Оқулық Шымкент 2012 жыл удк


кесте. Басқару түрлерінің мінездемесі (Старобинскийдің ұсынысы бойынша)



бет80/95
Дата07.01.2022
өлшемі1,99 Mb.
#18029
түріОқулық
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   95
28 кесте. Басқару түрлерінің мінездемесі (Старобинскийдің ұсынысы бойынша)

Мінездеме

Авторитарлық

Демократиялық

Либералдық

Шешім қабылдау

әдісі

Жекеше


"жоғарымен″кеңесу

негізінде немесе топтың ойын есепке ала отырып




нұсқаудың

негізінде



Орындаушыға

шешімді жеткізу

әдісі


бұйрық, өкім, команда

ұсыныс


сұраныс,

жалыныш


Жауапкершілікті

тарату


түгелінен

басшының


мойнында

тапсырысқа сай


жауапкердің

мойнында


Қол астындағылардың

бастамасына

көзқарас


мүмкіндік береді


қолдайды және

пайдаланады


қол астындағылардың

өзіне жүктеледі



Кадрларды

таңдау шарты



күшті бәсекелестерден

құтылуға ұмтылады



іскер,білікті қызметкерлерге арқа сүйейді және

олардың өсуіне жәрдемдеседі




жоғары білікті

және кәсіби

мамандарға

иек артады



Білімге көз қарасы

бәрін өзім білемін

деп есептейді



үнемі білімін жетілдіреді және өзгелерден де соны талап етеді

селқос


Қарым –қатынас жасауға көзқарасы

ара қашықтықты сақтайды, тығыз қарым-қатынасқа кері көзқараста

дұрыс көзқарас, тығыз қарым-қатынасқа ұмтылады


ұмтылыс

жасамайды



Қол астындағылармен

арақатынасы



көңіл-күиіне

байланысты,

жүйкесі тар


бір қалыпты, жылы шырайлы ,жоғары

талапты



жұмсақ,

аса үлкен сұраныссыз



Тәртіпке көзқарасы

қатаң, заңды түрде

саналы

жұмсақ ,

заң аясында



Жетістікті материалдық тұрғыда

қолдауға көзқарасы



жиі жазалау және

өте сирек қолдау



жиі қолдау

және өте сирек жазалау



нақты

көзқарасы жоқ


көтере алмайды. Авторитарлық басшы тек өзінің шешімін дұрыс деп есептейді және қол астындағы қызметкерлерді бағындырып алуға күш салады. Ол барлық жұмыстарда билік жүргізуге ұмтылады және сол үшін қолындағы бар билікті қолданады. Демократияшыл бастық қызметкерлердің еңбек ету жағдайы қанағаттандырарлық болғанда ұжымдық жауапкершілікті олардың өздеріне алуына үміт артады. Ол көпшіліктің көңілінен шығатын шешім қабылдауға ұмтылады.

Либералдық типтегі басшы өзінің қол астындағы қызметкерлерге өз жұмыс нәтижелерін қадағалауға толық құқық береді және ұжымдағы жұмысты басқаруды барынша босаңсытады.

Либералдық басшы ұжымның жұмысын өзіне бағынышты тұлғалардың қолына тапсырады. Сондықтан басшы өзінің қарамағындағылардың тәуелділігіне түседі. Басшылықтың осы үш түрі де бір-бірінен алшақ орналаспаған және тәжірибеде олардың барлығы да кездесуі мүмкін.

Осы басшылық түрлерінің аясында басшылар мен қызметкерлер арасында мынандай арақатынас орнауы мүмкін:


  • Басшы шешім қабылдайды және ол туралы қызметкерлерге түсіндіреді;

  • Басшы шешім қабылдайды және оны орындау туралы команда береді;

  • Басшы өз қызметкерлерімен кеңесе отырып шешім қабылдайды;

  • Басшы шешімнің жобасын жасайды және қызметкерлерімен талқылағаннан кейін оған өзгертулер енгізеді;

  • Басшы мәселені қызметкерлеріне жеткізеді, олардың кеңесін және ұсыныстарын алады. Оның негізінде шешім қабылдайды;

  • Басшы қызметкерлерімен бірге шешім қабылдайды;

  • Басшы тағайындаған ауқымда қызметкерлер өз бетінше шешім қабылдайды.

Басқарудың тиімділігін бағалау үшін америка ғалымы Р. Лайкерт либералдық-авторитарлық коэффициентті қолдануды ұсынды. Бұл коэффициент либералдық және авторитарлық шешімдердің жиынтығын сараптау арқылы анықталады. Қазіргі кезде бұл коэффициенттің шамасы 1,9 баллды құрайды. Басқаша айтқанда, жұмыста жақсы нәтижелерге қол жеткізу үшін басшы қызметкерлерді сендіруге арналған элементтерді, күштеуге арналған элементтерден екі есе көп қолдану қажеттігін көрсетеді.

Әрбір менеджер басқарудың түрлерін жұмыста қалыптасқан жағдайға байланысты таңдайды. Оның таңдауы басшы тұлғаның психологиялық ерекшелігіне тікелей тәуелді.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   95




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет