Алайда бул бакыт ұстагпайды және теориялык талдауға көнбейді
дегенді білдірмейді. В. Татаркевичтің пікірінше адамдар бакытты эр
капай түсінеді. Негізінен бакытты ерекшелеуге болады. Бұқаралык
санада ең кеңінен таралғаны: бақыт - бұл сэттілік, кездейсоқтык, бізге
бағынбайтын тағдыр («бакыт кұсы»), Екіншісі, бақыт - өмірден қанағат,
лэззат алу, қуаныш. Үшіншісі, бакыт - бұл жоғары игілік пен ізгілікке
ие болу. Және, акыріы төртішпісі, бақыт - бұл лэззат any мөлшері де
емес, ол бүтіндей өмірден толык, ұзак канағат алу қайғы-қасіретгер
арқылы болмыстың құпия мэніне ие болу. Осы соңғысы көңілге
қонымды секілді. Бірак ол да «бакыт формуласын» толығымен ашпайды.
Фелицитарлык идеялардың жалпы мазмұнына үңілсек, ондағы
пікірлердің кайшылыктарымен катар, бакыт ұгымындағы жалпы
белгілерді де аңғаруға болады:
1) лэззат алудың субъективті көңіл-күйі өз-өзімен бақытгың
жеткілікті өлшемі бола алиайды;
2) бакыт ізгілікпен катар жүреді;
3) бақыттың объективті өлшемін табуға болады. Платон мұның
өлшемі ретінде «жаксы адам» идеясын, ал Аристотель «адамның
максаты» идеясын есептеді. Спиноза - адамның өз күшін пайдапана
отырып, жаратылысын іске асыруы деп санаса, Спенсер - адамның
биологиялык және әлеуметтік эволюциясын атайды.
Адам бакыты туралы ілімдерде негізінен үш бағытты айқындауға
болады: бакыт психологиясы, бакыт аксиологиясы,бакыт социологиясы.
Психологиялык турғыда бақыт позитиві көңілкүй, өмірден ләззат алу,
куаныш пен шаттык және ракаттану болып табылады.
Бақыт сезімі бүгінгі кунгі бір окиғаға байланысты туындаған бір
сәтгік, тез өткінші нәрсе болуы мүмкін. Ол үнемі, тұракты берік, рухани
күпггің, жаксы келешектің, үйлесімділік пен канағашылыктың толассыз
Достарыңызбен бөлісу: |
