Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»
жүктеу/скачать 8,62 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.1.2. Осциллограф
Осциллограф — электр сигналдарын зерттеуге және визуалдандыруға, сонымен қатар олардың шынайы уақыттағы параметрлерін анықтауға арналған бақылау-өлшеу аспабы. Осциллограф электронды құрылғыларды тексеру және баптау рәсімін айтарлықтай жеңілдетуге мүмкіндік береді. Осциллографтың негізгі міндеті — осциллограмманы құру, яғни сигнал кернеуінің уақытқа тәуелділігі U(t). 5.2-сурет. Мультиметрдің алдыңғы панелі: 1 — параметрлерін өлшеуге арналған ұяшық; 2 — кедергілерді өлшеу шектері; 3 — тұрақты кернеуді өлшеу шектері; 4 — «Сөндірілген» қалпы; 5 — сандық табло; 6 — ауыспалы кернеуді өлшеу шектері; 7 — тұрақты тоқ күшін өлшеу шектері; 8 — жұмыс тәртіптерін ауыстырғыш; 9 —200 мА-дан 10 А-ға дейінгі шектердегі тоқ күшін өлшеуге арналған ұяшық; 10 — өлшеу сымын қосуға арналған ұяшық (қызыл түсті клемма); 11 — ортақ сымды қосуға арналған ұяшық (қара түсті клемма) Осциллографтарды бірнеше параметрлер бойынша жіктеуге болады: мысалы, кіру сигналдарын өңдеу тәсілдері бойынша олар аналогтық және сандық деп, сәулелері саны бойынша — бір сәулелік, екі сәулелік және т.б. деп бөлінеді. Осциллографтың сыртқы пішіні 5.3-ші суретте ұсынылған. Негізгі ақпарат осциллографтың алдыңғы панелінде орналасқан дисплейге шығарылады. Ақпаратты оқуды оңтайландыру үшін, дисплейге координаталық тор түріндегі белгілер: көлденеңі бойынша t, с уақытша шәкілдері орналасқан, тігінен — V, В кернеу шәкілдері түсірілген. Осциллографтың экранындағы графика бойынша пайдаланушы: ■ сигналдың амплитудасы мен ұзақтығын анықтай алады; ■ кезеңдік сигналдың жиілігі мен тербеліс үлгісін анықтай алады; ■ сигналда тұрақты және ауыспалы құрамдас бөліктерінің болуын зерттей алады; ■ сигнал фонындағы шуылдың болуын анықтай алады, сонымен қатар бұл шуыл уақытындағы өзгерістерге мониторинг жүргізе алады. Осциллографтың алдыңғы панелінде дисплейден бөлек, әдетте: тік жаймаға, көлденең жаймаға, сәйкестендіруді бақылау үшін өзгерістерді басқаруға арналған үш секцияға бөлінген бақылау панелі де болады. Бұдан бөлек, панельде дисплейді басқару элементтері және кіру арналары және сыртқы сәйкестендіру арнасы ажыратқыштары да болады. Заманауи осциллографтар кем дегенде, екі кіру арналарымен жабдықталған, бұл жұмыс барысында бір мезетте екі электр сигналының өзгерістерін бақылауға немесе тексеріліп отырған арнаның сигналын 5.3- сурет. Сандық осциллографтың сыртқы пішіні 137 калибрленген сигналмен салыстыруға мүмкіндік береді. Бірнеше арна болған жағдайда, сонымен қатар бір сигналдың екіншісіне қатынасы бойынша кернеулердің өзгерістерін көрсету мүмкіндігі де болады. Тиісінше таңбаланатын және өздерінің атаулары болатын, кіру арналары кабельдеріне (өлшеу кабельдері) жеке назар аудару қажет. Кабельдердің негізгі типтері тік және аттенюаторлы болып табылады. Бұл кабельдердің әрқайсысы коаксиалды кабель болып табылады, айырмашылықтары біріншісі өлшенетін сызбаға қосқанда «крокодил» қысқышын пайдаланады, ал екіншісінде үлкен кедергісі болатын резисторы бар сүңгісі болады. Бұл резистор осциллографтың кіру резисторымен бірге, кіру сигналын әлсірететін кернеуді айырғышты түзеді. Мұндай кабельдің артықшылығы, ол күрделі үлгідегі жоғары жиіліктегі сигналдарды визуалдандыруға мүмкіндік бере отырып, жоғары жиіліктегі сызбаларға арналған аз сыйымдылық жүктемесін жасайды.сигнал амплитудасының жоғалтымдары осциллографтың күшеюінің ұлғаюымен өтеледі. Осциллографпен жұмыс істеу барысында сәйкестендіруді реттеу аса маңызды болып табылады. Өйткені іс жүзінде өрістету жиілігі сигналдың жиілігімен сәйкес келмейді, сондықтан сигнал, оның қалпын толығырақ қарастыруға және параметрлерін өлшеуге үмкіндік бермей экранда «жүгіретін» болады. Сәйкестендіруді реттеу сигналды экранда тоқтату қызметін атқарады, сонымен бірге өрістетудің басы (сәуленің экранның сол жағынан бастап жүрісі) қайталама сигналдағы өзгерістің қандай да бір тән сәтімен сәйкес келетін болады (мысалы, нөл немесе кернеу максимумы арқылы, сигналдың төмендеуі немесе алды бойынша өту). Бұл параметрлер осциллографтың басқару элементтерімен реттеледі: Осциллографтың пайдалану сипаттамаларына төмендегілер жатады: ■ жүктеу/скачать 8,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|