын жəне бүйірлерінен трактілер жүру жолын орнатады. Үшбұрышты контурлы қозғалтқышында (5.13 сурет) шынжырдың жетекші учаскісі олардың арасындағы тіреуіш катоктары мен екі жетекші катоктарымен топыраққа қысылады (алдыңғы жəне артқы), ал жетекші дөңгелегі тіреуіштің үстінен көтерілген. Осының арқасында борттық берілістері шынжырлы арбалардың ауыспалы тік жəне көлденең рамалары кезінде пайда болатын жүктемелерінен қорғалған жəне механизмдердің ішіндегі кірдің түсу мүмкіндік гі төмендетілген. ; 2 сурет. Топсалы-буындалған рамасымен пневмодөңгелекті бульдозер: 1 – моторлық бөлігі; 2 – жүргізушінің кабинасы; 3 – үйіндіні көтеру/түсіру гидроцилиндрі; 4 – үйіндінің айналу гидроцилиндрі; 5 - үйінді; 6 - итергіш діңгек; 7 – жегін топса сурет. Пневмодөңгелекті бульдозерінің жеңілдетілген жұмыс жабдығы Жоғары жүріс бөлігі оператордың орнынан жұмыс аймағының шолуын жақсартады. Осымен бірге шынжырмен оны ұстау бұрышының азаюынан жетекші жұлдызшаның тістері мен жоларалық топсаларын жүктеу қарқындылығы жоғарлатылады жəне жоғары ауырлық орталығынан бульдозердің тұрақтылығы нашарлайды. Ауыр бульдозерлердің жүріс бөлігі (30 т ауыр), əдеттегідей, ілмекпен жабдықталған, аз шамасындағы машиналарында рама шынжырлы арбаларының рамаларына – топсалы немесе артқы көпірінің жартылай осьтерінің корпустарына қатты бекітіледі. Көпдискілі майтиелген тоқтауыштары (5.14 сурет) шынжырлы борттық редукторларында жəне пневмодөңгелекті машиналарының борттық редукторларында немесе жетекші көпірлерінде орналасқан. Олар сенімді, ұзақ пайдаланғыш жəне қарапайым. Шынжырлы бульдозерлердің жылжу жолын өзгертуі борттық айналымымен іске асырылады, ол кезінде əртүрлі бортты шынжырларда əртүрлі (кейде қарама-қарсы) жылдамдықтары бар. шынжырлы бульдозерлердің қатар модельдерінің жүріс трансмиссияларының ерекшелігі машинаның борттарынан біріне қуаттылық ағынын үзбеуінсіз айналу мүмкіндік гі болып табылады. Пневмодөңгелекті бульдозерлердің кейбір моделдері де əртүрлі бортты дөңгелектердің жылдамдықтарын келісілмеуі есебінен оңтайландыра алады (тіпті шағын қысқабазалық моделдері), бірақ көптеген жағдайларында олардың жылжу жолын өзгертуі шассидің алдыңғы жəне артқы рамаларының топсалық- буындалуының тиесілі айналуымен іске асырылады. Борттық айналуы үлкен пневмодөңгелекті тартқыштарында қолдануын таппады, өйткені ол жоғары тозуын шақыртады, ал кейде қуаттылығының үлкен шығындарымен ілеседі жəне дөңгелектердің дамытылған проекторларының бұзылуын алады. Жалпы сурет. Кӛлденең жазықтығына жартылай салалық ҥйіндісінен ауысуы пневмодөңгелекті қозғалтқыш бульдозерлерде, қатардан шығуының жоғары мүмкіндік гі мен топыраққа үлкен қысымынан, нашар тартқыш-тізбекті қасиеттері үшін шынжырларынан сирек қолданылады. жүктеу/скачать 17,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|