дүниетанымы оптимистік жэне ашык-жаркын болып келеді, олардын өмірге және оның сыйына деген сенімділіктері бар, бірак күнкөріс көзін жоғалту каупі туғанда олар тынышсызданып, беймаза күй кешеді. Қанаушы бағдардың рецептивтілікпен ұқсастығы, олар үшін де барлык игіліктің көзі өзінен тыс орналасады деп есептеуде. Ал айырмашылығы, канушы тип бір нэрсені өзгелерден сыйға аламын деп үміттенбейді, калаған нэрсесін олардан күшпен немесе кулыкпен тартып алады. Интеллектуалдык эрекетте ол сүғанактыкпен (плагиаттық) айналысады. Өзгелерден тартып алған нәрсе оған үнемі өзінікінен жаксы көрінеді де тұрады. Олардың кұндылыктык кондырғысы дұшпандыктын жэне манипуляцияның (жүмсаушылыктың) койыртпағымен боялған 254
және олар кекесінге кұмар болып келеді. Әрбір адам канаудың объекті ретінде карастырылады жэне пайдалылығы бойынша бағаланады. Сараңдык бағдардағы адамдар сырткы дүниеден қандай да болсын жаңа нәрсе аламын дегенге сенбейді; олардың кауіпсіздігі сарандык пен үнемдеуге негізделеді, ал піығынды катер ретінде кабылдайды. Олар өздерін корғанмен қоршап алады және олардың басты максаты - өзінің коймасына барынша көп әкеліп, мейлінше аз беру. Олар өмірлік субстанциялардың өзін-өзі толтыру функциясы бар екенін, белсенділік пен күш жұмсаудың энергияны арттырып, ал баяулықтың оны жоятынын түсінбейді. Шығармашылык акті - олардың өмір бақи сенбейтін кұбылысы. Олардың девгодері: "Күннің астында жаңа ешнәрсе жоқ", "Менікі - бұл менікі, ал сенікі - бұл сенікі". Нарыктык бағдар тек қазіргі заманда ғана басымдылыкка ие болды. Нарыктық катынастар казіргі коғам дамуы мен кызмет етуінін негізі болып табылады.
