Оқулық o p s 3 философия негіздері
жоғарыдағы жіктеудің екінші жэне үшінші деңгейлерімен тікелей
жүктеу/скачать 13,05 Mb. Pdf көрінісі
|
| жоғарыдағы жіктеудің екінші жэне үшінші деңгейлерімен тікелей
катысты. Қазак тіліндегі әдебиетте тұлға елі мен жерінің корғаушысы, басқаларға «сүйеніш болатын адам» мағынасында колданылады. Яғни тұлға болу эрбір адамның колынан келе бермейді, ол ерекше эдепті адамдарға ғана тэн. Оны мысалы, Жамбылдың мынандай сөздерінен: «Батыр тұлға бола алмай, Елдің түгі жығылды, Үш бөлінді көп дулат», немесе «Қамбар батыр» эпосындағы: «Бөтен туған бала едің, Жұртка тұлға болғандай, Сол себепті сені тежеймін» дегеннен анык көруге болады. Сол себепті азаматтык эр адамның имандылық, әлеуметтік сапа- касиеттерін білдіретін болса, пенде болу көптің бірі болу ғана болса, тулға болу дегеніміз елден ерекше болуды, катардан алға бөлініп шығуды қажет етеді. Тұлғаның моральдык оппозициясына «певде» жатады. Әдетте бұл ұғым діни мағынада да қолданылады. Жалпы алғанда «пенде» түсінігі «көптің бірі», «жаратылыстың нәтижесі» дегенді білдіреді. Ол күнаға жиі батады, «пендешілік» жасайды. Пенде - катардағы тірі жан, көптің бірі болып жарык дүниеде өмір сүруші, «жаратушының кұлдарының бірі». Ал «домалак, жұмыр басты пенде» дегенде көпшіліктің бірі есебінде, ел санатында жүруді айтады. «Пенденің» осындай «орташыл», «көпшілдеу» ерекшеліктерінің «басым» екендігін ескертіп, жоғарыда сот үкіміне кесілген, камауға алынған казактың заң тілінде «азамат» түсінігіне «пенде» деген атаудың сэйкес емесін айтып, оған тек «бодан» деген нақтылы, оның жағдайына жайма-сай атау сөзді ұсынамыз. Ал «адамның пендешілігі» деп, сотқа тартыла коймайтын күнэні, біле тұра жасаған кателіктерді, имантаразылықты бұзуды, баскаға қастандык ойлау сиякты нәрселерді ғана айтуға болады. Адам мен адам арасындағы жаңды жеке байланыс, барлык жүктеу/скачать 13,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|